Như cơn lốc
Bản Đửa nằm dưới chân núi Pù Lôm, cách trung tâm xã Lượng Minh hơn chục cây số. Con đường vào bản vắt vẻo bên hông núi. Ngóng về phía đỉnh núi mờ sương, trưởng bản Vi Văn Dần nói với chúng tôi: “Con ma túy nó tàn phá bản Đửa này bắt đầu từ cái đỉnh núi đó”. Pù Lôm dốc dựng đứng, cheo leo, hiểm trở, ba mặt là núi rừng nên tội phạm ma túy từng chọn nơi này làm điểm tập kết, buôn bán.
 |
Những đứa trẻ mồ côi ở bản Đửa |
Trưởng bản Dần không nhớ chính xác thời điểm “con ma” ảo giác này xuất hiện ở bản Đửa, chỉ biết rằng nó như cơn bão, cơn lốc quét qua bản làng trước đây vốn rất yên ả, thanh bình. Trước năm 2000, một toán người lạ xuất hiện trên núi Pù Lôm. Họ dựng lều trại, lập nơi buôn bán ma túy, có trang bị cả súng ống, lựu đạn. Một số người dân trong bản được đám người này thuê tiếp tế lương thực, nước uống. Hoạt động một thời gian, nhóm này bị cảnh sát phát hiện, tổ chức vây bắt, dân bản mới biết đấy là tụ điểm buôn ma túy. Nhưng phá được nhóm này thì không lâu sau toán khác lại xuất hiện. Không ít người dân hám lợi, đã vô tình tiếp tay cho tội phạm. Nhiều thanh niên sa vào nghiện ngập, đi tù vì ma túy. Kể từ ngày đó, bản Đửa đã không còn bình yên, hệ lụy từ tệ nạn này vẫn còn dai dẳng.
Bản có 78 hộ với 337 nhân khẩu, đa số chưa thoát qua ngưỡng nghèo, sống san sát bên nhau dưới chân núi. Trưởng bản Dần bảo, cuộc sống ở đây chỉ nhờ vào rừng. Do việc canh tác nương rẫy thất thường, nhiều gia đình vẫn “bữa no bữa đói”. Trong bản, chẳng thấy ai khá giả vì buôn ma túy mà rốt cuộc chỉ thấy cảnh ly tán, tù tội. “Cả bản có khoảng 30 người đang đi tù vì ma túy, 20 con nghiện đã được cơ quan chức năng phát hiện…”, anh Dần bấm đốt ngón tay nói.
Trưởng bản Vi Văn Dần năm nay 35 tuổi, anh bảo: “Tôi lúc trẻ cũng bị rủ rê nhiều nhưng nhờ bố nghiêm khắc dạy bảo, nên không đi theo đám bạn bè nghiện ngập”. Nói rồi vị trưởng bản Đửa dẫn tôi ra một nền nhà cũ còn sót lại nằm bên con suối. Nơi đây từng là mái ấm của gia đình ông Lô Văn Kèo. Năm 2016, ông Kèo sau 2 lần mãn hạn tù, về bản, lại “ngựa quen đường cũ”, bị bắt trên đường mang ma túy vào Quảng Nam bán cho các con nghiện ở các bãi vàng. Ông Kèo bị tòa xử 8 năm 6 tháng tù giam. Trước đó, vợ, con trai ông Kèo cũng bị tù về tội buôn bán trái phép chất ma tuý. Cách cái nền nhà ấy không xa cũng từng là một mái ấm của gia đình anh Ngân Văn Ây. Vợ buôn ma túy bị bắt, lãnh 15 năm tù, anh Ngân Văn Ây sinh ra chán chường bèn tìm đến “hàng trắng”, trở thành “con nghiện”, không dứt ra được. Rồi anh Ây bị bắt vì tàng trữ trái phép chất ma túy. Hai năm sau khi ra trại, anh Ây lại vào tù. Lần này, anh Ây vừa là người sử dụng, vừa là “người vận chuyển”, tham gia vào đường dây buôn bán cái chết trắng. Bố mẹ vướng vào lao lý, đứa con đang tuổi ăn tuổi học Ngân Văn Uốn cũng bị rủ rê, dần dà sinh nghiện ngập.
