Sinh năm 1920, hiện trú ở Xa La - Hà Đông (Hà Nội), cụ Lê Thi được nhiều người biết đến với biệt danh là “bà còng Xa La” hay “cụ bà xì tin”. Hàng ngày, cụ đều dành thời gian vào mạng đọc tin tức và lướt qua các diễn đàn văn học. 94 tuổi, nhưng cụ Lê Thi vẫn có thể đọc vanh vách các bản tin trên các tờ báo mạng, vẫn tham gia “chém gió” nhiệt thành trên các diễn đàn mà cụ yêu thích. Thậm chí đến các vấn đề thời sự hàng ngày trong nước cũng như thế giới, đều được cụ quan tâm và theo dõi thường xuyên.
Nói về thói quen đặc biệt của mình, cụ Thi cười móm mém: “Tôi học máy tính từ năm 2000, ban đầu dự định chỉ để hoàn thành cuốn tiểu thuyết: “ Ngược dòng” nhưng sau đó tôi được các cháu dạy cho cách vào “gu lờ” (google – pv), rồi facebook và yahoo. Ban đầu, cũng ngượng nghịu, lóng ngóng nhưng sau dần thì cũng quen đi. Bây giờ sức khỏe yếu nên tôi không vào nhiều như trước nhưng hầu như ngày nào cũng phải dành ít thời gian vào mạng để đọc truyện hoặc tin tức”.
Mỗi tuần 2 lần, cụ Thi đều dành thời gian để “chat” facebook với cháu nội ở bên Nga. Cụ hóm hỉnh cho biết, “chỉ có thể gõ mổ cò” nên tốc độ đánh máy khá chậm. Vì thế chủ yếu cụ dành thời gian để nghe cháu tâm sự, chia sẻ về cuộc sống là chính.
Bật mí về bí quyết “học công nghệ của mình”, cụ bảo: “Cái gì không biết thì phải học, mà học thì không giới hạn về độ tuổi. Tôi mất hai ngày để làm quen với bàn tính, sau đó thì ghi nhớ cách vào mạng, mở trang web hay đăng nhập tài khoản vào các diễn đàn”.
Như để minh chứng về điều mình nói, cụ Thi nhanh chóng mở chiếc laptop ở đầu giường, thuần thục khởi động máy và gõ mật khẩu. Cụ hào hứng cho chúng tôi xem trang cá nhân facebook của mình với khá nhiều người theo dõi, kết bạn.
Cụ hài hước kể, trước đây cũng có sử dụng yahoo để “giao lưu” bạn bè nhưng giờ có facebook nên cụ chuyển qua dùng để bắt kịp xu thế. Hầu hết, những người bạn trên mạng của cụ đều là những người có chung sở thích và đam mê hội họa, viết truyện.
Năm 2009, cụ Thi cho ra mắt cuốn tiểu thuyết: “Ngược dòng” dài gần 600 trang, do nhà xuất bản Văn học phụ trách in ấn và phát hành. Đây là cuốn truyện tự sự về chính cuộc đời mình, do cụ tự tay đánh máy trong hai năm. Hiện tại cụ Thi vẫn đang ấp ủ và viết dở một cuốn tiểu thuyết khác với tên gọi là “Vòng xoáy cuộc đời”. Văn của cụ Thi mộc mạc, giản dị và rất đời thường.
Cụ viết về mọi thứ trong cuộc sống, về triết lý, tình yêu và cả những bài học nhân sinh đầy ý nghĩa. Cụ Thi tâm sự, có ngày cụ đánh máy được gần 40 trang nhưng có ngày lại chỉ được vài dòng. Việc sáng tác của cụ chủ yếu phụ thuộc vào cảm xúc. Mấy năm trước, cụ có thể viết văn thâu đêm mà không biết mệt, giờ thì chỉ tranh thủ mỗi ngày vài ba tiếng là đã thấy mỏi mắt và đau lưng.
Ngoài viết truyện, cụ còn làm thơ và vẽ tranh. Hiện tại cụ đã vẽ khoảng 2000 bức tranh, chủ yếu là tranh phong cảnh làng quê, cụ Thi chia sẻ: “Tôi quan niệm, còn sống ngày nào là còn phải sống cho đúng nghĩa. Đã đam mê là phải đam mê đến cùng. Tôi làm việc rất chăm chỉ, thậm chí hôm nay đang vẽ dở một bức tranh mà đến khi đi ngủ vẫn còn mơ mình đang vẽ. Tôi cứ vẽ theo sở thích, vẽ những gì gần gũi, thân thuộc, cũng chẳng nghĩ sau này mình lại được nhiều người biết đến”.
Tình yêu hội họa và tài năng hiếm có của cụ đã truyền cảm hứng cho rất nhiều người. Năm 1997, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch khi đó là ông Nguyễn Khoa Điềm đã đích thân đến thăm, tặng bằng khen và tổ chức triển lãm tranh cho riêng cụ. Câu chuyện về cụ bà đã ở cái tuổi “thất thập cổ lai hy” vẫn say sưa sáng tạo nghệ thuật cũng không ngừng gây sửng sốt và bất ngờ cho không ít người.
Thậm chí, thời điểm đó rất nhiều người đã tìm đến nhà “đòi” gặp bằng được cụ Thi chỉ để tin rằng, câu chuyện về một bà lão lưng còng biết vẽ tranh, viết truyện là hoàn toàn có thật.
Cụ Thi cho biết, bản thân cụ không theo học bất cứ một trường đào tạo chuyên ngành nào về nghệ thuật nhưng ngay từ bé cụ đã có niềm yêu thích đặc biệt với lĩnh vực này. Cha cụ là một thầy giáo nên trong nhà có rất nhiều sách. Hồi ấy, mỗi lần tranh thủ bố đi vắng, cụ lại lén lấy sách đọc trộm. Những cuốn sách của các tác giả Nguyễn Công Hoan, Thế Lữ rồi nhóm Tự Lực Văn Đoàn… được cụ thuộc như nằm lòng. Đây cũng chính là nền tảng cho những sáng tác sau này của cụ.
Dù đã gần 100 tuổi nhưng cụ Thi tâm sự, sức khỏe của cụ vẫn khá tốt và đầu óc vẫn còn minh mẫn. Hàng ngày cụ vẫn dậy sớm tập thể dục, tự mình xâu kim, khâu vá quần áo của mình và gia đình. Thậm chí, cụ vẫn vào bếp làm bánh và nấu những món ăn truyền thống.
Khi được hỏi về bí quyết trường thọ của mình, cụ tủm tỉm cười: “Tôi chẳng có bí quyết gì cao siêu, chỉ là sinh hoạt đúng giờ, tự tạo cho mình những niềm vui trong cuộc sống. Với tôi, còn sống ngày nào là còn phải lao động, phải cống hiến. Sống là phải sâu sắc chứ không nên để mỗi ngày trôi qua tẻ nhạt. Đặc biệt, tôi không bao giờ biết cáu giận hay sân si”.
