Chiều 15/10, tại Hội nghị giao ban báo chí Thành ủy Hà Nội, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Lê Văn Dục thông tin kết quả xác minh nội dung phản ánh của người dân, các cơ quan báo chí về nguồn nước sinh hoạt của người dân tại các khu vực Hà Đông, Thanh Xuân, Hoàng Mai… có mùi khét nồng nặc, có váng dầu trong những ngày qua.
Cụ thể, theo ông Dục, khoảng 9 giờ sáng ngày 10/10/2019, UBND thành phố nhận được tin báo của một số người dân tại quận Hoàng Mai, Thanh Xuân, Hà Đông phản ảnh qua đường dây nóng, tin phản ảnh của một số phóng viên của các báo Thanh Niên, Tiền Phong… có nội dung: nguồn nước sinh hoạt của người dân tại các khu vực Hà Đông, Thanh Xuân, Hoàng Mai… có mùi khét nồng nặc, có váng dầu.
Xác định đây là một vụ việc đặc biệt nghiêm trọng, Chủ tịch UBND thành phố đã thành lập ngay một tổ công tác do đồng chí Giám đốc Sở Xây dựng là Trưởng đoàn lên kiểm tra toàn bộ quá trình vận hành Nhà máy nước mặt sông Đà; tổ chức lấy mẫu nước để xét nghiệm tại nhà máy (trước nguồn) sau khi xử lý các bể chứa trung gian, bể tăng áp tại huyện Thạch Thất, quận Nam Từ Liêm và tại bể chứa nước cấp nước của Công ty tại khu vực quận Hà Đông, Thanh Xuân, Hoàng Mai, tại một số bể chứa của một số tòa nhà chung cư, vòi nước hộ gia đình, đồng thời yêu cầu lãnh đạo Công ty Cổ phần Viwaco, Công ty TNHH MTV nước sạch Hà Đông và lãnh đạo Công ty Cổ phần nước sạch sông Đà báo cáo giải trình gửi đoàn công tác.
Ông Dục thông tin, tại khu vực đầu nguồn tại khe núi tại xã Phú Minh, Kỳ Sơn, tỉnh Hòa Bình có dấu hiệu đổ dầu nhớt thải trộm. Chất thải dầu này đã chảy lan ra suối rồi chảy vào hồ Đầm Bài (là hồ chứa nước để cấp cho nhà máy).
Một số cán bộ của Công ty cổ phần đầu tư nước sạch Sông Đà (Viwasupco) có phát hiện việc này từ sáng 8/10/2019, nhưng đã không có bất cứ báo cáo nào với các cơ quan chức năng của tỉnh Hòa Bình, cũng như thành phố Hà Nội; Cũng không có bất cứ hành vi ứng cứu ngăn chặn ô nhiễm của nguồn dầu này theo quy định, mà cứ để mặc kệ, dẫn đến váng dầu này đã chảy vào nguồn nước qua hệ thống xử lý nước của nhà máy, rồi chảy vào hệ thống phân phối đến người dân ở các vùng Hà Đông, Hoàng Mai, Thanh Xuân.
Tổ công tác đã kiểm tra việc vận hành lọc nước của Nhà máy vào các ngày 11, 12, 13, 14/10/2019. Toàn bộ hệ thống của nhà máy nước vẫn hoạt động bình thường. Các cán bộ của Trung tâm kiểm soát bệnh tật Sở Y tế Thành phố đã lấy nhiều mẫu nước tại nhiều vị trí khác nhau để xét nghiệm.
Căn cứ vào kết quả xét nghiệm của Trung tâm kiểm soát bệnh tật của Thành phố theo QCVN 01:2009/BYT xác định: Các mẫu xét nghiệm đều có hàm lượng Styren thuộc nhóm các chỉ tiêu giám sát mức độ C, cao hơn giới hạn cho phép (20mg/l) theo QCVN 01:2009/BYT từ 1,3 đến 3,65 lần (tại các vòi hộ gia đình, hàm lượng Styren thấp hơn tại nhà máy và các điểm chứa trung gian). Các chỉ tiêu giám sát nước độ A: 8/8 mẫu nước đạt quy chuẩn đối với 14/15 chỉ tiêu giám sát. Chỉ tiêu mùi vị là không đạt.
