Tạp chí National Interest của Mỹ từng có một bài báo với tựa đề “Vì sao NATO ngán ngại máy bay cảnh báo sớm A-50U của Nga”, trong đó phân tích những ưu điểm của dòng máy bay kiểm soát và cảnh báo sớm trên không này của Không quân Nga.
Theo tạp chí, A-50U có khả năng theo dõi các mục tiêu trên không ở khoảng cách lên đến 650 km và mục tiêu mặt đất ở 300 km. Nó có thể theo dõi đồng thời khoảng 300 mục tiêu mặt đất hoặc 40 mục tiêu trên không.
A-50U là phiên bản hiện đại hóa của dòng máy bay A-50 có từ thời Liên Xô, một máy bay Kiểm soát và Cảnh báo Sớm trên không (AEW & C). Là một trong nhiều biến thể Il-76 được sản xuất trong những năm 1980, A-50 được trang bị hệ thống radar giám sát Liana cho phép theo dõi trực tiếp 10 mục tiêu.
Cải tiến lớn của A-50U là radar Shmel-M mới của nó: "Trong khi nâng cấp máy bay A-50U để cải thiện các đặc tính chiến đấu và vận hành, radar Shmel trên máy bay đã được hiện đại hóa thông qua việc sử dụng phần mềm và phần cứng tiên tiến”, một công ty con của tập đoàn xuất khẩu nhà nước Rostec của Nga thông báo.
Nhưng chính xác thì "phần mềm và phần cứng tiên tiến" mới trong công nghệ theo dõi và giám sát của A-50 là gì? Shmel-M là một hệ thống theo dõi bằng radar hình vòm xoay, mang lại cho A-50U vẻ ngoài đặc trưng, thường được gọi là "máy bay nấm" trong quân đội Nga.
Trong khi thiết kế và kích thước của A-50U vẫn dựa trên Il-76 và do đó hầu như không thay đổi so với A-50, nhà sản xuất tuyên bố rằng bản thân vòm radar nhẹ hơn do các thành phần hiện đại của Shmel-M. Nó cũng hiệu quả hơn, với khả năng theo dõi các mục tiêu trên không ở khoảng cách lên đến 650 km và mục tiêu mặt đất ở 300 km. Nó có thể theo dõi đồng thời khoảng 300 mục tiêu mặt đất hoặc 40 mục tiêu trên không.
A-50U có một hệ thống được số hóa hoàn toàn trái ngược với các đầu vào analog của A-50U, giúp sử dụng dễ dàng và nhanh hơn đồng thời giảm thiểu rủi ro do lỗi của người vận hành. Trong hạng mục cải tiến khác, nội thất được thiết kế lại với nhà vệ sinh và khu vực nghỉ ngơi.
Cũng như nhiều dòng máy bay của Nga, A-50U đã được triển khai ở Syria đến hết năm 2018. Bên cạnh những lợi ích hữu hình về nghiên cứu và phát triển qua quá trình thử nghiệm thực địa, một chiếc máy bay AEW & C hiện đại có thể giúp ích cho Nga trong việc thực thi "Khu vực giảm leo thang" trong giai đoạn sau của nội chiến ở miền Bắc Syria. Việc triển khai A-50 ở Syria vào năm 2015 đã mang lại cho Không quân Nga cơ hội so sánh hiệu suất sử dụng thực tế của chiếc A-50 và A-50U.
A-50U tương tự như loại máy bay do thám Boeing E-3 Sentry của Mỹ về chức năng, mặc dù vẫn còn phải so sánh về hiệu suất thực tế. Một biến thể xuất khẩu, A-50I, được trang bị radar EL / W-2090 Phalcon của Israel và bán cho Ấn Độ. Cũng có các cuộc đàm phán xuất khẩu với Trung Quốc vào đầu những năm 2000, nhưng các cuộc đàm phán đã đổ vỡ và Bắc Kinh đã sử dụng máy bay KJ-2000 AEW & C được sản xuất trong nước.
Với chiến lược xuất khẩu vũ khí tích cực của Điện Kremlin trong thập kỷ qua, có vẻ như Ấn Độ đang được xem là một khách hàng tiềm năng đối với A-50U khi Nga tiến hành sản xuất loạt A-50U.
