Khai thác rầm rộ sát đê đang sạt lở
Tháng 3, báo Tiền Phong phản ánh người dân khu 10, xã Trị Quận (Phù Ninh, Phú Thọ) gửi đơn kiến nghị cơ quan chức năng vào cuộc xử lý việc đơn vị khai thác cát đưa hàng chục tàu nổi gắn cẩu, múc rầm rập như đại công trường. Có lúc, dãy cẩu được đưa về sát bãi thi nhau vục cát khiến người dân không thể ngồi im. Sau một thời gian, việc khai thác cát diễn ra rầm rộ hơn.
Ngày 19/10, cách khu 10 Trị Quận không xa (huyện Phù Ninh) xảy ra sạt lở bờ hữu sông Lô khoảng 350m đoạn qua khu 8, xã An Đạo. UBND huyện Phù Ninh tổ chức đoàn kiểm tra. Nguyên nhân được xác định là do khai thác cát sỏi trái phép cùng với mưa lũ gây sạt lở. Chiều sâu trung bình chỗ sạt lở khoảng 5m, vị trí sạt lở từ điểm tiếp giáp với mặt nước cũ tới vị trí sạt lở hiện tại trung bình khoảng 5m, ước tính khối lượng đất do sạt lở khoảng 10.000m3. Vị trí sạt lở tiếp tục được mở rộng, có khả năng ảnh hưởng tới 2ha rau màu canh tác của người dân và an toàn đê điều.
Tuy nhiên, sau khi lực lượng chức năng rút đi, việc khai thác cát tại khu vực này vẫn diễn ra công khai. Ghi nhận của phóng viên ngày 29/10, ngay đoạn sạt lở khu 8 xã An Đạo, 6 tàu nổi gắn cẩu áp sát bờ bãi bồi ven sông đang có biển cảnh báo sạt lở. Trong đó, 3 tàu (có 2 tàu trưng biển Cty TNHH Xây dựng Gia Thịnh) cẩu múc rầm rập “đánh” sâu vào bãi ngô tươi tốt.
Nghị định số 23/2020/NĐ-CP (quy định về quản lý cát sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông) quy định rõ, cấm hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông gồm: khu vực đang bị sạt, lở; khu vực đã bị sạt, lở và có nguy cơ tiếp tục bị sạt, lở; khu vực bờ sông không ổn định, có nguy cơ sạt, lở.
Theo tìm hiểu, tại khu vực xã An Đạo, Cty TNHH Xây dựng Gia Thịnh Phú Thọ được UBND tỉnh Phú Thọ cấp phép khai thác khoáng sản từ ngày 22/1/2019 với thời hạn 3 năm. Theo giấy phép này, tại khu vực xã An Đạo và Bình Bộ (huyện Phù Ninh) có diện tích khai thác là 18,84 ha. Hiện nay, một số vị trí của mỏ cát này đang bị tạm dừng khai thác.
Sạt bờ kè, nhà dân có nguy cơ bị nuốt chửng
Mấy ngày nay, người dân khu Vân Tập, Vân Cương xã Hợp Nhất (huyện Đoan Hùng) đứng ngồi không yên vì nhà cửa, hoa màu có nguy cơ bị “nuốt chửng”. Người dân gọi điện, quay phim, chụp ảnh gửi đến đường dây nóng của báo Tiền Phong.
Chị Nguyễn Thị Hiền ở khu Vân Tập cho biết, khu Vân Tập nằm ở ngã 3 sông Chảy, sông Lô nên dòng nước lúc nào cũng cuộn chảy, nhiều xoáy. Năm 2013, bờ bãi bị cuốn trôi sát đến nhà dân vì nạn khai thác cát. Sau khi người dân có kiến nghị, bờ sông được kè đá mới an toàn. Mấy năm nay, tình trạng khai thác diễn ra rầm rộ, mưa lớn, nước lên, bờ kè bị sạt sâu. “Mặt kè biến dạng dài 200m, bờ kè sụt từng vũng. Khu dân cư gần bờ sông sinh sống trên nền địa chất đất pha cát, nhà lại xây cao tầng kiên cố nên có thể sụt bất cứ lúc nào. 53 hộ dân với 200 nhân khẩu ngày đêm bơi thuyền ra đuổi tàu cuốc cát nhưng chỉ được chốc lát, đâu lại vào đấy. Chúng tôi làm đơn kiến nghị lên UBND xã nhưng chưa thấy giải quyết”, chị Hiền nói.
Ông Nguyễn Văn Chung, Chủ tịch UBND xã Hợp Nhất, cho hay, ngay khi người dân có ý kiến, ông đã cử cán bộ xuống kiểm tra. UBND xã đã lập hai tổ giám sát việc khai thác cát của doanh nghiệp và sẽ có văn bản trả lời người dân. Tại khu vực này, UBND tỉnh Phú Thọ cấp phép khai thác cho Cty TNHH Đầu tư và phát triển Tín Đức.
Tài liệu được cung cấp cho thấy, đơn vị được cấp phép khai thác cát sỏi tại lòng sông Lô với diện tích 3,49 ha tại hai khu vực thuộc xã Hữu Đô cũ (nay là Hợp Nhất) và khu vực thuộc thị trấn Đoan Hùng với thời hạn 3 năm. Bản đồ khai thác khoáng sản mỏ cát này nằm hai bên cầu Sông Lô (cách cầu trên 200m), cách đê hữu chỗ thấp nhất là 100m, đê tả 160m. Tuy nhiên, ghi nhận ngày 29/10, nhiều tàu hút cát nằm sát bờ bãi, sai vị trí mỏ được cấp phép.
