Lợi ích lâu dài
Trên các quốc lộ cả nước hiện nay đang áp dụng công nghệ thu phí một dừng. Theo Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường, công nghệ này cần phải huy động một lượng lớn nhân lực thực hiện các công việc, hiệu quả lại không cao. Chính vì vậy, Bộ đã lựa chọn công nghệ thu phí tự động không dừng tốt nhất hiện có, khắc phục các tồn tại trên.
Theo tính toán của các chuyên gia, mỗi lần dừng xe nộp phí sẽ làm chậm hành trình của các phương tiện từ 2-3 phút, tăng thời gian lưu thông từ 4-5% và tiêu tốn thêm 7-8% nhiên liệu khi lưu thông trên đường cao tốc. Nếu thu phí không dừng, sẽ giúp tiết kiệm chi phí in vé giấy khoảng 70 tỷ đồng/năm; tiết kiệm nhiên liệu 233 tỷ đồng/năm; giảm thời gian tham gia giao thông 2.800 tỷ đồng/năm; tiết kiệm chi phí quản lý giao thông 360 tỷ đồng/năm…
Ước tính nếu 100 trạm thu phí đường bộ được áp dụng hệ thống thu phí tự động không dừng sẽ tiết kiệm được chi phí đầu tư xây dựng trạm ước khoảng 2.000 tỷ đồng.
Ngoài ra, thu phí tự động không dừng còn tăng tính minh bạch trong quản lý, giảm ô nhiễm môi trường, hao mòn động cơ của phương tiện, giảm thanh toán bằng tiền mặt, cung cấp thông tin cho công tác quy hoạch, quản lý nhà nước….
 |
Ông Richard, Phó tổng giám đốc Công ty FETC Đài Loan, giới thiệu về
hệ thống thu phí tự động ETC tại Đài Loan
Bộ GTVT đã tổ chức nghiên cứu, tham khảo, so sánh với nhiều công nghệ khác nhau để đưa ra thống nhất lựa chọn công nghệ thu phí RFID (công nghệ nhận dạng tần số sóng vô tuyến) do Hoa Kỳ phát triển. Mô hình trạm thu phí tự động không dừng (ETC) trên nền tảng công nghệ RFID đang được áp dụng rộng rãi trên thế giới, và rất thành công ở Đài Loan, Trung Quốc.
Ngày 13/8, dẫn các PV đi thực địa hệ thống thu phí tự động ETC tại Đài Loan, ông Richard, Phó tổng giám đốc Công ty FETC Đài Loan, cho biết, hệ thống có tốc độ nhận diện phương tiện cực nhanh, chỉ trong vòng 0,02 mili giây; kết quả thu phí chính xác tới 99,99%... Hiện tại ở Đài Loan, số phương tiện sử dụng dịch vụ thu phí tự động đạt trên 94%. Mỗi ngày, trung bình hệ thống ETC xử lý thu phí tự động hơn 14 triệu lượt phương tiện, ngày cao điểm lên đến 21 triệu lượt xe.
Để việc thu phí đạt được độ chính xác tối đa, một trung tâm xử lý sai sót của Công ty FETC Đài Loan với cả trăm nhân viên hoạt động liên tục 24/24h hằng ngày. Nhiệm vụ của các nhân viên nơi đây là kiểm tra hình ảnh, xác định việc thu phí đối với những phương tiện có thể gây tranh cãi, như mờ biển số, biển số không rõ ràng, mất chữ, mất số...
Hiện tại hệ thống thu phí ETC Đài Loan đã ở phiên bản 4.0, đa làn không dừng. Đối với hệ thống giao thông đường bộ Việt Nam, việc ứng dụng mô hình thu phí tự động muộn hơn so với các nước trong khu vực và trên thế giới cho phép chúng ta lựa chọn đầu tư công nghệ tối ưu, cũng như học hỏi được kinh nghiệm cần thiết để việc quản lý, vận hành hiệu quả nhất.
