Đại sứ Lê Hoài Trung cho biết, Trung Quốc tiếp tục đưa nhiều tàu hộ tống, trong đó có tàu quân sự, máy bay đến vị trí đặt giàn khoan trái phép trong thềm lục địa của Việt Nam. Các tàu Trung Quốc chủ đích đâm va, uy hiếp, dùng vòi rồng công suất lớn nhằm vào các tàu công vụ dân sự của Việt Nam gây hư hại nhiều tàu, làm nhiều người bị thương.
Ông Trung nhấn mạnh, những việc làm trên của Trung Quốc vi phạm luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982, Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông, Thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao hai nước, đe dọa hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở biển Đông.
Với chính sách nhất quán giải quyết hòa bình các tranh chấp quốc tế theo luật pháp quốc tế và mong muốn gìn giữ, phát triển quan hệ hữu nghị với Trung Quốc, Việt Nam hết sức kiềm chế, tiến hành giao thiệp nghiêm túc với Trung Quốc ở nhiều cấp, dưới nhiều hình thức yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan, các tàu và đề nghị Trung Quốc sớm cùng Việt Nam đi vào đối thoại, thương lượng để giải quyết các khác biệt.
Đại sứ Lê Hoài Trung đề nghị LHQ cùng cộng đồng quốc tế tiếp tục ủng hộ các đề nghị thiện chí của Việt Nam, kêu gọi Trung Quốc không có các hành động đơn phương làm căng thẳng thêm tình hình, không sử dụng và đe doạ sử dụng vũ lực. Phó Tổng thư ký Feltman hoan nghênh chủ trương của Việt Nam là giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình theo luật pháp quốc tế.
Ông Feltman khẳng định, Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon rất quan tâm tình hình hiện nay ở biển Đông, bày tỏ lo ngại về tình hình căng thẳng ở khu vực này, khẳng định các bên cần kiềm chế, giải quyết tranh chấp thông qua đối thoại và các biện pháp hòa bình khác phù hợp với Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế. Trước đó, đại diện thường trực Việt Nam tại LHQ đã gửi thư cho Tổng Thư ký Ban Ki-moon đề nghị lưu hành công hàm phản đối các hoạt động của Trung Quốc vi phạm chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa.
Báo Nhật Bản Yomiuri Shimbun cho biết, nhóm các nước G7 đang cân nhắc đưa các diễn biến tại biển Đông và biển Hoa Đông vào tuyên bố của hội nghị cấp cao diễn ra từ ngày 4 đến 5/6 tại Brussels (Bỉ).
G7 dự kiến tập trung thảo luận về cuộc khủng hoảng Ukraine. Nhưng trước những diễn biến phức tạp tại biển Đông và biển Hoa Đông, các nước trong khối có thể sẽ ra tuyên bố bày tỏ lo ngại về sự hung hăng, bành trướng trên biển của Trung Quốc.
Dự kiến, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nhân cơ hội này tìm kiếm sự đồng thuận của các cường quốc trên thế giới, nhằm phản đối nỗ lực thay đổi hiện trạng bằng vũ lực tại biển Đông và biển Hoa Đông.
Theo Yomiuri, tuyên bố được G7 đưa ra trong tuần này có thể sẽ nêu rõ tầm quan trọng của việc tôn trọng pháp luật tại biển Đông và biển Hoa Đông, đề cập các hoạt động gây hấn liên tục của Trung Quốc trong khu vực. Các nước G7 đang thực hiện sự điều chỉnh cuối cùng về câu chữ trong tuyên bố trên.
Theo hãng tin Kyodo, trước khi tới châu Âu, ông Abe mạnh mẽ tuyên bố: “Chúng ta sẽ nêu rõ rằng, chúng ta sẽ không bao giờ chấp nhận việc sử dụng vũ lực để thay đổi hiện trạng tại biển Hoa Đông và biển Đông”.
Ngày 4/6, phát biểu trước khi đi thăm Indonesia, Thủ tướng Úc Tony Abbott tuyên bố phản đối mạnh mẽ các hành động đơn phương trên biển Đông và biển Hoa Đông. Đây được coi là thông điệp rõ ràng nhất của Úc đối với các hành vi gây hấn của Trung Quốc.
