Tôi sinh ra và lớn lên trên dải đất miền trung không có sơn hào hải vị. Chỉ toàn tương, là cà, là nhút, là rau bầu, rau bí có trong vườn nhà. Tôi thích nhất món canh cá tràu nấu khế của mẹ.
Cá tràu hay còn gọi là cá lóc, cá quả, là loại cá giàu dinh dưỡng, thịt trắng, thơm ngon. Nói về giá trị kinh tế, nó gần như đắt nhất trong các loại cá. Nhà tôi thi thoảng vẫn được thưởng thức bởi cu Thạch, em trai tôi, vẫn thường hay trốn mẹ đi bắt cá.
Khi cả nhà nghỉ trưa, nó rón rén chuồn cùng lũ bạn trong xóm. Khi về, quần áo lấm lem bùn lầy nhưng được cả một xâu cá trên tay. Nó nhảy tót lên cây khế nơi góc vườn hái xuống dăm ba quả khế hườm chưa kịp chín. Rau thơm xanh non bên cạnh giếng nước có ngổ, mùi tàu, lá lốt cũng được hái vào rổ.
Trong mớ cá, mẹ chọn mấy con cá lóc đem làm sạch vảy, ruột rồi rán sơ qua. Khế đem cắt bỏ tai, thái lát mỏng, lơi qua với muối vắt bớt nước chua, rửa sạch. Ðem trộn cá vừa rán với khế, thêm một ít mắm, muối, đường, hạt tiêu, ớt, dầu ăn, ướp khoảng 15 phút.
Trong khi ướp cá, mẹ bắc nồi nước lên bếp. Nước sôi, mẹ cho cá và khế vào, đun sôi chừng 10 phút, sau đó rắc một ít rau thơm đã thái sẵn. Vị chua thanh của khế, vị ngọt từ con cá đồng, mùi thơm đặc trưng của rau thơm trong vườn. Cha đi làm đồng về, nhễ nhại mồ hôi, được húp bát canh chua thấy khỏe khoắn, mát lòng, mát dạ. Cu Thạch cứ húp soàn soạt, vừa húp vừa thổi, vừa thút thít cay. Mẹ nhìn cả nhà và nở nụ cười âu yếm.
Trần Thị Nhung
(Giáo viên Trường THPT Lý Thường Kiệt, Thị xã AyunPa, Gia Lai)