Do đặc thù của giao thông Việt Nam, FETC Đài Loan đang thiết kế hệ thống thu phí ETC 2.0 cho Việt Nam, thu phí tự động kết hợp với thu phí thủ công, có rào chắn barie... Tháng 3/2015, Bộ GTVT đã tiến hành thành công Lễ kiểm thử công nghệ thu phí không dừng kết hợp kiểm soát tải trọng xe tại Trạm thu phí Km 604+700 Quốc lộ 1 thuộc địa phận tỉnh Quảng Bình.
Để thúc đẩy kế hoạch này, Bộ GTVT cũng đã ban hành Quyết định số 2318/QĐ-BGTVT công bố Danh mục Dự án thu phí tự động không dừng và kiểm soát tải trọng xe trên toàn quốc - giai đoạn I áp dụng đối với Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên. Bộ GTVT cũng đang xây dựng tờ trình Chính phủ ký ban hành Quyết định về việc thu phí sử dụng đường bộ theo hình thức tự động không dừng, qua đó hình thành khuôn khổ pháp lý để có thể áp dụng mô hình thu phí tự động trên toàn quốc.
Sẽ áp dụng trên toàn quốc
Theo Dự thảo Tờ trình của Bộ GTVT, về nguyên tắc chuyển đổi sang việc thu phí từ thủ công sang hình thức tự động không dừng phải bảo đảm không làm tăng mức phí sử dụng đường bộ mà chủ phương tiện phải trả, bảo đảm quyền thụ hưởng phí của các chủ đầu tư và hỗ trợ việc quản lý nhà nước về giao thông.
Công nghệ thu phí không dừng (ETC) là công nghệ nhận dạng tần số sóng vô tuyến (RFID), có rất nhiều ưu điểm so với các công nghệ khác như: thao tác đơn giản, tốc độ nhận diện phương tiện nhanh, kết quả thu phí với độ chính xác rất cao, chi phí thiết bị đầu cuối rẻ… Công nghệ này được đánh giá phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế của nước ta mà còn góp phần tích cực vào việc hiện đại hóa hệ thống giao thông đường bộ.
Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và các điều kiện thực tiễn của Việt Nam, Bộ dự kiến sẽ lựa chọn mô hình thu phí tự động không dừng chung, thống nhất cho tất cả các phương tiện giao thông thuộc diện chịu phí và các trạm thu phí trên toàn quốc. Việc điều hành, quản lý tài khoản và thu phí sẽ được tiến hành chung thông qua một hệ thống điều hành và cơ sở dữ liệu trung tâm.
Để việc thu phí tự động không dừng được xây dựng đồng bộ trên toàn quốc, bảo đảm vận hành liên tục, nhanh chóng, chính xác, hiệu quả và an toàn, Bộ cũng sẽ xây dựng một Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về trạm thu phí tự động không dừng áp dụng cho tất cả các dự án đang và sẽ triển khai. Đối với các dự án đã được ký kết, chủ đầu tư và Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ phải tiến hành đàm phán điều chỉnh hợp đồng dự án tương ứng với việc thay đổi thiết kế, cải tạo và vận hành trạm thu phí tự động không dừng.
Theo Quyết định số 2318/QĐ-BGTVT công bố Danh mục Dự án thu phí tự động không dừng và kiểm soát tải trọng xe trên toàn quốc - giai đoạn 1 áp dụng đối với Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên vừa được ban hành, dự kiến bố trí 03 làn thu phí mỗi chiều xe chạy đối với Quốc lộ 1, gồm 01 làn thu phí tự động ETC, 01 làn thu phí hỗn hợp MTC+ETC và 01 làn thu phí một dừng MTC. Đối với đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên sẽ bố trí 02 làn thu phí mỗi chiều xe chạy, gồm 01 làn thu phí tự động ETC và 01 làn thu phí hỗn hợp MTC+ETC.
