Đột kích dinh thự trùm IS và những khoảnh khắc căng thẳng tột độ trong Phòng Tình huống

Mọi người trong Phòng Tình huống thở phào nhẹ nhõm khi thấy trẻ em xuất hiện ở tầng một tư dinh trùm IS ở Syria, chạy đến nơi an toàn, CNN đưa tin ngày 3/2.

Ngay sau đó, một vụ nổ làm rung chuyển tòa nhà. Thủ lĩnh IS Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi đã kích nổ thuốc nổ tự sát. Vụ nổ lớn thổi bay xác Qurayshi cùng vợ con ra khỏi tòa nhà, rơi xuống vùng đất xung quanh.

Tổng thống Mỹ Joe Biden, Phó Tổng thống Kamala Harris và các thành viên đội an ninh quốc gia của Tổng thống tối thứ Tư đang quan sát hoạt động chống khủng bố chịu trách nhiệm loại bỏ thủ lĩnh IS Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi tại Syria. Ảnh: White House.

Cố gắng giảm thiểu thương vong dân thường

Chi tiết về việc Tổng thống Biden theo dõi cuộc đột kích theo thời gian thực được các quan chức cấp cao của Mỹ tiết lộ vào sáng thứ Năm. Theo mô tả của họ, sau hai giờ, chiến dịch thành công, đã tiêu diệt một thủ lĩnh khủng bố trong khi tránh được thương vong cho người Mỹ.

Các quan chức Mỹ khẳng định, thương vong dân sự duy nhất là do al-Qurayshi tự gây ra khi trùm IS tự phá hủy tư dinh cùng gia đình bên trong. Tổng thống Biden ra lệnh triển khai lính biệt kích tấn công bất ngờ mà không không kích dinh thự cũng vì muốn giảm thiểu thương vong cho dân thường.

Đây là hoạt động chống khủng bố nổi tiếng nhất trong nhiệm kỳ của Tổng thống Biden. Hai người tiền nhiệm của Tổng thống Biden cũng ra lệnh tiêu diệt các thủ lĩnh khủng bố trong nhà của họ và theo dõi các cuộc đột kích theo thời gian thực qua một nguồn cấp dữ liệu bảo mật.

Sau khi nhiệm vụ hoàn thành, Nhà Trắng nhanh chóng tung ra một bức ảnh chụp tổng thống mặc sơ mi trong Phòng Tình huống, đang chăm chú nhìn về phía trước khi cuộc đột kích diễn ra.

Tổng thống Biden xuất hiện trong Phòng Roosevelt của Nhà Trắng vào giữa buổi sáng thứ Năm, phát biểu ngắn gọn về chiến dịch tiêu diệt trùm khủng bố. Ông nói: “Chiến dịch này là minh chứng cho tầm vóc và khả năng của Mỹ trong việc tiêu diệt các mối đe dọa khủng bố cho dù chúng cố ẩn náu ở bất cứ đâu trên thế giới”.

Tổng thống Mỹ cũng gửi thông điệp cho những đối tượng khủng bố đang nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật: “Chúng tôi sẽ truy lùng và tìm thấy các người”.

Tổng thống Biden nói thêm, Mỹ đã áp dụng mọi biện pháp phòng ngừa để bảo vệ dân thường. “Chúng tôi biết rằng, khi quân đội của chúng tôi tiếp cận để bắt khủng bố, trong hành động cuối cùng của sự hèn nhát tuyệt vọng không quan tâm đến tính mạng của gia đình anh ta hoặc của những người khác trong tòa nhà, anh ta đã chọn cách tự cho mình nổ tung..., thay vì đối mặt công lý cho những tội ác mà anh ta đã gây ra”, ông nói.

Khi là phó tổng thống, ông Biden phản đối chiến dịch mạo hiểm là tiêu diệt thủ lĩnh al-Qaeda Osama bin Laden tại tư dinh ở Pakistan. Việc ông quyết định sử dụng lực lượng đặc nhiệm của Mỹ để tiêu diệt thủ lĩnh IS, thay vì ra lệnh không kích vào nhà riêng là một dấu hiệu cho thấy quan điểm của ông về rủi ro đã thay đổi trong hơn 10 năm kể từ cái chết của bin Laden.

“Biết rằng tên khủng bố này (Qurayshi) đã chọn cách để các thành viên gia đình, bao gồm trẻ em, bao quanh mình, chúng tôi đã chọn cách để lực lượng đặc nhiệm đột kích. Cách này có rủi ro lớn hơn nhiều cho chính người của chúng ta so với cách nhằm vào hắn bằng một cuộc không kích. Tuy nhiên, chúng tôi đã chọn cách này để giảm thiểu thương vong cho dân thường”, ông Biden nói.

Ngôi nhà 3 tầng với tầng 3 bị phá hủy sau khi trùm IS Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi kích nổ tự sát. Ảnh: Getty Images.

Trùm IS không bao giờ rời khỏi nhà

Tại Washington, các quan chức nói rằng, chiến dịch được lên kế hoạch trong nhiều tháng, nhằm vô hiệu hóa một thủ lĩnh của tổ chức khủng bố IS mà một số người lo ngại tổ chức này đang tập hợp lại.