Từ kết quả xác minh, kết quả giám định xác định mùi “khét” có tại trong nguồn nước tại các nhà dân trong toàn bộ khu vực cấp nước của nhà máy tại các quận: Thanh Xuân, Hoàng Mai, Hà Đông là do chất Styren có từ dầu thải gây ra. Kết hợp với mùi nồng nặc của chất clo (kết quả xét nghiệm có hàm lượng 0,8mg/l- Nằm trong giới hạn cho phép theo TCVN).
Thành phố Hà Nội yêu cầu Cty cổ phần Đầu tư nước sạch sông Đà- Viwasupco cần tổ chức khắc phục ngay các chất dầu thải tại khu vực đầu nguồn tại khe núi tại xã Phú Minh, Kỳ Sơn, tỉnh Hòa Bình cũng như vùng dầu hiện còn trên hồ Đầm Bài.
Đồng thời thực hiện ngay việc súc xả toàn bộ hệ thống nước sạch sông Đà từ Nhà máy, bể chứa, các tuyến đường ống truyền dẫn, phân phối, kể cả các bể chứa khu chung cư, toàn bộ tại các địa bàn người dân sử dụng nước do Công ty cung cấp. Toàn bộ chi phí do Công cổ phần đầu tư nước sạch sông Đà- Viwasupco chịu trách nhiệm.
Cùng với đó, kiểm tra, rà soát lại quy trình quản lý vận hành Nhà máy, làm rõ nguyên nhân các khâu, các bộ phận giám sát chất lượng nguồn nước, nếu các thiết bị này không đạt yêu cầu, cần có kế hoạch thay thế ngay. Có kế hoạch rà soát, đánh giá lại toàn bộ trang thiết bị đã đầu tư; có kế hoạch đánh giá chính xác chất lượng, tổ chức thay thế đảm bảo nâng cao chất lượng nước, đảm bảo tiêu chuẩn nước uống được tại vòi.
Xây dựng kế hoạch bảo vệ nguồn nước, lắp đặt hệ thống camera giám sát, theo dõi, phát hiện và xử lý kịp thời những tác động gây ảnh hưởng đến nguồn nước cấp cho Nhà máy nước mặt sông Đà. Công ty chủ động yêu cầu các cán bộ, công nhân khi phát hiện có dấu hiệu váng dầu vào ngày 08/10/2019 nhưng đã không báo cáo, phải có báo cáo giải trình và tổng hợp các báo cáo các cơ quan chức năng.
Từ các kết quả ban đầu của việc kiểm tra, UBND thành phố Hà Nội khuyến cáo trong thời gian trước mắt, khi Công ty CP đầu tư nước sạch sông Đà chưa súc xả, thau được toàn bộ hệ thống nước tại các bể của gia đình, khu chung cư, các bể tăng áp, mọi người dân có sử dụng nước thuộc vùng do Công ty Cổ phần Viwaco, Công ty TNHH MTV nước sạch Hà Đông cung cấp, chỉ nên dùng nguồn nước này để tắm giặt, không sử dụng để nấu ăn, uống. Mà nấu ăn, uống tạm thời dùng nước chai, bình do các đơn vị khác cung cấp.
Để cung cấp kịp thời nước sạch cho người dân bị ảnh hưởng, UBND Thành phố bố trí các xe téc của Công ty Nước sạch Hà Nội túc trực để sẵn sàng chở nước đến cung cấp cho người dân theo nhu cầu. (Khi cần đề nghị nhân dân trong vùng ảnh hưởng điện đến số 0903461980, đồng chí Hùng TGĐ Công ty Nước sạch Hà Nội, để được cung cấp theo yêu cầu).
UBND Thành phố Hà Nội đã có công văn gửi UBND tỉnh Hòa Bình đề nghị UBND tỉnh Hòa Bình chỉ đạo Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Hòa Bình tổ chức điều tra làm rõ hành vi đổ trộm chất dầu thải tại khe núi tại xã Phú Minh, Kỳ Sơn, tỉnh Hòa Bình, cũng như hành vi thiếu trách nhiệm của cán bộ, lãnh đạo Công ty Cổ phần Đầu tư nước sạch sông Đà khi biết rõ có sự ô nhiễm từ nguồn dầu thải đã không có hành vi ngăn chặn kịp thời dẫn đến sự cố nhiễm toàn bộ hệ thống cung cấp nước cung cấp cho người dân tại quận Hoàng Mai, Thanh Xuân, Hà Đông để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. UBND Thành phố Hà Nội trân trọng cảm ơn các cơ quan báo chí của Hà Nội và Trung ương (đặt biệt là các phóng viên của báo Tiền phong và Thanh niên) đã kịp thời phản ảnh các thông tin đến việc ô nhiễm nguồn nước trong mấy ngày qua tại quận Hoàng Mai, Thanh Xuân, Hà Đông.
