Tôi nhớ ngay tới những đứa cháu ngư dân ở quê nhà Quảng Ngãi. Điện, chúng liền nghe máy, bảo đang nằm bờ chú ơi, giá dầu như vầy làm sao đi nổi, như có “bão” vậy. Chính mấy đứa cháu ấy tầm này cách đây 3 năm đã quay được cảnh tàu ngầm của Trung Quốc bất ngờ trồi lên giữa Hoàng Sa, sát ngay cạnh tàu cá của mình. Tôi điện tiếp cho mấy thuyền trưởng, chủ tàu quen biết. Hầu hết nhận được những tiếng thở dài. Đó đều là những ngư dân lão luyện coi Hoàng Sa như vườn nhà mình, nhiều người đã dăm lần bảy lượt bị phía Trung Quốc vây đuổi bắt bớ, đánh đập thu máy móc ngư cụ, đòi phạt tiền... Gan lỳ là vậy, nhưng giờ đành thúc thủ phơi tàu nằm nhà, đủ biết sức công phá của giá xăng dầu mạnh tới mức nào!
Giá dầu tăng không phải là điều khó hiểu. Cái “phao” giá dầu trên thế giới đang bị đẩy lên, bởi nguồn cung giảm, bởi ảnh hưởng từ cuộc xung đột dai dẳng giữa hai quốc gia châu Âu dẫn đến áp lực dự trữ nhiên liệu sưởi ấm mùa đông của các nước tăng cao. Trong khi nhu cầu sử dụng trong sản xuất công nghiệp, vận tải,... vẫn không giảm.
Tuy nhiên, nguyên nhân chủ quan trong việc quản lý, điều hành mặt hàng xăng dầu, cũng như các chính sách hỗ trợ cho ngư dân cũng cần được thẳng thắn nhìn nhận. Chúng ta đã có Quyết định 48 của Chính phủ hỗ trợ nhiên liệu cho ngư dân. Đây là chính sách quan trọng giúp ngư dân bám biển, ổn định đời sống. Tuy nhiên, Quyết định 48 ra đời đã 12 năm, đến nay giá dầu cho ngư dân đi biển đã tăng gấp đôi, mọi thứ giá cả đã trượt tới đâu mà mức hỗ trợ vẫn giữ nguyên.
Chúng ta đang sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, từ tiền thu trước của người dân và doanh nghiệp. Nhưng từ doanh nghiệp tới các chuyên gia, nhà quản lý đều cho rằng quỹ bình ổn vẫn chưa ổn, vì hầu như chỉ phục vụ cho những đầu mối nhập khẩu xăng dầu lớn. Quỹ hoạt động như cái van hãm đà tăng sốc, nhưng lại ít chịu giảm giá kịp thời theo đà giảm của thế giới. Trong dự thảo sửa đổi Luật Giá mới đây, ngay Bộ Tài chính cũng đề xuất bỏ Quỹ Bình ổn.
Liên quan đến việc bỏ quỹ này, một vấn đề lớn cần đặt ra, đó là Việt Nam đến lúc cần có riêng kho dự trữ xăng dầu quốc gia, để đảm bảo an ninh năng lượng, kịp thời xử lý các tình huống khẩn cấp liên quan đến giá xăng dầu. Chứ không để tình trạng “dùng chung” kho dự trữ với doanh nghiệp như hiện nay.
Hôm qua, trả lời phóng viên Tiền Phong, lãnh đạo ngành Nông nghiệp tỉnh Quảng Nam thở dài, bảo giờ chỉ biết động viên ngư dân, còn lại là vẫn loay hoay chờ quyết sách từ Trung ương chứ không thể “xé rào” để ra chính sách riêng. Được biết mới đây Bộ NN&PTNT đã gửi văn bản tới hai Bộ Công Thương và LĐ-TB&XH đề nghị xem xét, đề xuất Chính phủ có chính sách hỗ trợ về an sinh xã hội cho ngư dân phải tạm ngừng hoạt động sản xuất do giá nhiên liệu tăng. Thời gian hỗ trợ trước mắt là 6 tháng với mức bằng lương tối thiểu vùng.
Hỗ trợ ngư dân trong cơn “bão giá” xăng dầu này rất cần thiết, nhưng cần hơn là những quyết sách thực sự căn cơ, ổn định.
“Dầu cho ngư dân”, đó vẫn là khẩu hiệu, là tiêu chí cao nhất.
