Thách thức của 'công chúa tuyết' Eileen Gu
Eileen Gu, tên tiếng Trung là Cốc Ái Lăng, là cái tên đang gây sốt ở Olympic mùa đông 2022 với tấm huy chương vàng cho đoàn thể thao Trung Quốc. Nữ VĐV trượt tuyết Eileen Gu có mẹ là người Trung Quốc và cha là người Mỹ. Cô lớn lên và phát triển sự nghiệp thể thao ở Mỹ nhưng đã chọn đại diện cho Trung Quốc ở các giải đấu quốc tế từ năm 2015.
Quyết định nói trên đã khiến Eileen Gu thành tâm điểm chỉ trích của người dân nước Mỹ. "Đây là một quyết định cực kỳ khó khăn đối với tôi. Tôi tự hào về nguồn gốc Trung Quốc và cũng tự hào về nền giáo dục Mỹ", cô viết trên mạng xã hội vào thời điểm đó.
 |
Trở về Trung Quốc, Eileen Gu là cái tên quen thuộc đối với công chúng quốc gia đông dân nhất thế giới này. Mọi người có thể dễ dàng nhận thấy những poster in hình Eileen Gu trên khắp các đường phố lớn và bìa tạp chí. Cô luôn là gương mặt đại diện trong các video quảng cáo trước thềm Thế vận hội mùa đông 2022 và kiếm được rất nhiều hợp đồng tài trợ nhờ vào nghề người mẫu tay trái của mình.
Eileen Gu không phải là VĐV Trung Quốc duy nhất sinh ra ở nước ngoài. Olympic mùa đông Bắc Kinh 2022 ghi nhận số lượng lớn chưa từng có các VĐV sinh ra ở nước ngoài nhưng chọn thi đấu cho đoàn thể thao Trung Quốc, đông nhất là từ Bắc Mỹ. Trong đội khúc côn cầu nam, chỉ có 6/25 cầu thủ là sinh ra và lớn lên ở Trung Quốc. Đây là chiến lược chưa từng có đối với thể thao nước này.
Theo Susan Brownell, một chuyên gia về thể thao Trung Quốc tại Đại học Missouri-St, cho biết việc chuyển đổi quốc tịch trong thể thao là điều khá phổ biến trên thế giới nhưng tương đối xa lạ ở Trung Quốc, quốc gia có nguyên tắc nhập quốc tịch rất nghiêm ngặt. Trong số này, có những VĐV không có bất kỳ mối liên hệ nào về gốc gác với Trung Quốc.
 |
Eileen Gu là biểu tượng theo chiến lược thu hút tài năng gốc Hoa trên toàn thế giới của thể thao Trung Quốc. Tuy nhiên, cô cũng phải đối mặt với nhiều thách thức khi đứng giữa hai quốc gia có mối quan hệ phức tạp như Mỹ và Trung Quốc. Nếu theo dõi những gì diễn ra trên mạng xã hội Weibo, Eileen Gu 'may mắn' được yêu thích vì cô mang về vinh quang và biết nói tiếng Trung Quốc. Zhu Yi lại không may mắn như vậy.
VĐV trượt băng nghệ thuật mang hai dòng máu Trung Quốc - Canada Zhu Yi bị dư luận Trung Quốc chỉ trích thậm tệ vì sự cố ngã sõng soài trên băng và đứng chót trên bảng xếp hạng. Trên Weibo, hashtag "Zhu Yi thất bại" đã đạt được 200 triệu lượt xem chỉ sau vài giờ. Nhiều người đặt câu hỏi tại sao Zhu lại được chọn vào vào đội tuyển, trong khi không thể nói tiếng Trung Quốc một cách rõ ràng?
Eileen Gu và Zhu Yi chỉ cách nhau 1 tuổi, đều sinh ra ở California. Tuy nhiên, Gu đã thu hút công chúng bằng khả năng nói tiếng Trung Quốc lưu loát và hiểu biết nhiều về nền văn hóa lâu đời này, trong khi Zhu Yi thi đấu trong sự hoài nghi của dư luận.
 |
Eileen Gu được yêu thích ở Trung Quốc nhưng lại vấp phải những chỉ trích từ phía nước Mỹ. Fox News đã gọi nữ VĐV là "đứa trẻ vô ơn của nước Mỹ", cụm từ không khó để bắt gặp dưới mỗi bài đăng trên mạng xã hội của cô gái 18 tuổi này.