Trả lời thêm về việc không thông báo cho cơ quan chức năng, ông Nguyễn Văn Tốn, Tổng giám đốc Cty nước sạch Sông Đà giơ một tờ văn bản và nói có công văn báo cáo Công an và tỉnh Hòa Bình.
Về việc tại sao phải báo cáo tỉnh Hòa Bình, ông Tốn lý giải, vì địa bàn đó thuộc Hòa Bình. "Đúng ra trong công văn này báo cáo ghi ngày 10/10. Thứ nhất chính xác Sở Xây dựng có thể đánh máy nhầm vì ngày 9/10, đội vớt rong rêu ở cửa kênh phát hiện váng dầu xuất hiện. Trước đó, trời có mưa còn dầu thải bị đổ trên đường, cách hồ, kênh của nhà máy 3km và vị trí này nằm trên đường mòn, một bên là khe suối. Dầu thải đó đổ rải ra đường và do mưa chảy qua đường và xuống ao cá nhà dân. Ao cá đó khi mưa tràn xuống suối Kum, chảy lên suối Vằng, nước mưa nhiều tràn xuống hồ. Chính vì vậy dầu tràn xuống hồ", ông Tốn giải thích.
Vị này cho hay, phát hiện sự việc lúc 9h, và công ty đã huy động cán bộ công nhân viên, thuê cả người dân ở ngoài và dùng phao chuyên dụng quây không cho dầu lan ra mặt hồ. Sau đó tiến hành vớt, dùng hút dầu chuyên dụng, một là cô lập dầu lại, hai là tránh ô nhiễm nguồn nước.
"Song song đó, công ty cũng cử người đi tìm lý do tại sao và đi lòng vòng khe núi mới phát hiện ra dầu thải đó vãi trên đường và công ty huy động hai xe cát để thấm, làm sạch đường, cách ly toàn bộ khu vực dầu tràn xuống kể. Ngày 10, huy động người dân ở đó làm sạch toàn bộ", ông Tốn nêu.
Trả lời thêm về việc báo cáo chính quyền địa phương, ông Tốn cho rằng, ngay lúc đó công ty đã gọi điện báo chính quyền địa phương và công an tỉnh truy tìm, lập biên bản, nhưng sáng hôm sau mới xuống, có biên bản ngày 10/10.
"Tại sao công ty báo cáo ngày 10/10, vì tất cả công nhân viên tập trung vớt dầu, kể cả văn thư, kế toán phải ra vớt dầu. Cái đó người dân chứng kiến", ông Tốn giải thích.
Ông này nói thêm, bản thân đã cho anh em xét nghiệm các chỉ số A cho kết quả, mùi vị vẫn cứ bình thường, nên công ty vẫn cho tiếp tục sản xuất, xử lý.
"Đêm hôm 9/10, Công ty đã xúc xả tuyến ống khoảng 10km, và tràn bể chứa. Sau đó đến ngày 10, công ty nhận được phản ánh của khách hàng, báo chí về hiện tượng mùi đã cho phòng thí nghiệm đi kiểm tra. Thực ra, nước ra nhà máy vẫn đảm bảo còn có thể là vì mùi clo. Kể cả ngày 11, liên ngành lên kiểm tra, có cả báo chí tham gia, trên nhà máy cũng có mùi", ông Tốn nêu thêm.
Về lý do tại sao công ty không dừng cấp nước, ông Tốn xin chia sẻ thật: "Thực ra lúc bấy giờ với thâm tâm của tôi 80% là dừng cấp nước. Tại vì nghĩ có thể chất lượng nước có vấn đề. Trong thâm tâm không lấy tính mạng người dân để mà ấy được... Tại sao vẫn cấp nước, vì đến ngày 10, yêu cầu xét nghiệm nội kiểm thì chỉ tiêu A một tuần một lần xét nghiệm không vấn đề gì.
