Chính phủ vừa gửi báo cáo việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV về giám sát chuyên đề, chất vấn và nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến hết kỳ họp thứ 4 về lĩnh vực giao thông vận tải.
Liên quan đến 8 dự án BOT do Bộ GTVT quản lý, đã đưa ra những giải pháp xử lý khó khăn, vướng mắc, đồng thời đề xuất 2 giải pháp xử lý: Bố trí vốn Nhà nước để thanh toán cho nhà đầu tư, ngân hàng tín dụng và chấm dứt hợp đồng trước hạn đối với 5/8 dự án; sửa đổi hợp đồng, bổ sung vốn Nhà nước đối với 3/8 dự án.
Dự kiến, tổng mức vốn Nhà nước để xử lý vướng mắc tại 8 dự án BOT khoảng 10.342 tỷ đồng.
Do 8 dự án trước đây được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư theo các dự án độc lập, nên thẩm quyền quyết định giải pháp xử lý khó khăn, bất cập theo quy định pháp luật thuộc Thủ tướng Chính phủ.
Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ, bộ này đã chủ trì, lấy ý kiến và đã có báo cáo gửi Thủ tướng, Phó Thủ tướng.
Ngoài ra, Bộ GTVT cũng đang nghiên cứu, đánh giá tổng thể những tác động đối với các dự án BOT khi đưa các tuyến cao tốc đưa vào khai thác sử dụng, làm cơ sở để xây dựng, đề xuất giải pháp phù hợp.
Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, trong gần một năm vừa qua đã đạt được một số kết quả nhất định, tuy nhiên chưa bảo đảm tiến độ theo yêu cầu của Quốc hội.
Các dự án BOT triển khai chủ yếu trong giai đoạn 2012-2015. Đây là giai đoạn hệ thống pháp luật về đầu tư theo phương thức PPP (hợp tác công tư) còn nhiều hạn chế, bất cập; trong khi khó khăn, bất cập của từng dự án có những nguyên nhân, tác động khác nhau.
Do vậy, quá trình thực hiện rà soát, đánh giá và làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của từng dự án BOT được thực hiện cẩn trọng, bảo đảm gắn liền với hoàn cảnh cụ thể của từng dự án nên kéo dài thời gian.
Ngoài ra, việc đàm phán với các nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án và các tổ chức tín dụng kéo dài do các bên còn có nhiều ý kiến khác nhau, chưa thể thống nhất về quan điểm, giải pháp xử lý.
Đến nay, một số nhà đầu tư ban đầu đã thống nhất giải pháp bổ sung vốn nhà nước tham gia không quá 49% tổng mức đầu tư để tiếp tục thực hiện hợp đồng, nhưng sau đó lại thay đổi quan điểm và đề nghị chấm dứt hợp đồng BOT trước thời hạn, điển hình như nhà đầu tư dự án BOT cầu Thái Hà.
Cạnh đó, việc xác định mức chia sẻ cũng có nhiều quan điểm khác nhau, trong đó một số nhà đầu tư sẵn sàng chia sẻ 50% tỷ suất lợi nhuận, nhưng một số nhà đầu tư chỉ chấp thuận chia sẻ lợi nhuận nếu ngân hàng tín dụng chấp thuận chia sẻ tối đa, giảm thiểu mức lãi suất vốn vay.
Trong khi đó các ngân hàng tín dụng chỉ cam kết theo hướng là sẽ chia sẻ với nhà nước, nhà đầu tư, nhưng không đưa ra mức chia sẻ cụ thể. Theo Bộ GTVT, đây là khó khăn lớn nhất, đến thời điểm hiện tại các bên vẫn chưa thể thống nhất.
Trong thời gian tới, bộ sẽ tiếp tục đàm phán với các nhà đầu tư, các tổ chức tín dụng để xác định cụ thể mức chia sẻ của các bên, bảo đảm nguyên tắc "hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro" theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, làm cơ sở để xác định mức vốn Nhà nước thanh toán khi chấp dứt hợp đồng BOT trước thời hạn.
Dự án tuyến tránh phía Tây thành phố Thanh Hóa (bất cập trạm Bỉm Sơn).
Dự án Xây dựng cầu đường sắt Bình Lợi (không thể thu phí tại các cảng đường sông do điều chỉnh quy hoạch).
Dự án Xây dựng đường Thái Nguyên-Chợ Mới và cải tạo nâng cấp Quốc lộ 3 (xử lý bất cập trạm Quốc lộ 3 để bảo đảm an ninh trật tự).
Dự án Đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên (sụt giảm doanh thu do đầu tư tuyến tránh thị xã Buôn Hồ).
Dự án cải tạo Quốc lộ 91 thành phố Cần Thơ (sụt giảm doanh thu do đầu tư cầu Vàm Cống.
Dự án Tuyến đường vành đai phía Tây thành phố Cần Thơ, đường tỉnh 922.
Nhóm 3 dự án dự kiến sửa đổi hợp đồng, bổ sung vốn nhà nước, gồm:
Dự án BOT cầu Ba Vì-Việt Trì (kết nối Hà Nội và thành phố Việt Trì).
Dự án BOT cầu Thái Hà (kết nối Hà Nam-Thái Bình).
Dự án BOT hầm Đèo Cả (thay thế quyền thu phí trên cao tốc La Sơn-Túy Loan).