Một quan chức cấp cao nói: “Chúng tôi nghĩ rằng tác động của việc tiêu diệt Qurayshi sẽ là một đòn giáng mạnh vào IS”. Theo vị quan chức này, Qurayshi đã tham gia điều hành nhiều hoạt động của IS, như giám sát các chi nhánh của IS ở nước ngoài, bao gồm chi nhánh ở Afghanistan chịu trách nhiệm về cái chết của một số thủy quân lục chiến Mỹ năm ngoái. Qurayshi cũng đóng một vai trò quan trọng trong cuộc tàn sát người dân tộc thiểu số Yazidi.

Tháng 12/2021, các quan chức hàng đầu của Lầu Năm Góc đã mang một mô hình địa điểm tới Phòng Tình huống để trình bày với Tổng thống Biden về kế hoạch của họ. Mục tiêu là Qurayshi - kẻ không bao giờ rời khỏi khu nhà 3 tầng của mình.

Sống trên tầng ba với gia đình, Qurayshi chỉ thỉnh thoảng xuất hiện trên mái nhà Qurayshi. Các gia đình không có mối liên hệ nào với IS sống ở tầng một, dường như không biết gì về kẻ khủng bố ở hai tầng trên.

Cách đây vài tháng, Mỹ biết được thủ lĩnh IS đang sống trong tòa nhà, điều hành hoạt động khủng bố thông qua mạng lưới người đưa tin.

Sau khi Tổng thống Biden được các chỉ huy chiến dịch thông báo ngắn gọn vào tháng 12/2021, ông ra lệnh cho Lầu Năm Góc thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu thương vong dân thường - một đề xuất khó đối với một mục tiêu cố tình để trẻ em và gia đình vây quanh mình để bảo vệ.

Các lực lượng Mỹ thực hiện chiến dịch đã diễn tập, bao gồm thực hành các biện pháp bảo vệ những người vô tội. Khi lính Mỹ xâm nhập toàn nhà, họ đã lớn tiếng thông báo sự hiện diện của mình, yêu cầu những người bên trong tòa nhà rời đi và những người khác trong khu dân cư xung quanh tránh xa.

Hôm thứ Ba tại Phòng Bầu dục, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin và Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, báo cáo tóm tắt về chiến dịch cho Tổng thống Biden nghe. Cùng ngày, ông Biden phê duyệt chiến dịch đột kích vào nơi ở của trùm IS.

Thủ lĩnh IS Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi. Thế giới biết rất ít thông tin cá nhân của nhân vật này. Nguồn: Times of Israel.

Nhiều tháng chuẩn bị

Một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết, Tổng thống Biden đã “chìm đắm trong các chi tiết của chiến dịch” sau nhiều tháng lên kế hoạch, trong đó có mô hình ngôi nhà của thủ lĩnh IS. Ông liên tục tham gia các cuộc thảo luận với các sĩ quan quân đội cấp cao.

Đầu tháng 12/2021, các quan chức tình báo Mỹ chắc chắn Qurayshi đang sống tại nhà riêng. Qurayshi hiếm khi rời khỏi ngôi nhà và “lá chắn người” của mình.

Các quan chức Mỹ đã tính đến khả năng khi bị lực lượng đặc nhiệm Mỹ đột kích, Qurayshi sẽ tự kích nổ, giống như thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi thực hiện năm 2019.

Đó chính xác là những gì đã xảy ra. “Vụ nổ xảy ra khá sớm”, trước khi bất kỳ lực lượng Mỹ nào tiến vào ngôi nhà, một quan chức Mỹ nói. Vụ nổ phá hủy tầng ba và khiến các thi thể văng ra khu đất xung quanh ngôi nhà.

Các kỹ sư quân sự đã xác định trước rằng, vụ nổ sẽ không khiến ngôi nhà 3 tầng sụp đổ.

Các nhân viên cứu hộ nói rằng, cuộc đột kích tiêu diệt Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi khiến tổng cộng 13 người thiệt mạng, trong đó có 4 phụ nữ và 6 trẻ em. Nguồn: The TImes.

Một trung úy IS ở tầng bên dưới nơi Qurayshi sinh sống để xúc tiến các hoạt động hằng ngày của tổ chức khủng bố. Khi lực lượng Mỹ tiến vào ngôi nhà, anh ta cố thủ cùng vợ trên tầng hai và giao tranh với lính đặc nhiệm. Trung úy IS đã bị tiêu diệt.

Sau đó, một số trẻ em xuất hiện ở tầng hai và được đưa đến nơi an toàn. Một máy bay trực thăng của Mỹ gặp “vấn đề về máy móc” trong cuộc đột kích và “đã được xử lý đúng cách ở một khoảng cách nhất định (so với tòa nhà)”, một quan chức cho biết. Theo quan chức này, cuối cùng chiếc trực thăng bay ra khỏi khu vực mục tiêu, hạ cánh ở một vị trí khác và người có thẩm quyền đã quyết định tiêu hủy nó.

Căng thẳng trong Phòng Tình huống giảm bớt sau khi có những báo cáo đầu tiên về cuộc đột kích. Một gia đình ở tầng một, bao gồm một người đàn ông, một phụ nữ và một số trẻ em, đã được dẫn đến nơi an toàn bên ngoài tòa nhà.