Hôm 18/11, đội đặc nhiệm RAID của Pháp đã phải tháo lui sau khi nữ nghi phạm Hasna Aitboulahcen kích hoạt khối thuốc nổ trên người trong vụ đột kích vào tòa nhà ở Saint-Denis, ngoại ô thủ đô Paris. Sức công phá từ vụ nổ mạnh đến mức một phần sàn nhà sụp xuống, thi thể của Aitboulahcen bị xé thành nhiều mảnh văng ra đường, cửa kính các căn hộ trên phố đều vỡ vụn.
 |
Đặc nhiệm Pháp tham gia vụ đột kích ở Saint Denis. Ảnh: Independent.
Aitboulahcen là một trong 8 nghi phạm sử dụng đai bom có liên quan đến vụ thảm sát ở Paris hôm 13/11 khiến 129 người thiệt mạng. Nhà chức trách Pháp xác định loại thuốc nổ mà các nghi phạm sử dụng trong vụ khủng bố này được mệnh danh là "Mẹ của Quỷ Satan", bởi sự bất ổn định và sức công phá lớn của nó, theo Mashable.
Thuốc nổ Triacetone-Triperoxide, hay TATP, là loại chất nổ được các phần tử khủng bố sử dụng nhiều bởi nó rất dễ sản xuất bằng những nguyên liệu bình thường có thể mua được từ các hiệu thuốc. Tuy nhiên, loại thuốc nổ này rất khó bảo quản, và có thể dễ dàng phát nổ bởi những thao tác nhỏ trong quá trình chế tạo bom hay đai thuốc nổ.
Theo đặc vụ Kirk Dennis, chuyên gia về thuốc nổ của Cục quản lý Rượu, Thuốc lá, Vũ khí và Chất nổ Mỹ, TATP chính là thuốc nổ được tên khủng bố Richard Reid sử dụng trong quả bom giấu dưới đế giày của y nhằm đánh bom tự sát trên một máy bay Mỹ năm 2001. Việc IS nhồi TATP vào áo khoác tự sát không phải là điều đáng ngạc nhiên.
Điều khiến Dennis ngạc nhiên là tất cả đai bom mà các phần tử IS sử dụng trong vụ khủng bố Paris đều phát nổ theo đúng dự tính của chúng, chứ không nổ tung trong quá trình chế tạo hay phân phát đến tay những kẻ đánh bom tự sát. Chỉ có hai ngoại lệ là một nghi phạm ở nhà hát Bataclan bị trúng đạn của cảnh sát gục xuống, và đai bom trên người hắn phát nổ ngay sau đó. Trường hợp thứ hai là kẻ khủng bố ở đại lộ Voltaire bị chết mà không gây ra thương vong cho người nào khác, khi đai bom trên người hắn có vẻ phát nổ sớm hơn dự kiến.
 |
Chuyên gia Dennis cầm trên tay một lọ nhỏ thuốc nổ TATP. Ảnh: Mashable.
Dễ kiếm
The Trung tâm Chống khủng bố Quốc gia Mỹ, thuốc nổ TATP nhìn giống bột nở, là hợp chất giữa hydrogen peroxide (thành phần có trong nước ôxy già) và acetone, thêm một lượng nhất định axit clohydric. "Tại các nước phương Tây, bạn có thể dễ dàng mua được các loại hóa chất này, thậm chí là từ hiệu thuốc", Dennis cho hay.
FBI đang hỗ trợ cơ quan điều tra Pháp xem xét thi thể những kẻ đánh bom tự sát trong vụ khủng bố để xác định cấu tạo, thành phần, cơ chế kích hoạt và nguồn điện của các đai thuốc nổ. Nếu chúng đều giống nhau, chứng tỏ tất cả các đai thuốc nổ này đều do một kẻ chế tạo, và kẻ đó hẳn là chuyên gia chế tạo bom, Dennis nói.
Các chuyên gia chất nổ cho biết TATP có thể được chế tạo ở bất cứ đâu, trong một căn hộ chung cư, phòng khách sạn hay một địa điểm không đáng ngờ nào khác, không cần các thiết bị phức tạp. Khi lần ra phòng khách sạn mà nghi phạm Salah Abdeslam từng ở trước vụ khủng bố, cảnh sát phát hiện nhiều xy lanh và ống dẫn, các dụng cụ bị nghi là dùng để pha trộn hóa chất chế tạo bom.
