Thay đổi về định hướng ôn tập cho học sinh được Sở GD-ĐT TPHCM thống nhất sau khi họp Hội đồng bộ môn Ngữ văn THPT và THCS vào ngày 28/2.
Theo đó, cấu trúc đề là không thay đổi, nhưng định hướng ôn tập ở câu nghị luận văn học có khác. Thời gian làm bài thi vẫn là 120 phút, với 3 phần gồm: đọc hiểu (3 điểm), nghị luận xã hội (3 điểm) và nghị luận văn học (4 điểm).
 |
| Thí sinh tham dự kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm 2022 tại TPHCM. Ảnh: Phạm Nguyễn |
Ở phần đọc - hiểu, các câu hỏi được tổ chức theo các mức độ tư duy từ dễ đến khó, từ mức độ nhận biết, thông hiểu đến phân tích, suy luận và đánh giá, vận dụng. Trong các câu hỏi đọc hiểu có 1 câu hỏi về tiếng Việt. Khi trả lời các câu hỏi đọc hiểu, học sinh nên trả lời ngắn gọn, rõ ràng, tránh dài dòng không cần thiết.
Học sinh khi làm bài Nghị luận xã hội phải đảm bảo có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. Khi làm bài, cần tránh việc thiếu thao tác lập luận, vận dụng các thao tác lập luận chưa hiệu quả hoặc chưa rút ra được bài học cho bản thân thông qua việc bàn luận về vấn đề, các ý bàn luận chưa phong phú, chưa sâu sắc, còn sơ sài.
Trong câu hỏi nghị luận văn học, thí sinh được lựa chọn 1 trong 2 đề để làm bài.
Đề 1: Đề yêu cầu học sinh phân tích, cảm nhận 1 tác phẩm hoặc đoạn trích tác phẩm cụ thể có trong SGK. Từ đó chỉ ra ảnh hưởng, tác động của tác phẩm đối với bản thân mình hoặc liên hệ đến tác phẩm khác, liên hệ thực tế cuộc sống để rút ra một vấn đề văn học hoặc cuộc sống.
Đề 2: Đề thi đặt ra một tình huống cụ thể và yêu cầu học sinh sử dụng kiến thức, sự trải nghiệm trong quá trình đọc (tự chọn tác phẩm/đoạn trích) để giải quyết tình huống ấy.
So với cấu trúc đề thi được Sở GD-ĐT TPHCM công bố trước đó, câu hỏi nghị luận văn học cho sự thay đổi. Thay vì cho phép thí sinh tự chọn tác phẩm văn học ở cả đề 1 và đề 2 thì phần tự chọn tác phẩm chỉ có trong đề 2. Trong đề 1, đề bài sẽ cho ấn định sẵn một tác phẩm cụ thể trong sách giáo khoa mà học sinh đã học yêu cầu học sinh phân tích, cảm nhận.
Để ôn tập phần này, học sinh cần nắm vững kỹ năng viết bài văn nghị luận văn học. Rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm nhận tác phẩm văn học theo thể loại thơ, truyện. Đọc thêm các tác phẩm ngoài sách giáo khoa cùng thể loại và chủ đề với tác phẩm trong sách giáo khoa. Dùng kiến thức và trải nghiệm đọc tác phẩm để giải quyết một tình huống cụ thể.
Sở GD-ĐT TP cũng lưu ý hạn chế của học sinh là diễn xuôi lại tác phẩm; bài làm thiếu cảm xúc do ít đọc, ít suy tư, cũng có thể do học vẹt. Không hiểu rõ yêu cầu của đề, viết lại các nội dung đã học một cách máy móc.
Ngoài ra, một số nguyên nhân sau cũng ảnh hưởng đến bài làm của các em: phân bố thời gian không hợp lý cho các phần, các câu; đọc đề không kỹ dẫn đến trả lời không đúng trọng tâm, trả lời dài dòng, thừa ý; trình bày, viết chữ cẩu thả, khó đọc; bài làm không hoàn chỉnh. Mặt khác, cũng có em quá lo lắng, căng thẳng dẫn đến ảnh hưởng đến bài làm.
