Mánh lới moi tiền của lắm trung tâm giới thiệu việc làm

Phóng viên Tiền Phong nhập cuộc vào làm công nhân một thời gian vừa đủ để tường tận và sẻ chia cùng họ những gian nan, lận đận, với những khổ ải mà chỉ những người “đoạn trường ai có qua cầu mới hay”…

Bài 1: Gian nan tìm việc

Từ quê lên Sài Gòn, chân ướt chân ráo chưa biết tìm việc ở đâu. Nhiều người sớm trở thành “con mồi” của các tay “cò” việc làm. Thoát khỏi họ, người tìm việc lại gặp những ông chủ o ép, thử việc nhiều ngày không công.

Gặp “cò” mất tiền

Đánh vào tâm lý muốn tìm việc sớm mà không cần phải làm thủ tục, hồ sơ phức tạp, nhiều trung tâm giới thiệu việc làm mọc lên để đáp ứng nhu cầu của lao động phổ thông. Những trung tâm này gắn cái mác tư vấn, tìm việc miễn phí cho người lao động để thu hút người tìm việc đến. 

Thế nhưng ít ai biết đằng sau cái mác ấy là những mánh lới lừa đảo bằng nhiều hình thức để moi tiền người tìm việc với đủ các loại phí: Phí tư vấn, phí môi giới, phí đào tạo,…nhưng đến khi làm, người lao động mới biết mình “sập bẫy”. Họ bị đưa đến những nơi làm việc không như mong muốn, không như lời giới thiệu ban đầu từ những trung tâm giới thiệu việc làm này.

Để tồn tại nhiều trung tâm móc nối các tay “cò” rải khắp các bến xe, khu công nghiệp để “bắt” những người có nhu cầu tìm việc. Gặp “cò” tưởng mọi chuyện tốt đẹp nhưng việc làm chưa thấy đâu lại bị chính những người “giúp” mình tìm việc “móc túi” trắng trợn.

Tôi bắt xe buýt từ quận Thủ Đức xuống bến xe miền Tây để tìm hiểu những cách “móc túi” trắng trợn của một số trung tâm giới thiệu việc làm này. Đối diện bến xe miền Tây tràn ngập những biển ghi giới thiệu việc làm miễn phí. Trước cửa là những tay xe ôm vừa hành nghề chạy xe đưa khách, cũng vừa làm tay “cò” cho những trung tâm này để kiếm thêm thu nhập.

Thấy tôi vừa xuống xe buýt, gần chục tay xe ôm chạy đến bắt khách. Hỏi việc làm, tay xe ôm tên Hưng giới thiệu sẽ chở đi qua trung tâm giới thiệu việc làm H.S.Q (phường An Lạc, quận Bình Tân). Bên dưới căn nhà là văn phòng với hơn 5 nhân viên ngồi tư vấn, giới thiệu việc làm. Đối diện là hàng ghế đang có gần 10 người ngồi đợi tìm việc.

Nhân viên nữ ngồi ngoài cùng gọi chúng tôi đến, lấy CMND ghi họ tên, tuổi và quê quán vào một tờ giấy cam kết “thỏa thuận nhận việc làm”, trong đó ghi rõ “người xin việc phải nộp giấy CMND để người sử dụng lao động đăng ký tạm trú”. Nhân viên cho biết, kí vào rồi mà đổi ý không nhận việc nữa, hoặc làm không quá 3 ngày khi đến nhận việc, muốn lấy lại CMND thì phải trả cho công ty số tiền 300.000 đồng gọi là chi phí phát sinh khi đến công ty xin việc. Đồng thời tôi phải đóng 100 nghìn đồng tiền phí. Tôi thắc mắc nhưng nhân viên này không giải thích mà còn tỏ thái độ khó chịu: “Có đóng không? Nếu không đóng thì đi ra để người khác vào”.

Tôi bước xuống hàng ghế ngồi, bảo đợi suy nghĩ. Một thanh niên có làn da cháy nắng đi xe ôm đến. Anh vào gặp nhân viên đòi lấy lại giấy CMND vì không muốn làm việc công ty nữa bởi không như cam kết ban đầu. Tuy nhiên, nhân viên trung tâm này tính toán một lúc rồi yêu cầu anh phải nộp 800 ngàn đồng tiền chi phí sau  5 ngày làm mà bỏ việc, gồm tiền xe ôm khi đưa đến chỗ làm, tiền xe mang quần áo, đồ đạc từ công ty đến trả lại anh.

Thanh niên này than trời, khi trong túi không có tiền. Quần áo, đồ đạc cá nhân ở Công ty anh cũng không kịp lấy đi. Chẳng để tâm đến việc trình bày hoàn cảnh nhân viên bảo khi nào có đủ tiền thì đến lấy CMND và đồ đạc. Anh này bỏ ra ngoài gọi điện thoại cầu cứu người thân. Tôi cũng bước ra theo ngồi bên ngoài hỏi chuyện.

Thanh niên này tên Duy (29 tuổi, quê Trà Vinh), ở quê không làm ra tiền nên mới lên đây tìm việc. Không có giấy tờ hồ sơ nên những công ty anh tìm đến đều từ chối không nhận. Lên đây mấy ngày, tiền mang theo cũng hết nên anh tìm đến những trung tâm giới thiệu việc làm miễn phí hi vọng sớm tìm được công việc.

Được xe ôm giới thiệu vào trung tâm, nhân viên ở đây giới thiệu “công việc nhẹ nhàng, lương khởi điểm 3,5 - 4 triệu đồng/ tháng đầu”. Sau đó tăng dần theo thời gian và hiệu suất công việc, được bao ăn ở và có thể xin ra ngoài chơi vào giờ nghỉ làm. “Làm cho công ty ở quận Tân Bình phải vác gạo, cám mỗi bao 50kg quần quật suốt ngày. Cực quá, xin nghỉ thì chủ không cho, nên Duy bỏ trốn”.

Thấy tôi chỉ ngồi hỏi chuyện, bảo vệ đuổi ra khỏi công ty. Đi bộ gần 100m, tôi bắt xe ôm về lại bến xe. Bác xe ôm cho biết, mấy trung tâm giới thiệu việc làm miễn phí kiểu này đều có hoa hồng từ người tuyển dụng từ 500.000 - 1 triệu đồng/ người giới thiệu được. Khi nhận việc, 3 bên gồm người tuyển dụng, trung tâm giới thiệu việc làm và người lao động kí “thỏa thuận cung ứng lao động phổ thông” với quy định nếu sau 6 ngày, người lao động bỏ việc hoặc đổi việc thì phải trả 800 nghìn đồng tiền chi phí.

Những gương mặt non choẹt thiếu công ăn việc làm tìm đến công ty xin việc. Ảnh: Việt Văn.

Thử việc không công