Họ cũng nghi ngờ rằng TATP chính là loại thuốc nổ đã được nhồi vào lon nước ngọt được tuồn vào khoang hành lý của máy bay Metrojet của Nga rồi phát nổ, khiến toàn bộ 224 người trên khoang thiệt mạng.
Dù dễ chế tạo và có lực lớn, TATP lại là con dao hai lưỡi, bởi nếu không cẩn thận, nó rất dễ phát nổ ngay trong quá trình chế tạo. Ông Scriven King, sĩ quan quân cảnh không quân Mỹ, cho biết TATP phải được pha trộn trong môi trường yên tĩnh, ổn định, nơi nhiệt độ không được dao động quá lớn.
Khi cảnh sát Bỉ đột nhập vào hang ổ một nhóm nghi phạm khủng bố ở "xóm liều" Molenbeek, ngoại ô thủ đô Brussels, họ phát hiện một tay súng vẫn đang tìm cách cho thuốc nổ TATP vào tủ lạnh để bảo quản cho vụ khủng bố mà chúng đang lên kế hoạch.
 |
Một áo khoác đánh bom tự sát dùng thuốc nổ TATP bị quân đội Israel thu giữ năm 2002. Ảnh: Defense News.
Kẻ chế tạo bom chuyên nghiệp
Theo ông King, để sản xuất được 8 đai bom thuốc nổ TATP, nhóm khủng bố cần thời gian chuẩn bị khoảng một năm. "Chúng ta đang đối mặt với một kẻ chế tạo bom chuyên nghiệp, một kẻ chắc chắn đã có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này", ông nói.
Trong quá trình này, chỉ cần một va chạm mạnh hay tia nhiệt, TATP có thể dễ dàng phát nổ bởi bản chất bất ổn của nó. "Hợp chất này rất nguy hiểm, bất cứ tác nhân nhiệt độ hay ma sát nào đều có thể khiến nó phát nổ", ông cảnh báo.
"Kẻ nào chế tạo ra loại thuốc nổ này, những đai bom này, hoặc là rất may mắn, hoặc là rất tự tin vào khả năng của mình. Chỉ cần một vụ nổ, hắn sẽ chết hoặc bị thương nặng, và cả kế hoạch có nguy cơ đổ bể. Đó không phải là thứ bạn có thể dễ dàng lắp ráp trong một đêm".
IS không phải là nhóm khủng bố duy nhất trên thế giới sử dụng loại chất nổ này. Ngày 7/7/2005, những kẻ khủng bố tấn công tàu điện ngầm ở London, Anh cũng sử dụng một loại thuốc nổ có tên là HMTD, có thành phần tương tự nhưng ít nhạy cảm với các tác động bên ngoài hơn TATP.
Cuộc điều tra của cảnh sát Anh sau đó cho thấy họ đã gặp rất nhiều khó khăn khi tìm kiếm vị trí nơi những kẻ khủng bố chế tạo bom, nếu không có thông tin từ phía cơ quan tình báo, chẳng hạn như các cuộc điện thoại bị nghe lén.
Tuy nhiên, cảnh sát Anh cũng đã phát hiện ra những dấu hiệu bất thường có thể vạch mặt những kẻ đang tìm cách chế tạo "Mẹ Quỷ".
Một báo cáo được trình bày trước Hạ viện Anh năm 2006 cho biết hai kẻ tham gia vụ đánh bom ở London đã mua khẩu trang để pha chế thuốc nổ từ các loại hóa chất trong đó có hydrogen peroxide, ngay trong căn hộ của chúng.
Trong quá trình chế tạo, vì tiếp xúc với hydrogen peroxide đậm đặc, hóa chất có tính tẩy màu mạnh, trong thời gian dài, nên tóc của hai nghi phạm trở nên nhạt màu một cách bất thường. Hóa chất bốc ra từ cửa sổ căn hộ cũng khiến cây cối xung quanh khô héo và chết, báo cáo nhấn mạnh.
Chuyên gia Dennis kêu gọi người dân Pháp thông báo ngay cho cảnh sát nếu phát hiện bất cứ ai mua các loại hóa chất trên với số lượng lớn, hay nhận thấy người nào đó xung quanh bị bạc tóc bất thường hoặc đột nhiên nhuộm tóc, cũng như những người thường xuyên sở hữu lượng lớn nước ôxy già trong nhà.
"Bởi nguy cơ khủng bố ngày càng gia tăng, thời kỳ mà bạn cứ im lặng trước những dấu hiệu đáng ngờ đã hết rồi", chuyên gia này nói.
