Ông Peter Lavina, phát ngôn viên của ông Duterte, hôm qua cũng nói rằng tổng thống vừa đắc cử của Philippines cũng sẵn sàng khai thác hệ thống quản lý đánh bắt chung trên biển Đông.
“Đây là điểm khác biệt giữa chính quyền Duterte và chính quyền hiện nay, thị trưởng (ông Duterte) sẵn sàng đối thoại với Trung Quốc”, ông Lavina nói với báo chí tại Davao, thành phố miền nam Philippines nơi ông Duterte làm thị trưởng trong gần 2 thập kỷ qua.
Dưới thời Tổng thống Benigno Aquino, quan hệ Trung Quốc - Philippines ngày càng xấu đi vì mâu thuẫn tuyên bố chủ quyền trên biển Đông. Mối đe dọa trước mắt với Manila là nguy cơ Trung Quốc bồi đắp, quân sự hóa bãi cạn Scarborough, vùng đánh bắt giàu tài nguyên hải sản và nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.
Với quân đội nhỏ bé hơn nhiều so với Trung Quốc, Philippines phản ứng bằng cách ký một thỏa thuận quốc phòng mới với Mỹ và nộp hồ sơ kiện Trung Quốc ra tòa án trọng tài quốc tế của Liên Hợp Quốc. Manila cũng nỗ lực nêu vấn đề này tại những diễn đàn đa phương như các hội nghị của ASEAN. Trung Quốc phản ứng giận dữ với chiến thuật này và đề nghị Philippines đàm phán trực tiếp, nhưng Bắc Kinh cũng tuyên bố không bao giờ từ bỏ bất kỳ khu vực mà họ coi là thuộc chủ quyền của mình. Nhưng Tổng thống Aquino từ chối đối thoại trực tiếp.
Phát ngôn viên Lavina nói rằng ông Duterte sẽ tiếp tục vụ kiện tại tòa trọng tài quốc tế. Bản án dự kiến được đưa ra không lâu sau khi ông Duterte tuyên thệ nhậm chức vào ngày 30/6. Phát ngôn viên Lavina còn giảm bớt ý nghĩa của tuyên bố mà ông Duterte đưa ra trước đó rằng ông sẽ đi thuyền máy ra một hòn đảo tranh chấp mà Trung Quốc đang chiếm để cắm cờ Philippines. “Ông ấy nói đùa rằng nếu chúng tôi thắng vụ kiện và Trung Quốc không thừa nhận, ông ấy sẽ đi thuyền máy”, Channel News Asia dẫn lời ông Lavina.
Giới chuyên gia nhìn nhận việc ông Duterte trở thành Tổng thống Philippines sẽ khiến tình hình biển Đông thêm phức tạp.
Trả lời câu hỏi của phóng viên rằng Mỹ có lo ngại nếu chính phủ mới của Philippines không tiếp tục chính sách của chính quyền hiện nay, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel hôm qua nói trong cuộc họp báo tại Hà Nội rằng Philippines là đồng minh thân thiết, bạn lâu năm của Mỹ. “Chúng tôi tin hai nước vẫn có thể phối hợp chặt chẽ với nhau vì lợi ích chung của hai nước và lợi ích chung của khu vực”, ông Russel nói.
