Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), 9 tháng đầu năm nay, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 6,6 tỷ USD, giảm 22,6% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong đó, các mặt hàng chính gồm tôm, cá tra, cá ngừ đều có doanh số xuất khẩu giảm mạnh hơn so với các loài khác. Riêng cá tra giảm mạnh nhất (giảm 31%), tôm giảm 26%, cá ngừ giảm 24%. Trong khi đó, mực - bạch tuộc, cua ghẹ, nhuyễn thể có vỏ giảm từ 10-18%, các loại cá biển khác giảm 8% so với cùng kỳ năm 2022.
Nhóm 3 sản phẩm chủ lực gồm tôm, cá tra, cá ngừ đều có tín hiệu tích hơn trong quý 3. Trong khi đó, xuất khẩu các sản phẩm cá biển khác có xu hướng ngược lại là giảm sâu nhất trong quý 3 (giảm 15%), sau khi tăng 2% trong quý 1 và giảm 9% trong quý 2.
Thiếu nguyên liệu, những vướng mắc liên quan đến kiểm soát theo quy định IUU có thể là một trong những nguyên nhân khiến xuất khẩu hải sản khó khăn hơn. Tín hiệu khả quan nhất là mặt hàng cua, ghẹ (chủ yếu là ghẹ) có kim ngạch xuất khẩu tăng vượt bậc trong quý 3, gấp hơn 1,5 lần so với quý 2 và tăng 2% so với cùng kỳ năm ngoái.
 |
Xuất khẩu cá tra giảm sâu nhất trong 8 tháng đầu năm. Ảnh: CK. |
Về thị trường, xuất khẩu thủy sản sang những thị trường lớn như Mỹ, EU, Trung Quốc, Hàn Quốc đều giảm từ 17-34%; thị trường Nhật Bản giảm 13%. Khối thị trường ASEAN và CPTPP giảm lần lượt 15% và 20% so với cùng kỳ. Trong khi đó, thị trường Trung Đông tăng trưởng dương trong quý III, với mức 2% so với cùng kỳ năm 2022 và 9 tháng đầu năm cũng có mức giảm thấp nhất (giảm 8%).
Theo VASEP, kết quả xuất khẩu thủy sản trong quý III có sự khởi sắc so với những tháng đầu năm nhưng chưa có sự đột phá mạnh mẽ để nhìn thấy một xu hướng ổn định trong thời gian tới. Mức độ hồi phục doanh số xuất khẩu thủy sản trong thời gian tới phụ thuộc phần nhiều vào 2 thị trường chính là Mỹ và Trung Quốc.
Cả 2 thị trường này đều có những tín hiệu khả quan về mặt nhu cầu. Các đơn hàng từ 2 thị trường này đang tăng trở lại, nhưng giá xuất khẩu vẫn ở mức thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái.
Cụ thể, giá trung bình xuất khẩu cá tra phi-lê đông lạnh sang Mỹ trong 9 tháng đầu năm nay liên tục ở mức thấp hơn 25-40% so với cùng kỳ năm 2022. Ngoài các loài cá thịt trắng khác như cá tuyết, cá minh thái, cá rô phi, thì xuất khẩu cá tra sang Mỹ phải cạnh tranh với chính lượng hàng tồn từ năm 2022. Các chuyên gia dự đoán ít nhất tới năm 2024, cơ hội phục hồi mới khả quan hơn, khi áp lực về tồn kho không còn lớn nữa.
Với thị trường Trung Quốc, không chỉ Việt Nam mà nhiều nước xuất khẩu khác cũng đang trông chờ vào sự khôi phục ổn định sau COVID. Chính vì nhiều nguồn cung nhắm tới thị trường này nên giá mua của các nhà nhập khẩu Trung Quốc thấp. Tuy nhiên, đây vẫn là điểm đến tiềm năng cho các nhà xuất khẩu Việt Nam, đặc biệt sau khi Trung Quốc cấm nhập khẩu hải sản từ Nhật Bản.
Với diễn biến hồi phục dần dần từ các thị trường, dự báo xuất khẩu thủy sản quý IV có thể mang về khoảng 2,4 tỷ USD, tương đương cùng kỳ năm ngoái, đưa kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả năm nay đạt 9 tỷ USD, thấp hơn 17% so với năm 2022.
