Những ngày này, du khách đến Đà Lạt (Lâm Đồng) dễ dàng nhìn thấy những chiếc lều tạm bợ được nông dân dựng lên dọc đèo Prenn, Mimosa… để bán trái hồng giòn. Đây là một trong những đặc sản nổi tiếng của Đà Lạt mà không nơi nào trên đất nước trồng được.
Giá của loại trái cây này rẻ đến mức khiến nhiều du khách bất ngờ: 3.000-5.000 đồng/kg.
Bán 2 kg hồng không mua được cây kem
Ông Nguyễn Trần Bá Thịnh ở xã Xuân Thọ, TP Đà Lạt buồn bã: “Trước đây nhiều thương lái ở Hà Nội vào tận vườn mua hồng với giá cao 18.000-25.000 đồng/kg. Vậy mà nay giá hồng rớt thê thảm, thấp hơn 10 lần so với trước”.
Cùng chung cảnh ngộ, bà Trần Thị Xuân Mai, chủ vườn hồng hơn 1,5 ha ở xã Hiệp An (Đức Trọng), than thở: “Ngày trước, thu hoạch một vụ hồng sống khỏe cả năm. Giờ bán 2 kg hồng mà không mua nổi cho con cây kem. Năm nay gia đình tôi thu hoạch 14 tấn hồng, bán được gần 40 triệu đồng nhưng trừ công cán, phân bón… lỗ cả vốn”.
Một số chủ vườn khác cũng cho biết có thời điểm thương lái mua với giá chỉ 2.000 đồng/kg loại trái đẹp. Với loại trái nhỏ, không đẹp, thương lái chỉ mua với giá 1.000 đồng/kg.
“Giá hồng liên tục tuột dốc, trong khi các loại chi phí như công thu hái, vận chuyển, phân bón ngày càng tăng cao nên nhiều gia đình chặt bỏ cây hồng để trồng cà phê", bà Đặng Thị Thu Hường ở xã Xuân Thọ, người gắn bó với đặc sản hồng Đà Lạt gần 30 năm nay, ngậm ngùi.
Đặc sản hồng Đà Lạt đang được bán với giá rẻ bèo.
Hồng Trung Quốc “tấn công”
Giải thích lý do giá hồng rớt thê thảm, ông Đỗ Minh Tâm, chủ vựa thu mua hồng lớn tại xã Xuân Thọ, nói hiện nay hồng Đà Lạt chủ yếu được tiêu thụ tại TP HCM nhưng sức tiêu thụ rất kém. Trong khi đó, hồng được mùa, lại đang vào vụ thu hoạch rộ dẫn đến dội chợ, giá giảm hơn một nửa so với đầu vụ. Thêm vào đó, hồng Đà Lạt chủ yếu tiêu thụ nội địa nên giá trồi sụt thất thường.
Nhưng đó không phải là lý do duy nhất. Nhiều tiểu thương tại TP HCM cho hay hiện nay hồng Trung Quốc đang tràn về rất nhiều. Điều đáng nói là hồng Trung Quốc “đội lốt” hồng Đà Lạt để đánh lừa người tiêu dùng. Nhiều người thấy giá rẻ bèo lại tưởng hồng Đà Lạt là hàng Trung Quốc nên hạn chế mua, khiến mặt hàng này đã rẻ lại càng thê thảm.
“Từng có hiện tượng biến khoai tây, dâu tây Trung Quốc… thành đặc sản cùng loại của Đà Lạt nên bây giờ nhiều người không dám tin khi người bán nói đó là hồng Đà Lạt nữa. Hồng Đà Lạt đang bị oan” - chị Hoa ở khu Bàu Cát 2, quận Tân Bình (TP HCM) nói. Ngoài ra, hồng Trung Quốc dùng chất bảo quản nên có thể vận chuyển xa, để được rất lâu mới hư hỏng.
Một số chuyên gia thì nhìn nhận một trong những nguyên nhân “giết chết” hồng Đà Lạt là do loại trái cây này chín nhanh và phải ăn liền, trong khi người dân lại chưa được hướng dẫn cách bảo quản, vận chuyển sau thu hoạch. Hệ quả là chủ yếu bán quanh quẩn tại Đà Lạt và một số địa phương, không thể xuất khẩu.
Nguy cơ xóa sổ đặc sản
Vào thời hoàng kim, diện tích hồng tại Đà Lạt lên đến hàng ngàn hecta. Nhưng theo Chi cục Thống kê TP Đà Lạt, hiện diện tích đặc sản này chỉ còn khoảng 300 ha (sản lượng khoảng 4.592 tấn), chỉ bằng 10% so với 10 năm trước.
Đáng lo ngại hơn là diện tích cây đặc sản này đang tiếp tục sụt giảm rất nhanh, do nhiều người chặt bỏ để chuyển sang các loài cây khác như cà phê, hoa.
“Trái hồng là đặc sản có tiếng của vùng có khí hậu đặc biệt như Đà Lạt nhưng đến nay vẫn chưa có nhà máy chế biến để xuất khẩu. Những lò sấy hồng tại Đà Lạt thì quy mô nhỏ, thủ công kiểu hộ gia đình nên khâu chế biến hồng khô chỉ đáp ứng nhu cầu khách du lịch. Điều này giải thích vì sao cứ vào vụ thu hoạch rộ hồng thường ế ẩm và rớt giá…” - ông Nguyễn Đức Công, Chủ tịch Hội Nông dân TP Đà Lạt, nêu thực trạng.
Để cứu loại đặc sản này, UBND TP Đà Lạt cũng đã xây dựng đề án “Xử lý hồng sấy khô theo chuẩn Nhật” với mục tiêu xuất khẩu trái cây này sang các nước. Tuy nhiên, với việc nông dân ồ ạt chặt bỏ cây hồng thì đến lúc đề án trở thành hiện thực, không biết có còn hồng để sấy khô hay không!?
Hồng Trung Quốc đổ về chợ
Đại diện chợ đầu mối nông sản Thủ Đức (TP HCM) cho hay hồng Trung Quốc và Đà Lạt đang vào mùa thu hoạch rộ nên về chợ nhiều. Ông Nguyễn Vinh, chủ sạp trái cây tại chợ này, cho biết thêm hiện một ngày bán ra thị trường khoảng 2-3 tấn hồng Đà Lạt với giá 7.000-8.000 đồng/kg, giảm 3.000-5.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước. Hồng Trung Quốc trái thường to hơn hồng Đà Lạt.
TÚ UYÊN
Tại Đài Loan, người trồng hồng có thể thu hoạch quanh năm. Trong khi đó, nông dân Đà Lạt thường thu hoạch rộ hàng trăm hecta cùng một thời điểm, dẫn đến nguồn cung trên thị trường tăng vượt so với nhu cầu và giá hồng giảm là điều khó tránh khỏi.
Ông TRẦN DUY VIỆT, nguyên Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Lâm Đồng.
