Hồ Nam Bình Hạ (xã Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) được xây dựng từ năm 1979, dung tích khoảng 30.000m3, phục vụ tưới tiêu cho hơn 70 ha lúa và hoa màu. Sau nhiều năm sử dụng, hồ bị bồi lấp nặng, thân đập nứt gãy, thấm nước, cửa cống hư hỏng không thể vận hành.
Ông Phạm Trung Cương (thôn Nam Bình 1, xã Bình Sơn) chia sẻ, hồ này từng giúp bà con chủ động nước tưới, giờ bồi lấp nặng, mùa khô không đủ nước, mùa lũ thì lại không tích được nước. Sinh kế bà con bị ảnh hưởng cả hai mùa.
Ông Võ Quốc Nam, Trưởng phòng Kinh tế xã Bình Sơn, cho biết, địa phương có 8 hồ đập, trong đó 2 hồ bị hư hỏng nặng, gây khó khăn cho việc tích trữ nước tưới vào mùa khô và nguy hiểm trong mùa mưa lũ. “Xã đã lập đoàn kiểm tra toàn bộ các hồ đập, lập phương án ứng phó và sẵn sàng di dời dân khi có tình huống bất thường”, ông Nam nói.
Tương tự, sau 24 năm khai thác, dưới tác động của thiên tai, bão lũ, hồ Phượng Hoàng (xã Đông Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) hiện cũng xuống cấp nghiêm trọng. Đập hạ lưu bị thấm nước, tràn xả lũ và kênh dẫn bị xói lở, gãy đổ, kè đá bong tróc, tiềm ẩn nguy cơ vỡ đập cao.
Anh Võ Văn Dân (thôn Nhơn Hòa 2, xã Đông Sơn) nói rằng, hồ này từng vỡ đập một lần vào năm 2001, sau đó được xây lại. Nay lại hư hỏng, bà con rất sợ khi mùa mưa đến. Anh mong chính quyền sớm sửa chữa để đảm bảo an toàn.
Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã Đông Sơn, hồ Phượng Hoàng là công trình hư hỏng nặng nhất trong số nhiều hồ đập đã cũ. Tuy nhiên, kinh phí sửa chữa lớn nên xã đề nghị cấp trên hỗ trợ.
Để đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ năm nay, UBND xã đã chỉ đạo lực lượng xung kích phối hợp các trưởng thôn lập danh sách các hộ ở khu vực hạ lưu bị ảnh hưởng trực tiếp. “Khi mưa to kéo dài, chúng tôi sẽ di dời các hộ dân đến nơi an toàn, phòng tránh sự cố bất ngờ, đáng tiếc có thể xảy ra”, ông Tuấn nói.
12 hồ xuống cấp
Ngoài 2 hồ nói trên, nhiều công trình khác như hồ Suối Khoai, Trung Tín (xã Vạn Tường), hồ Hóc Tùng, Hóc Lùng (xã Thọ Phong)… cũng có dấu hiệu mất an toàn, như đập đất thẩm lậu, mái bị xói mòn, tràn xả lũ bị thu hẹp, cửa cống hư hỏng hoặc không có van điều tiết.
Quảng Ngãi có 213 hồ thủy lợi, thủy điện, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên, hiện có 12 hồ chứa bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ năm nay.
Ông Hồ Trọng Phương, Giám đốc Sở NN&MT Quảng Ngãi, cho biết, những năm qua, tỉnh đã được đầu tư nâng cấp nhiều công trình nhưng vẫn còn 12 hồ đập xuống cấp cần sửa chữa, nâng cấp.
“Sở đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn kiểm tra, đánh giá mức độ hư hại để có phương án xử lý, đồng thời kiến nghị Trung ương hỗ trợ khoảng 165 tỷ đồng để sửa chữa các hồ chứa xung yếu. Đồng thời, các địa phương cần tăng cường kiểm tra, trực 24/24 trong mùa mưa lũ, kịp thời ứng phó và bảo đảm an toàn cho người dân vùng hạ lưu”, ông Phương nói.
