Cụ thể, theo Công ty CP Khoáng sản Bắc Kạn (BKC), văn bản về việc quy định lựa chọn tổ chức, cá nhân để cấp phép thăm dò mỏ vàng Pác Lạng (huyện Ngân Sơn, Bắc Kạn) của UBND tỉnh Bắc Kạn trái với Luật Khoáng sản và Nghị định 15/2012/NĐ-CP.
Nguồn cơn sự việc
Mỏ vàng Pác Lạng trước đây đã được cấp phép thăm dò cho một liên doanh ba bên gồm tập đoàn Archipelago Resources Plc (ARP) của Anh, tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) và Công ty BKC. Sau khi liên doanh này thực hiện một số bước thăm dò, nhận thấy trữ lượng không đủ để khai thác ở quy mô công nghiệp, ARP rút lui và ủy thác cho BKC thực hiện tiếp dự án.
Trên cơ sở nhận định khu vực mỏ vàng Pác Lạng có khoáng sản phân tán nhỏ lẻ, ngày 25/7/2013, Bộ Tài nguyên & Môi trường ra quyết định giao mỏ vàng này cho tỉnh Bắc Kạn cấp phép thăm dò khoáng sản theo thẩm quyền.
Để lựa chọn đơn vị có đủ điều kiện để cấp phép thăm dò mỏ vàng Pác Lạng, ban đầu, tỉnh Bắc Kạn đưa ra một số tiêu chí để lựa chọn. Ví dụ: doanh nghiệp phải có trụ sở tại tỉnh Bắc Kạn, có đăng ký hoạt động thăm dò và có kinh nghiệm hoạt động khoáng sản ít nhất 5 năm; ưu tiên tổ chức có đóng góp tài chính cho địa phương trong 2 năm gần nhất, chấp hành đầy đủ nghĩa vụ tài chính, có lợi nhuận sau thuế trong 5 năm gần nhất…
Căn cứ vào các tiêu chí trên, tỉnh Bắc Kạn đã “chọn mặt gửi vàng” là Công ty Cổ phần Khoáng sản Na Rì Hamico (Công ty Khoáng sản Na Rì) để cấp phép thăm dò theo Thông báo số 95/TB-UBND ngày 6/8/2014.
Tuy nhiên, ngày 9/6/2015, Cơ quan An ninh Điều tra Bộ Công an bắt tạm giam ông Nguyễn Văn Dĩnh, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Cty Khoáng sản Na Rì về tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức”. Cụ thể, ông Nguyễn Văn Dĩnh đã chỉ đạo kế toán trưởng Công ty Na Rì Hamico lập hợp đồng kinh tế khống, hóa đơn GTGT, biên bản đối chiếu công nợ, bản xác nhận khối lượng hàng hóa mua bán, phiếu xuất nhập kho khống... và giấy đề nghị vay vốn, để đề nghị ngân hàng BIDV chi nhánh Bắc Kạn cho vay 126 tỷ đồng. Trước đó, hai cán bộ của công ty này cũng bị bắt cùng tội danh.
Theo các tiêu chí, có 2 đơn vị đủ điều kiện được lựa chọn là Công ty Khoáng sản Na Rì và BKC. Khi Công ty khoáng sản Na Rì bị loại (do lãnh đạo bị bắt giam) thì theo lẽ thường, BKC được chọn. Nhưng thay vào đó, UBND tỉnh Bắc Kạn hủy bỏ kết quả lựa chọn tổ chức thăm dò khoáng sản mỏ vàng Pác Lạng và đưa ra các tiêu chí mới. Lần một có 6 tiêu chí và lần hai thêm 3 tiêu chí. Theo tổng giám đốc BKC, 3 tiêu chí mới dường như được lập ra để tạo rào cản, loại bỏ BKC.
Trái luật
Tuy vậy, lãnh đạo BKC cho rằng, không bàn đến các tiêu chí, chỉ riêng việc ban hành bộ tiêu chí của UBND tỉnh Bắc Kạn cũng đã trái với Luật Khoáng sản và Nghị định 15/2012/NĐ-CP.
Theo các chuyên gia pháp lý của Cty luật IPIC Group (Hà Nội), quyết định 231/QĐ-UBND ngày 25/2/2016 của UBND tỉnh Bắc Kạn về việc quy định lựa chọn tổ chức, cá nhân để cấp phép thăm dò mỏ vàng Pác Lạng có dấu hiệu vi phạm Luật Khoáng sản và Luật Tổ chức HĐND và UBND. Theo các chuyên gia, Nghị định 15 của Chính phủ quy định chi tiết việc thực thi điều 36 Luật Khoáng sản nói rằng nếu hết thời hạn thông báo mà có từ 2 nhà đầu tư trở lên thì nhà đầu tư nào đáp ứng nhiều tiêu chí hơn sẽ được lựa chọn. Và theo điều 81 Luật Khoáng sản, UBND cấp tỉnh chỉ được phép ban hành các văn bản theo thẩm quyền để quản lý, bảo vệ khoáng sản tại địa phương. Luật Khoáng sản không quy định UBND cấp tỉnh được ban hành các tiêu chí để lựa chọn tổ chức, cá nhân để cấp phép thăm dò khoáng sản.
Như vậy, có thể nói, luật đã quy định rõ cơ quan nhà nước chỉ được làm những gì mà luật pháp cho phép và việc ban hành bộ tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư của UBND tỉnh Bắc Kạn là trái luật.
Trao đổi với phóng viên, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường Bắc Kạn Trần Nguyên cho biết, Sở đã nhận được văn bản khiếu nại về việc này từ BKC và “đang nghiên cứu để tham mưu cho UBND tỉnh”. “Tỉnh cũng có thể sai, và nếu sai thì sửa, có vấn đề gì đâu”, ông Nguyên nói.
