Bộ này lúc đó kỳ vọng đề án tạo môi trường thuận lợi, bình đẳng cho các đơn vị kinh doanh vận tải thuộc mọi thành phần kinh tế, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả, bảo đảm trật tự an toàn giao thông và bảo vệ môi trường.
Sau đề án, có những thời điểm Tổng Cục Đường bộ (nay là Cục Đường bộ) xem giải pháp lắp thiết bị hành trình như một dạng “hộp đen” trên xe khách, có thể hỗ trợ trong việc quản lý vận tải. Đây là một việc đúng đắn mà trên thế giới đã áp dụng từ lâu. Chỉ tiếc rằng, sau mỗi nhiệm kỳ bộ trưởng, công tác quản lý vận tải dần nhường chỗ cho những việc khác. Một đề án được xem như đi trước thời đại (giống bây giờ kêu gọi đẩy mạnh số hóa) nhằm tăng cường quản lý tại các đơn vị kinh doanh vận tải và góp phần nâng cao năng lực quản lý nhà nước. Ấy vậy mà, càng về sau, “hộp đen” có vẻ bị lãng quên.
Quản lý kiểu gì mà xe khách dạng 14 chỗ dưới vỏ bọc VIP phát triển như vũ bão, chạy nhâng nháo khắp hang cùng ngõ hẻm; trên tuyến quốc lộ xe khách “dù” tuyến cố định vẫn mang mác “hợp đồng” dừng đỗ thoải mái. Chỉ riêng những tuyến đường thường xuyên ùn tắc tại cửa ngõ Thủ đô gần Bến xe Nước Ngầm, Giáp Bát, Mỹ Đình..., không biết bao nhiêu bài báo viết về xe khách qua mặt lực lượng chức năng dừng đỗ tùy tiện đón, trả khách. Xe “dù” chạy thách thức tất cả, “ngồi” trên luật dù các quy định xử lý, căn cứ ràng buộc đều đầy đủ. Chúng không cần “lách” luật.
Trong khi đó, thông tư, nghị định về loại hình này minh định rất rõ giữa xe khách tuyến cố định và xe hợp đồng. Mô hình nào cũng đều có cách quản lý riêng nhằm thiết lập thị trường vận tải đường bộ quy củ, phù hợp với quy hoạch giao thông. Vụ xe khách Thành Bưởi chẳng qua là giọt nước tràn ly. Ông chủ hãng xe này cũng như vô vàn hãng xe khác tội gì mà không biến xe chạy hợp đồng thành xe khách tuyến cố định? Bởi xe hợp đồng đâu có đếm vé thu thuế như xe khách tuyến cố định, rồi còn bạ đâu dừng đó, lại không mất tiền bến bãi (tự lập bến “dù” riêng)... Riêng việc xe trá hình có thể len lỏi đón khách khắp nơi đã là một lợi thế so với xe vào bến.
Quy định có đủ, nhưng những chiếc xe trá hình vẫn ngang nhiên hoạt động thì trách nhiệm thuộc về ai? Bộ GTVT có vẻ đổ cho địa phương, cơ quan chức năng, nhưng nhìn thấy hiện tượng rối loạn, liệu đã có văn bản nào tổng kết, đánh giá và quy trách nhiệm thẳng thắn chưa? Mười năm đã trôi qua, Bộ GTVT đã bao giờ muốn tổng kết đề án do chính mình phê duyệt từ tháng 4/2013.
Nên nhớ làm hạ tầng tốt, nhưng thất bại trong quản lý vận tải hành khách thì bao nhiêu lễ hội cầu siêu cũng không đủ làm người sống hết ám ảnh về tai nạn thảm khốc và linh hồn người đã mất siêu thoát.
