Chưa thể quên vụ án kinh hoàng xảy ra cách đây tròn 2 tháng, tại khu vực xã Quảng Trực (Tuy Đức, Đăk Nông), khi công ty này tự tiện cho người và phương tiện vào rừng san ủi đất đang tranh chấp với dân, đã bị một số dân địa phương bức xúc dùng súng hoa cải tấn công, làm 3 người của công ty chết, 16 người bị thương. Việc tranh chấp đã diễn ra từ rất lâu và căng thẳng, người dân nghèo yếu thế, trong khi doanh nghiệp luôn giữ thái độ ngang nhiên, thách thức của kẻ mạnh.
Mừng, bởi bước đầu cho thấy sự công bằng trong tiến trình điều tra vụ án. Những đối tượng có hành vi giết người đã bị bắt. Theo tiền lệ, mọi tội lỗi thường được trút hết lên những phần tử gây án này. Còn bên doanh nghiệp bị tấn công sẽ được coi là “nạn nhân”, hầu như không bị truy cứu điều gì. Rồi vụ án khép lại, oan ức mở ra.
Vừa thêm một tử tù nữa được đình chỉ điều tra thả tự do sau 11 năm ngồi tù. Đó là ông Hàn Đức Long ở Bắc Giang - người từng 4 lần bị tòa án tuyên tử hình vì tội giết người và hiếp dâm trẻ em.
Các bước tiến hành giải oan sai cho ông Long sẽ được tiến hành. Nhưng từ đây lộ ra một sự thật đau lòng. Đó là nhiều cán bộ tham gia tố tụng vụ ông Nguyễn Thanh Chấn và ông Hàn Đức Long chỉ là một. Gồm cả người chỉ huy điều tra và điều tra viên bên công an, kiểm sát viên của Viện kiểm sát cho đến thẩm phán tòa án. Ông Nguyễn Thanh Chấn bị khép tội giết người, may có cha là liệt sĩ nên thoát án tử hình xuống còn chung thân. Ông Chấn đã được minh oan, được xin lỗi và bồi thường thiệt hại sau 10 năm tù oan. Nay đến lượt ông Long, với mức ngồi tù oan kéo dài hơn 11 năm. Hiện, một số cán bộ tham gia tố tụng gây oan sai vụ ông Chấn đang chờ hầu tòa về hành vi làm sai lệch hồ sơ, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Chưa rõ với vụ ông Long, họ có phải tiếp tục ra tòa lần nữa không?
Nói về vụ Hàn Đức Long và những vụ án oan sai khác, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm thẳng thắn chỉ ra các nguyên nhân, đó là do cán bộ điều tra “động cơ không trong sáng, thiếu khách quan vì lợi ích cá nhân, suy thoái, biến chất, bị lôi kéo và kém hiểu biết pháp luật”.
Trở lại với vụ mấy người dân xả súng hoa cải ở Đăk Nông gây hậu quả nghiêm trọng. Ngoài việc cơ quan công an mở rộng điều tra phía “bị hại” là Công ty Long Sơn để nắm đích xác nguyên nhân, thì tỉnh Đăk Nông cũng đã chỉ đạo làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, địa phương liên quan dẫn đến vụ án đau lòng trên.
Rút ra từ những án oan là bao bài học xương máu. Có dấu hiệu cho thấy sự thận trọng trong điều tra xét xử những trọng án thu hút dư luận đã được đẩy thêm một bước. Hy vọng vào điều này.
