Tuy nhiên hàng loạt những thắc mắc, nghi vấn mà các nhà hảo tâm và dư luận những ngày qua đặt ra với Nuôi em về minh bạch tài chính cũng như cách thức vận hành là có cơ sở. Như việc sử dụng tài khoản cá nhân nhận tiền thiện nguyện, tình trạng chậm cấp mã, trùng mã hỗ trợ, thiếu cập nhật thông tin, hình ảnh,... Người sáng lập Nuôi em cùng đội ngũ vận hành dự án đã lên tiếng nhận lỗi về cách truyền thông đồng thời cam kết sẽ minh bạch tài chính...
Vài năm gần đây, chúng ta chứng kiến bao nhiêu người nổi tiếng khi đứng ra làm từ thiện đã phải lao đao, thậm chí “thân bại danh liệt” vì không thể thỏa mãn hoàn toàn công chúng và dư luận trong việc chứng minh sự trong sạch của mình. Có ca sĩ bức xúc vì bị cho rằng “bớt xén tiền ủng hộ” đã đến ngân hàng sao kê ra hàng tạ chứng từ nhưng rốt cục cũng không thể giải tỏa hết được mọi nghi ngờ dồn về mình. Đành buông việc làm thiện nguyện từ đấy. Hàng loạt ngôi sao, nghệ sĩ cũng dè dặt, thậm chí chấm dứt việc kêu gọi quyên góp từ thiện trước những đợt thiên tai, bão lũ.
“Tiên trách kỷ”, kết cục mà những người nổi tiếng ấy nhận lãnh trước hết là do chính bản thân họ. Bởi cung cách tổ chức quyên góp và đi trao nguồn tiền-hàng từ thiện quá đơn giản, hồn nhiên, thậm chí luộm thuộm. Chẳng ai có thể giám sát được nguồn tiền vào, tiền ra, đi đến đâu lôi từng xấp tiền ra “ban phát” tùy hứng đến đấy, ai biết được rơi vãi, thất thoát bao nhiêu.
Rồi cũng phải “hậu trách nhân”. Đó là vai trò trách nhiệm của các cơ quan chức năng. Có dự án từ thiện nhỏ lẻ ban đầu, sau phát triển thành hệ sinh thái rộng lớn toàn quốc, quy mô lên tới hàng trăm tỷ đồng mỗi năm, nhưng vẫn chưa có cơ chế nào buộc phải hoạt động theo mô hình Quỹ từ thiện - xã hội để có thể tổ chức giám sát và hỗ trợ phát triển một cách đúng hướng, an toàn. Đơn cử như dự án Nuôi em đề cập ở trên, nếu được giám sát, hỗ trợ sớm theo khuôn khổ hẳn sẽ không xảy ra những nghi ngại đáng tiếc.
Đã đến lúc cần có riêng bộ luật về từ thiện? Để vừa phát huy tốt các nguồn lực xã hội, vừa đảm bảo tính minh bạch, bền vững của các hoạt động thiện nguyện, và cũng không để xảy ra đổ vỡ, tổn thương niềm tin xã hội. Nhưng cũng có e ngại rằng điều này sẽ “hành chính hóa lòng tốt” khi những thủ tục, giấy phép, nếu bị lạm dụng sẽ tạo ra phiền phức, bó buộc hoạt động thiện nguyện tự phát của đông đảo người dân. Điều này hiện đang đặt cơ quan lập pháp trước quyết định chọn lựa làm sao vừa văn minh, cũng vừa nhân văn nhất.
Tất nhiên ngoài luật pháp còn có luật nhân quả, luật đời. Nhân quả từ ngàn đời trong nếp sống nếp nghĩ người Á Đông. Đó là “giúp người cũng là giúp chính mình”...
