'Trái ngọt' từ mô hình sinh kế

Hơn cả món quà

Đến làng De Lung 1 (xã Ia Krái) hỏi về cậu học sinh thân hình mảnh khảnh, hiền lành Rơ Mah Khánh (lớp 6, Trường THCS Trần Hưng Đạo) ai cũng biết. Em chịu khó, ngoan hiền nhưng có phần rụt rè. Bố bỏ nhà lấy vợ mới, mẹ phải gồng gánh nuôi Khánh và em trai từ nhỏ nên rất vất vả. Một sào đất cộng vài cây điều trên mảnh đất cằn thu hoạch một năm chả đáng bao nhiêu. Để có thêm thu nhập, người mẹ ốm yếu nhọc nhằn cạo mủ cao su thuê. Cũng bởi vậy giờ Khánh ở với ông Rơ Châm Byir (SN 1962), chỉ có nghỉ hè về với mẹ để phụ giúp thêm việc đồng áng. Hai nhà cách nhau chừng 3 cây số. Cũng may mắn, ông Byir ngày xưa tham gia quân ngũ, sau đó về làm giáo viên nên giờ Khánh được chỉ dạy, bảo ban mỗi ngày từ việc nhà tới bài vở.

“Khánh ngoan lắm, cả làng ai cũng quý. Nó không chơi game, gặp ai cũng chào hỏi. Đến nhà ai cũng phụ giúp trồng rau, làm cỏ. Mẹ nó hay đau ốm nên nghỉ hè cháu nó muốn về giúp thêm công việc”, ông Byir bộc bạch.

Ông Byir phấn khởi khoe rằng, cặp heo giống được các nhà hảo tâm tặng gần một năm trước đã đẻ được 3 con. Để thuận tiện cho việc học hành, đi lại, ông Byir quyết định bán cặp heo bố mẹ được 6 triệu đồng, sau đó bù thêm tiền để mua một chiếc xe đạp điện cho cháu. Những con heo con ông Byir quyết định giữ lại, tiếp tục nuôi lớn để sinh sản.

“Cảm ơn các nhà hảo tâm đã tặng cho Khánh món quà ý nghĩa này. Thường ngày cháu đi lấy rau, trồng khoai lang để làm thức ăn cho heo. Sau khi heo giống sinh sản, tôi lại nuôi lớn để giúp cháu trong việc học hành. Cháu nó mơ ước sau này được làm bác sĩ để chữa bệnh giúp người dân trong làng”, ông Byir tin tưởng.

Tới nhà chị Pui Vỹ (1994) ở làng Del (xã Ia Krái) không khỏi xót xa khi chứng kiến cả 6 người sinh hoạt trong căn nhà cấp bốn bé xíu, oi bức. Căn nhà nghèo trống trơ gần 30m², chỉ có hai cái chiếu trải xuống nền nằm ngủ. Năm trước, em Pui Chưng (con chị Vỹ, học sinh lớp 4, Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai, xã Ia Krái) nhận cặp heo giống từ mô hình sinh kế. Sau giờ học, thay vì đi chơi, Chưng cùng các em đi kiếm rau rừng đem về nấu cháo cho heo. Mỗi khi heo ốm, Chưng đến hỏi thầy cô để mua thuốc chữa. Nhờ vậy mà giờ cặp heo giống đang chuẩn bị sinh sản, cho lứa đầu tiên.

Ðộng lực tới trường

Trong tháng 7 này, các nhà hảo tâm tin tưởng, gửi thêm kinh phí để Văn phòng đại diện báo Tiền Phong khu vực Tây Nguyên - Nam Trung bộ tiếp tục phối hợp với Tỉnh Đoàn Gia Lai trao cho 10 học sinh nghèo vượt khó học giỏi ở xã Bờ Ngoong (mỗi em một cặp heo giống trị giá 2 triệu đồng); Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Nguyễn Khuyến (xã Chư Krey) 10 cặp heo giống (mỗi cặp 2 triệu đồng). Các nhà hảo tâm hỗ trợ với tổng kinh phí 40 triệu đồng.

Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Nguyễn Khuyến có 699 học sinh (hơn 95% người Ba Na), đa số các em hoàn cảnh khó khăn, đều ở làng ở xa, từ 5-10 cây số. Đây là ngôi trường được nhận 10 cặp heo giống từ chương trình. Ông Nguyễn Xuân Ân (hiệu trưởng) chia sẻ, trường có 11 phòng nội trú để các em ở lại học tập. Có heo giống, trường hướng dẫn, cùng các em trồng rau, nuôi lớn. Số heo này khi tới lễ, Tết, trường sẽ làm thịt, hoặc bán để có kinh phí mua xe đạp, sách vở cho các em; thịt heo dư các em mang về làm quà cho gia đình.

“Tỉnh Đoàn Gia Lai đã tìm hiểu phong tục, đời sống của bà con đồng bào dân tộc thiểu số, từ đây nhận thấy việc hỗ trợ heo, bò giống là phù hợp nhất để học sinh “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ”. Bốn năm qua, với sự đồng hành của các nhà hảo tâm thông qua Văn phòng đại diện báo Tiền Phong Khu vực Tây Nguyên - Nam Trung bộ mà chương trình lan tỏa, nhân rộng. Số tiền mà các nhà hảo tâm gửi gắm được chi tiêu công khai, minh bạch đúng đối tượng”.

Phó Bí thư Tỉnh Đoàn Gia Lai Nguyễn Chí Hiếu

“Nhiều năm qua trường đã hướng dẫn giúp các em cách nuôi heo giống nhưng quy mô còn nhỏ. Dịp này có heo giống từ các nhà hảo tâm trường sẽ tiếp tục cho các em tự chăm. Việc chăm heo rất ý nghĩa, bởi về lâu dài các em khi ra trường cũng có chút kiến thức về chăn nuôi, phòng lúc khốn khó. Tôi dự tính sẽ lập một nhóm zalo để cán bộ Đoàn xã, nhà hảo tâm nếu cần sẽ cùng theo dõi”, ông Ân nói.

Những ngày hè, em Đinh H’Chúc (lớp 5, trường Tiểu học Lê Văn Tám, xã Bờ Ngoong) tranh thủ xách nước, chăn bò thuê để phụ giúp ông bà ngoại. Không được may mắn như bao bạn cùng trang lứa, hơn bốn năm trước bố em gặp nạn, mất sớm. Người mẹ buồn bã, sau đó cũng đi lấy chồng mới, bỏ lại H’Chúc cho ông bà ngoại chăm. Lấy chồng mới, mẹ của H’Chúc cũng gặp nhiều vất vả nên cả năm chỉ ghé thăm được một hai lần rồi về. Ông bà giờ tuổi già sức yếu, cơm nước mỗi ngày đều nhờ cậy vào con cháu gần đó. Căn nhà sàn nhỏ mỗi đêm vẫn sáng lên ánh đèn của động lực, hy vọng vượt qua nghịch cảnh. Không phụ lòng ông bà, các bác trong gia đình, những năm qua H’Chúc học giỏi, là tấm gương sáng trong lớp. Cô gái người nhỏ nhắn, đen nhẻm ước mơ sau này sẽ đỗ đại học, được làm cô giáo để dạy cho các em nhỏ ở buôn làng.