Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết: Cử tri nhiều địa phương phản ánh về việc thiếu vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) tại các cơ sở y tế công lập nên nhiều trẻ em không được tiêm chủng đúng lịch, chưa tiêm đủ mũi, có nguy cơ nhiễm bệnh cao.
Qua giám sát cho thấy, đến ngày 5/2/2024, Nghị định số 13 sửa đổi Nghị định số 104 mới được ban hành. Đến tháng 6/2024, Bộ Y tế mới ban hành kế hoạch tiêm chủng mở rộng năm 2024, quá chậm để các địa phương có thể triển khai thực hiện.
Cũng theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tại nhiều địa phương, tình trạng thiếu vắc xin đã diễn ra từ cuối năm 2022, đến thời điểm tháng 9/2024 “vẫn xảy ra tình trạng này”.
Trước tình hình trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiến nghị Bộ Y tế có giải pháp quyết liệt bảo đảm cung ứng đầy đủ, kịp thời vắc xin trong Chương trình TCMR; đánh giá về ảnh hưởng khi trẻ em chưa được tiêm chủng đúng lịch, chưa tiêm đủ mũi; xem xét trách nhiệm để xảy ra tình trạng thiếu vắc xin…
Giải trình việc này, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) lý giải, thực trạng tỷ lệ tiêm chủng vắc xin trong TCMR thấp sau dịch bệnh COVID-19 xảy ra trên nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ do các biện pháp cách ly, hạn chế đi lại; việc cung cấp các dịch vụ y tế bị hạn chế, gián đoạn, trong đó có tiêm chủng.
Cơ quan này cũng cho rằng, tình hình dịch bệnh truyền nhiễm trên thế giới, trong đó có Việt Nam luôn diễn biến phức tạp, khó lường, các dịch bệnh mới nổi xuất hiện như bệnh đậu mùa khỉ và nhiều bệnh truyền nhiễm lưu hành đang có nguy cơ lây lan, bùng phát trở lại.
Ban hành kế hoạch tiêm chủng mở rộng kịp thời
Bộ Y tế cho hay, từ năm 2023, theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước, các địa phương mua vắc xin từ ngân sách của địa phương. Tuy nhiên trong quá trình tổ chức triển khai, các địa phương gặp khó khăn trong việc bố trí, phê duyệt kinh phí, đấu thầu... Vì vậy, nhiều địa phương đã đề nghị Bộ Y tế tiếp tục làm đầu mối mua vắc xin và phân bổ cho các địa phương.
Để khắc phục tình trạng trên, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 99, trong đó chỉ đạo bố trí ngân sách Trung ương để tiếp tục thực hiện Chương trình TCMR, bảo đảm thống nhất, kịp thời, hiệu quả trong cả nước.
Từ đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 98 về việc bố trí ngân sách trung ương năm 2023 cho Bộ Y tế để mua vắc xin, và giao Bộ Y tế trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định số 104. Sau khi hoàn tất quy trình, hoàn thiện dự thảo, ngày 5/2/2024, Chính phủ ban hành Nghị định số 13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 104.
Theo Bộ Y tế, kế hoạch tiêm chủng mở rộng hàng năm là tổng hợp từ đăng ký nhu cầu của các địa phương. Từ tháng 12/2023, Bộ Y tế (Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương) đã hướng dẫn các tỉnh, thành phố rà soát, xác định nhu cầu vắc xin trong TCMR 6 tháng cuối năm 2024 và 6 tháng đầu năm 2025.
Năm 2024, Bộ Y tế chưa được bố trí kinh phí cho hoạt động tiêm chủng mở rộng ngay từ đầu năm như giai đoạn 2016 - 2022. Do đó, sau khi Nghị định số 13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 104 được ban hành, tháng 4/2024, Bộ Y tế đã có văn bản gửi Bộ Tài chính đề xuất nhu cầu kinh phí để thực hiện hoạt động tiêm chủng mở rộng 2024.
Đồng thời, Bộ Y tế cũng đã ban Quyết định về việc ban hành kế hoạch TCMR. “Việc ban hành kế hoạch TCMR năm 2024 vào đầu tháng 6/2024 và trong giai đoạn chờ phê duyệt kinh phí là kịp thời”, báo cáo khẳng định.
Cũng theo Bộ Y tế, để đảm bảo cung cấp vắc xin cho chương trình, Bộ Y tế đã chủ động đề nghị WHO, UNICEF, Chính phủ Úc, các tổ chức viện trợ, hỗ trợ vắc xin Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván, Viêm gan B và Hib (DPT - VGB - Hib) và vắc xin Sởi-Rubella.
“Trong giai đoạn chờ phê duyệt kinh phí năm 2024, Bộ Y tế đã chỉ đạo các đơn vị liên quan tiến hành mua sắm các vắc xin cần cung ứng ngay cho chương trình TCMR, bao gồm vắc xin uốn ván và vắc xin viêm gan B tiêm cho đối tượng trẻ sơ sinh”, Bộ Y tế cho hay.
