Biết tôi học khá nên bác sang nhờ giúp kèm em những khi rảnh rỗi. Hơn hai tháng sau tình hình cũng có tiến bộ: Đọc đã thông, các phép tính cơ bản đã làm được. Bác Hoàng mừng lắm.
Hôm qua, bác qua nhà đem cho tôi mấy quả chuối, vài cái kẹo bảo : “ Có ít quà, toàn là cây nhà lá vườn thôi, cháu đừng chê nhé”. Tôi cũng thường sang nhờ bác xem giùm chiếc xe đạp đi học hàng ngày vì bác rành chuyện này lắm.
Đó là những chuyện hết sức bình thường, chẳng có gì phải bàn. Thế nhưng ngày nay hễ có việc gì khó khăn người ta lại nghĩ ngay đến chuyện nhờ vả. “Một người làm quan, cả họ được nhờ”- Con cháu trong dòng họ có người làm quan thì thôi khỏi lo, tất cả đều được sắp xếp đâu vào đấy. Câu cửa miệng vẫn thường thấy là: “ Thôi thì trăm sự em nhờ bác” “Dạ bác dạy như thế thì em xin nghe ạ”.
Còn nhớ chuyện tôi chuẩn bị làm thủ tục vào nhập học một trường đại học tuyến trung ương phải đi xin giấy xác nhận của trưởng thôn. Đợi gần hai tiếng đồng hồ mới được mời vào.
“Cháu nhận giấy về bảo bố mẹ nộp hết các khoản tiền còn nợ cho hợp tác xã rồi bác chứng nhận cho”. Nhà đang lúc túng thiếu, cũng may chú tôi làm ở một cơ quan của tỉnh đứng ra xin hộ cho. Chẳng có thứ gì cho không bao giờ, mình nhờ người ta thì gắng mà lo cho tốt khâu “hậu tạ”.
Nhờ vả lúc này đã trở thành thói xấu. Hậu quả là sự ỷ lại, dựa giẫm vào người khác, động chuyện gì là tính chuyện tiền nong, quà cáp , biếu xén. Cũng có chuyện nhiều vị thủ trưởng vì công việc bận rộn nên nhờ cấp dưới lo giùm những công việc mình không có thời gian giải quyết.
Cấp dưới vì không muốn mất lòng cấp trên nên “vui vẻ nhận lời”. Mà chuyện này thì càng không thể làm qua loa cho xong được. Lâu dần thành tính ỷ lại của sếp. Nhưng cấp dưới cũng không phải lo chuyện thiệt hơn vì đi kèm với đó là những câu đại loại như : “Chú cố giúp anh. Anh không để chú chịu thiệt đâu”.
Đất nước đang đổi mới. Yêu cầu đặt ra cho mọi người là phải biết phát huy hết sức năng lực cá nhân của mình, tham gia tích cực trong công việc chung của cộng đồng. Thói quen nhờ vả chắc chắn không phải là giải pháp được khuyến khích. Hãy biết đứng vững trên đôi chân của mình.
Nguyễn Phong Doanh
Vĩnh Phúc
