Cũng giống ông Nguyễn Thanh Chấn ngày về từ trại tù thôi. Mừng mừng tủi tủi. Nụ cười và nước mắt. Thế nhưng, niềm vui dẫu rất lớn không che đậy nổi sự tàn tạ cả thể chất và tinh thần.
Những ngày tháng tới đây, ông Hàn Đức Long sẽ ra sao?
Lại không khó mường tượng cái cảnh vay tiền khám bệnh chữa bệnh, rồi đến đằng đẵng lê thê những ngày đi tới đi lui đơn từ thương lượng thực chất là cò kè mặc cả với những người đã làm oan cho mình, đòi họ phải bồi thường bao nhiêu tiền.
Từ Nghị quyết 388 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đến Luật Trách nhiệm bồi thường nhà nước, hành lang pháp lý giúp người bị oan đòi lại sự công bằng chẳng sáng sủa hơn là mấy. Cứ nhìn vào ông Nguyễn Thanh Chấn, ông Huỳnh Văn Nén, là thấy rõ. Nhiều khi việc thương lượng chỉ dẫn đến kết quả duy nhất, phía làm oan “đồng ý” bồi thường tổn thất về tinh thần cho người bị oan X đồng. X= (số ngày bị giam x 3+ số ngày tại ngoại) x 1 ngày lương tối thiểu.
Nhiều người đã góp ý, cái khoản X đồng ấy, nên tính toán cho chính xác, chuẩn bị sẵn tiền mặt rồi trao luôn cho người bị oan trong cái buổi công khai xin lỗi người ta. Số tiền đó là bao nhiêu, học sinh tiểu học cũng tính ra được, khỏi cần thương lượng cò kè mặc cả. Và nên cho thêm người bị oan một khoản tiền nữa, cái này không phải bồi thường, mà là trợ giúp. Người bị oan đang trong hoàn cảnh khó khăn, cần được trợ giúp để bồi dưỡng sức khỏe, sửa sang nhà cửa, hoặc muốn làm ăn cũng cần có chút vốn.
Tiền bồi thường, trợ giúp đó, lấy đâu ra?
Xin thưa, cứ lấy từ ngân sách nhà nước. Đừng lấn cấn gì chuyện này, bởi các bản án tuyên ông Hàn Đức Long, ông Huỳnh Văn Nén, ông Nguyễn Thanh Chấn phạm tội đều nhân danh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Nay xác định họ bị oan, Nhà nước bỏ tiền ra bồi thường là lẽ đương nhiên. Ngay cả việc xin lỗi họ, thiết nghĩ cũng nên nhân danh Nhà nước, đừng phó mặc cho cái cơ quan đã làm oan cho họ.
Việc ai phải bồi hoàn lại số tiền Nhà nước trả cho ông Long, ai phải chịu kỷ luật hành chính, thậm chí phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì đã làm oan cho ông Long, hẵng chưa bàn đến. Người viết bài này thực sự mong muốn việc xin lỗi, bồi thường cho ông Long sẽ có những thay đổi, những cải tiến hợp lý, hợp tình, có thế mới giúp ông Long bớt khổ trong những ngày tháng sắp tới, bởi những gì ông đã phải trải qua cũng đã quá sức chịu đựng của một đời người.
