Các nghị sĩ bảo thủ Nhật Bản hằng năm cùng đến viếng đền Yasukuni vào lễ hội mùa xuân và dịp Nhật Bản kỷ niệm kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai (15/8).
Bộ trưởng Nội vụ Nhật Bản Yoshitaka Shindo cũng tới làm lễ tại ngôi đền này. Đền Yasukuni thờ 2,5 triệu binh sĩ Nhật Bản chết trong chiến tranh, bao gồm 14 tội phạm chiến tranh bị phe Đồng Minh xét xử sau chiến tranh. Tháng 12/2013, ông Shinzo Abe tới thăm Yasukuni để đánh dấu một năm quay trở lại quyền lực trên cương vị Thủ tướng.
Các chính khách Nhật Bản thăm đền Yasukuni ngay trước thời điểm diễn ra chuyến công du ba ngày Tokyo của Tổng thống Mỹ Barack Obama. Trung Quốc, Hàn Quốc coi ngôi đền là biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản trong quá khứ.
Hãng thông tấn Trung Quốc Xinhua bày tỏ sự giận dữ, coi động thái của ông Abe là “khiêu khích”. Theo Xinhua, “món đồ hiến tế của ông Abe chẳng khác nào một cái tát” với Tổng thống Obama, trong khi Mỹ đang cố gắng làm dịu tình hình căng thẳng trong khu vực ưu tiên chiến lược của Washington.
Tại cuộc họp báo thường kỳ, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tần Cương nói Nhật Bản cần “đối diện và suy ngẫm sâu sắc về lịch sử xâm lược của mình và dứt khoát đoạn tuyệt với chủ nghĩa quân phiệt”. Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cũng ra thông cáo phản đối việc ông Abe gửi đồ cúng tới đền Yasukuni.
Bất chấp lệnh cấm của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và các lệnh trừng phạt khắc nghiệt của cộng đồng quốc tế, Triều Tiên đã ba lần thử hạt nhân vào tháng 10/2006, tháng 5/2009 và tháng 2/2013.
Căng thẳng leo thang ở Đông Bắc Á không chỉ bởi những khúc mắc mang tính lịch sử, mà còn liên quan tranh chấp lãnh thổ giữa Nhật Bản và Trung Quốc xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, giữa Nhật Bản và Hàn Quốc về quần đảo Takeshima/Dokdo. Quan hệ Trung-Nhật cũng đang bị ảnh hưởng xấu bởi sự kiện tòa án Trung Quốc vừa ra lệnh thu giữ tàu chở hàng của hãng Mitsui O.S.K. Lines (Nhật Bản) vì một khoản nợ từ trước chiến tranh.
Triều Tiên lại sắp thử hạt nhân?
Ngày 20/4, Nhật Bản thành lập một đơn vị máy bay cảnh báo sớm đóng tại căn cứ Naha, tỉnh Okinawa nhằm tăng cường khả năng giám sát Senkaku/Điếu Ngư.
Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đã quyết định chuyển 4 trong tổng số 13 máy bay cảnh báo sớm E-2C 4 tới căn cứ Naha để tăng cường cho đơn vị này.
Nhật Bản cũng đã khởi công xây dựng trạm radar trên đảo cực tây Yonaguni, chỉ cách Senkaku/Điếu Ngư 150km và có kế hoạch triển khai 150 binh sĩ tại đây. Bộ trưởng Quốc phòng Itsunori Onodera nói Nhật Bản đang phải đối mặt tình hình nguy hiểm do Trung Quốc liên tục nỗ lực làm “thay đổi hiện trạng bằng vũ lực”.
Trong khi đó, ngày 22/4 Hàn Quốc khẳng định đã phát hiện những hoạt động cường độ cao tại khu vực bãi thử hạt nhân của Triều Tiên. Seoul cho rằng, đây là dấu hiệu cho thấy Bình Nhưỡng có thể chuẩn bị cho vụ thử hạt nhân thứ tư.
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Hàn Quốc nói: “Quân đội Hàn Quốc hiện nhận thấy nhiều hoạt động tại địa điểm thử hạt nhân Punggye-ri và khu vực phụ cận. Chúng tôi tin rằng, Triều Tiên có thể bất ngờ thử hạt nhân”.
Trong khuôn khổ chuyến công du 4 nước châu Á, Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ thăm Hàn Quốc hai ngày. Truyền thông Hàn Quốc nhận định, Bình Nhưỡng có thể thử hạt nhân trong thời gian ông Obama thăm hai đồng minh thân thiết ở Đông Bắc Á.
Trước đó, Triều Tiên cảnh báo sẽ thực hiện một vụ thử hạt nhân “kiểu mới”. Bộ Quốc phòng Hàn Quốc đánh giá chương trình hạt nhân của Triều Tiên đã tiến triển đến cấp độ cho phép nước này thử hạt nhân “bất cứ khi nào họ muốn”.
