Vụ một người mẫu bị quay lén khi thử đồ trong một studio ở Sài Gòn cũng đang chờ được cơ quan chức năng xử lý. Chắc cũng vẫn về hành vi “Thu thập trái pháp luật thông tin cá nhân của người khác”, với mức phạt hành chính mấy triệu đồng. Các chuyên gia luật pháp đã lên tiếng, cho rằng những vụ thế này phải áp dụng Luật hình sự về “Tội làm nhục người khác” mới tương xứng. Khi hành vi quay lén bất hợp pháp ngày càng trở nên phổ biến và trắng trợn.
Theo một báo cáo của Precision Reports (Mỹ), thị trường camera quay lén trên thế giới đang phát triển mạnh với quy mô hàng chục tỷ đô la, cùng tốc độ tăng trưởng gần 16% giai đoạn 2023-2030. Việt Nam là một trong 9 quốc gia đang dẫn đầu thị trường này tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Và thật nghịch lý, theo các chuyên gia, là động lực ‘ăn nên làm ra’ của loại thiết bị chuyên lén lút giám sát bí mật của người khác này, lại chính xuất phát từ những lo ngại về…bảo mật!
Những thiết bị được thiết kế ngày càng nhỏ bé và tinh xảo đến mức vô hình này ngoài việc giúp các cơ quan thực thi pháp luật thu thập bằng chứng hoạt động tội phạm, thì cũng là công cụ lợi hại để các doanh nghiệp giám sát hoạt động của nhân viên, theo dõi đối thủ cũng như nắm bắt tâm lý khách hàng.
Thời tư bản công nghiệp đã qua, giờ thế giới đang trong hình thái chủ nghĩa tư bản giám sát. Ở đó, mọi dữ liệu cá nhân dù riêng tư nhất cũng bị biến thành hàng hóa trong tay giới chủ công nghệ, tài phiệt, để rồi chính con người cũng đã và đang là một thứ hàng hóa. Nói như nữ giáo sư Shoshana Zuboff (Đại học Harvard, Mỹ), người cách đây 10 năm đã phát hiện và đúc kết khái niệm về chủ nghĩa tư bản giám sát, thì “Chúng ta xem dịch vụ số là miễn phí. Nhà tư bản giám sát đằng sau các dịch vụ đó xem chúng ta là món hàng miễn phí. Chúng ta nghĩ chúng ta đang tìm kiếm trên Google. Google đang tìm kiếm chúng ta”.
Mọi thứ luôn có hai mặt. Lợi và hại của những sản phẩm công nghệ cao, của trí tuệ nhân tạo, hay thô sơ như con dao, làm ‘nóng’ Quốc hội khi các đại biểu vừa bàn thảo và thông qua Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (sửa đổi). Trong đó “dao có tính sát thương cao” được xem là vũ khí quân dụng, cũng là vũ khí thô sơ tùy vào hành vi sử dụng của tội phạm.
“Con người luôn giỏi chế tạo công cụ hơn là sử dụng chúng một cách khôn ngoan”. Yuval Noah Harari đã nhận ra điều đó trong cuốn “21 bài học cho thế kỷ 21” vừa xuất bản. Những chiếc camera quay lén và kẻ sử dụng nó với mục đích xấu, nếu không có cơ chế quản lý và xử lý mạnh mẽ, sẽ ngày càng trở nên nguy hiểm, âm thầm gây ra tội ác trong phòng kín, không đổ máu nhưng có tính chất sát thương rất cao, đến một lúc nào đó có thể làm biến dạng hoàn toàn con người và nhân tính.