Chủ tịch UBND xã Lượng Minh - Vi Đình Phúc cho biết, chính quyền địa phương đã phối hợp với các cơ quan chức năng, trong đó nòng cốt là Công an huyện Tương Dương triển khai nhiều kế hoạch để đẩy đuổi tội phạm ma túy. Nhiều tụ điểm bán lẻ ma túy trên địa bàn đã bị triệt phá. So với những năm trước đây, số tụ điểm ma túy và số người nghiện trên địa bàn đã giảm rõ rệt.
Dai dẳng nỗi đau
Vợ chồng ông La Văn Hoạch lầm lũi nuôi 7 đứa cháu do 3 đứa con ông đi tù để lại. Nuôi 3 đứa con lớn lên, chưa một ngày ông Hoạch được chúng báo hiếu. Nay, ông bà lại trở thành những người bố, người mẹ bất đắc dĩ nuôi dạy những đứa cháu. Con trai trưởng của ông Hoạch, La Văn Thông cưới vợ rồi rủ nhau cùng buôn hàng trắng. Tiếp đến, người con trai thứ La Văn Ly nối gót anh vào tù. Đứa út La Thị Hồng cũng dính đến buôn bán heroin. Ba người con đi tù để lại cho vợ chồng ông Hoạch nỗi buồn chồng chất. Mỗi đêm, ông Hoạch đều canh cánh một nỗi lo, nỗi sợ cho tương lai của những đứa cháu .
Vượt qua con suối là đến nhà ông Vi Văn Đồng, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Lượng Minh. Nhắc đến ma túy, ông Đồng thở dài, lắc đầu ngao ngán. Ông bảo, chưa thấy loại giặc nào nguy hiểm như sự tàn phá của ma túy. Đã qua tuổi 70, vợ chồng ông đang nuôi 3 đứa cháu ngoại bởi 2 người con gái của ông đang phải thụ án tù vì buôn bán cái chết trắng. Năm 2013, Vi Thị May, con gái ông cùng với người em họ đi buôn ma tuý, bị bắt, tòa xử 13 năm tù. Con gái đi tù, ông phải đón 2 đứa cháu về nhà nuôi. Tháng 4/2018, cô con gái Vi Thị Phương cũng bị bắt vì liên quan ma túy, bị tòa tuyên phạt 15 năm tù. Phương đi tù, đứa con mới hơn 2 tuổi phải nương tựa vợ chồng ông.
Tôi hỏi, lãnh đạo xã và bản đã làm những gì để đẩy lùi tệ nạn này? Trưởng bản Dần nói: đã tuyên truyền, vận động nhiều rồi. “Nhiều người đã chết vì ma túy, gia đình ly tán, tù tội ngay trước mặt mà người ta vẫn không sợ. Vì thế, cái vòng luẩn quẩn cứ tái diễn: nghiện - xách hàng thuê - buôn bán lẻ ma túy để có tiền thỏa mãn cơn nghiện”, anh Dần giải thích. Bản Đửa giờ đã có hệ thống điện, đường khang trang; các cấp chính quyền và cơ quan chức năng đã vào cuộc quyết liệt. Tuy đã được ngăn chặn một bước, song những “vòi bạch tuộc” ma túy như vẫn lẩn khuất, rình rập đâu đó trên mỗi nẻo đường rừng.
Tôi hỏi “nếu có một điều ước, anh sẽ ước gì?”, vị trưởng bản ánh mắt đăm chiêu, ngoái nhìn lên đỉnh núi Pù Lôm, thở dài: “Tôi chỉ mong cho ma túy biến mất hẳn để bản làng không còn ai nghiện ngập, tù tội nữa”. Chiều tàn. Gió lạnh thổi ù ù xuống chân Pù Lôm, cơn mưa rừng khiến bản Đửa buồn se sắt. Chợt nghĩ, cái ước mơ của trưởng bản Dần còn xa, nhưng không phải là quá xa vời...
Xã Lượng Minh có 10 bản, 1.158 hộ với 5.223 nhân khẩu. Số người nghiện ma túy là 107 người, trong đó 18 người đang đi cai nghiện bắt buộc tại các trung tâm, 8 người nghiện đã chết do “sốc thuốc”, 3 người nghiện chết nghi do HIV. Có 61 người đang chấp hành án phạt tù liên quan mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy.
(Còn nữa)