"Thật là hài hước khi thấy bạn mang những thành công của mình ở Mỹ để sang Trung Quốc thi đấu chứ không phải đại diện cho nơi bạn sinh ra và lớn lên", một bình luận mỉa mai bên dưới bài viết tên Instagram của Eileen Gu ngay trước thềm Olympic mùa đông.
Sau tất cả, Eileen Gu đang cố gắng tìm thấy sự cân bằng giữa hai dòng máu. Trên mạng xã hội, cô viết bằng cả tiếng Anh lẫn tiếng Trung, đăng ảnh từ Thượng Hải đến California, chọc cười khán giả Mỹ trên Tik Tok, trong khi vẫn trở thành nhân vật chính trong những bộ phim tài liệu tiếng Trung ở đại lục. "Khi tôi ở Trung Quốc, tôi là người Trung Quốc. Khi tôi ở Mỹ, tôi là người Mỹ", Gu phát biểu tại Thế vận hội mùa đông dành cho thanh niên Lausanne 2020.
Chuyện quốc tịch và chiến lược của thể thao Trung Quốc
Trung Quốc không cho phép mang hai quốc tịch, đồng nghĩa với việc Eileen Gu nhiều khả năng đã không còn quốc tịch Mỹ. Tuy nhiên, Eileen Gu cũng vừa nộp đơn để theo học đại học theo chương trình học bổng Tổng thống, vốn chỉ dành cho công dân Mỹ. Bên cạnh đó, một bài báo của Olympic đã nhắc đến tình trạng hai quốc tịch của Eileen Gu.
Những điều trên khiến giới quan sát nghi ngờ Trung Quốc đã nới lỏng các quy định của mình để các VĐV sinh ra ở nước ngoài được giữ hai quốc tịch. Mục đích của việc này có thể là giúp đoàn thể thao Trung Quốc tăng số huy chương Olympic. Trường hợp của Eileen Gu cũng giống như một phép thử của giới lãnh đạo thể thao Trung Quốc cho những chiến lược thu hút nhân tài từ cộng đồng Hoa kiều trên khắp thế giới.
 |
Trong khi đó, truyền thông Trung Quốc không muốn nhắc đến vấn đề quốc tịch của Eileen Gu. Trên các phương tiện thông tin đại chúng, Eileen Gu hiện ra với hình ảnh một cô gái trẻ đã ấp ủ giấc mơ đại diện thi đấu cho Trung Quốc từ rất lâu.
Theo tờ Tân Hoa xã, Eileen Gu cho biết cô thường đến thăm Bắc Kinh vào mùa hè và đã trực tiếp xem Thế vận hội Bắc Kinh 2008 từ khán đài. Món ăn yêu thích của cô gái trẻ này là vịt quay và bánh bao Bắc Kinh. Trên đài truyền hình Trung ương Trung Quốc, Eileen Gu cũng khẳng định: "Tôi có nguồn gốc rất sâu xa từ Trung Quốc. Ngay khi biết Olympic mùa đông sẽ tổ chức tại Bắc Kinh, tôi đã muốn đại diện cho thể thao Trung Quốc".
Với những thành công ở Olympic mùa đông, Eileen Gu sẽ tiếp tục trở thành cái tên thu hút nhiều sự chú ý trong cộng đồng yêu thể thao ở Trung Quốc. Sự xuất hiện của Eileen Gu nhiều khả năng sẽ mở đường cho nhiều 'Hoa kiều' đại diện cho Trung Quốc ở đấu trường quốc tế. Đây là chiến lược có thể sẽ giúp thể thao Trung Quốc tiếp tục cạnh tranh mạnh mẽ với những cường quốc thể thao khác như Mỹ hay Nga.