Tôi tham khảo một số chuyên gia khuyến cáo, phản biện, họ nói bây giờ anh đồng ý cắt nước thì lý do gì cắt nước, anh bảo ô nhiễm thì chứng cứ đâu. Trong khi kết quả kiểm tra nội hàm của anh vẫn đảm bảo. Cty cấp tốc lấy mẫu nước đi kiểm tra chỉ tiêu C, bình thường mất 10 – 20 ngày mới ra, còn bình thường như trước thì phải quá 20 ngày với chỉ tiêu B, C. Lúc bấy giờ, lấy cớ gì để dừng cấp nước.
Thực ra nước sông Đà ảnh hưởng đến người dân rất nhiều nếu mất nước. Người dân mất nước mà người dân không biết vì sao thì không được. Tôi cũng tham khảo ý kiến chuyên gia và phản biện như thế thì tiếp tục cấp nước".
Vị Tổng giám đốc này thêm: "Có người bảo báo cáo thành phố thì báo cáo cái gì vì chất lượng nước vẫn đảm bảo. Ví dụ Công ty khẳng định chất lượng nước, chỉ tiêu A, chỉ tiêu B,C chỉ rõ như hôm nay thì Cty phải đi kiểm chứng nữa nhưng dù sao cũng phải có một cái cớ.
Cty nước sông Đà ‘không có bất cứ hành vi ứng cứu ngăn chặn ô nhiễm’
Trước đó, trao đổi về việc có hay không ém nhẹm thông tin dầu bẩn tràn vào suối đầu nguồn nước, lãnh đạo Cty CP đầu tư nước sạch sông Đà (Viwasupco) khẳng định: "Chúng tôi không giấu gì và đang nỗ lực khắc phục sự cố". Về việc chậm báo cáo sự cố, đơn vị này cho rằng do đoàn liên ngành yêu cầu báo cáo nên thời điểm này mới làm. Bên cạnh đó, Viwasupco cũng có "phản hồi đầy đủ các đơn vị mua nước của công ty".
Về câu hỏi nếu nước không đảm bảo chất lượng, Viwasupco có bồi thường thiệt hại cho khách hàng hay không, đại diện công ty này tuyên bố: "Chưa tính tới phương án đó, bởi chúng tôi là bán buôn tới các công ty nước sạch rồi các công ty này mới bán lẻ cho người dân".
Trong hội nghị tiếp xúc cử tri của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng sáng nay, 15/10, ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội cũng cho biết, Cty cổ phần nước sạch Sông Đà đã phát hiện việc đổ dầu từ ngày 8/10, nhưng không báo cáo ngay, cũng không có hành động ngăn chặn và "cứ để dầu trôi vào nhà máy, vào nguồn nước sạch".
Ông Chung cho biết, từ ngày 10/10, lãnh đạo thành phố Hà Nội đã nhận được tin nhắn của người dân ở khu vực quận Thanh Xuân, Hoàng Mai, Hà Đông phản ánh nước sạch có mùi bất thường. Vì thế, thành phố đã chỉ đạo các sở ngành lập đoàn kiểm tra toàn bộ nguồn thu nước sông Đà và quá trình truyền tải nước. Đến nay, thành phố Hà Nội đã có kết quả kiểm tra và sẽ thông báo chính thức tới báo chí trong cuộc họp giao ban do Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội tổ chức vào chiều nay.
“Nhưng có thể nói ô nhiễm này do người dân đổ dầu phế thải xuống con suối đầu nguồn nước. Từ đó dầu chảy ra hồ (hồ Đầm Bài). Nhà máy cũng không kiểm soát tốt, nên dầu đã chảy vào hệ thống lọc nước của nhà máy. Đây chính là nguyên nhân tạo ra mùi bất thường”, ông Chung nói.
Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội cho biết, kết quả xét nghiệm, các đơn vị của thành phố xác định chất gây ra mùi bất thường đó có tỷ lệ cao hơn từ 1,3 đến 3,6 lần bình thường.
“Hà Nội sẽ có công văn gửi tỉnh Hòa Bình đề nghị cơ quan điều tra làm rõ trách nhiệm công ty nước sạch sông Đà. Công ty phát hiện việc đổ dầu từ ngày 8/10, nhưng không báo cáo ngay, cũng không có hành động ngăn chặn và cứ để dầu trôi vào nhà máy, dẫn đến vào nguồn nước sạch”, ông Chung nói thêm.
Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội cho biết, các đơn vị liên quan của thành phố đã làm việc với Công ty nước sạch sông Đà đề nghị xúc xả toàn bộ các bể chứa nước. Đồng thời thành phố cũng đề nghị công ty này lắp hệ thống camera giám sát nguồn nước.
