“Công chúa Thái Lan chứng nhận”(?)
Từ đầu năm 2015 đến nay, người dân trồng rau ở vùng ven TPHCM kháo nhau về loại phân bón ngoại tên là Ferto, chỉ cần phun lên lá, không cần bón phân khác, không cần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật; các loại rau, hoa quả, cà phê, lúa đều sử dụng được… Nghe thấy quảng cáo “không độc hại, tăng hiệu quả”, chị P. (ở ấp Tam Đông, xã Thới Tam Thôn, huyện Hóc Môn, TPHCM) mua về phun cho rau. “Mới đầu tụi em cũng không tin vì phun cho rau sợ độc hại, nhưng người tên Hà bán thuốc này cam kết không độc hại. Sau khi mua, tụi em được chị Hà phát cho hồ sơ để làm thẻ hội viên”, chị P. nói.
Anh T., hàng xóm của chị P., cũng trồng các loại rau bán ở chợ đầu mối Hóc Môn, cho biết, đã mua 3 chai Ferto giá 860.000 đồng/chai về dùng. “Nếu mình vào hội viên thì được mua giá sỉ, ngoài ra còn được hưởng thêm hoa hồng bán hàng nữa. Chai thuốc toàn tiếng Thái Lan được chị Hà tới hướng dẫn cách sử dụng và đưa cho tài liệu tư vấn nói không độc hại, tăng hiệu quả…”, anh T. kể. Người bán hàng còn bảo “sản phẩm này được công chúa Thái Lan chứng nhận”, anh nói.
Chúng tôi được một nông dân dẫn tới một quán cà phê trên đường Tô Ký, quận 12, gặp một người đàn ông tên Minh giới thiệu là người đưa Ferto từ Thái Lan về Việt Nam. Theo ông Minh, do có người quen bên Thái Lan giới thiệu Ferto, nên đầu năm 2015, ông sang Thái Lan rồi xách tay mấy chai về dùng thử. “Loại thuốc này mới về Việt Nam cách đây vài tháng. Một lứa rau chỉ cần phun 3 lần thuốc, không cần bón bất cứ một loại phân gì, thu hoạch sớm hơn 5 ngày so với rau trồng bằng phân thường. Thuốc không chỉ sử dụng cho rau còn cho lúa, các loại trái cây, cà phê”, ông Minh khẳng định và cho biết loại chai lớn 500cc giá hơn 1 triệu đồng, chai nhỏ 100cc giá 250 nghìn đồng.
“Một chai 100cc phun được 20 bình. Các bác nên làm thẻ hội viên để được mua giá sỉ, giảm tới 30% và còn được công ty trả hoa hồng bán hàng hằng tuần. Ngoài ra, công ty còn có 33 mặt hàng khác như cà phê, trà, nước trái cây thảo dược, kem dưỡng da, vòng đeo tay tăng cường sức khỏe…”, ông Minh nói.
Dụ nông dân bán hàng đa cấp
Khi đến trụ sở Cty Moringo Việt Nam ở đường Hồng Hà, phường 2, quận Tân Bình, chúng tôi thấy có hàng chục người ăn mặc lịch sự, có người mặc đồng phục của Tập đoàn Ramita Thái Lan – nơi sản xuất Ferto, đang ngồi đợi. Họ bàn tán sôi nổi, chia sẻ những chiêu tiếp thị thành công của mình. Khoảng 11 giờ, một phụ nữ tên Tâm xuất hiện và mọi người nhanh chóng đến chụp ảnh chung với người phụ nữ này. Họ kháo với nhau đây là “thủ lĩnh” phân phối phân vi sinh Ferto đậm đặc của Tập đoàn Ramita. Tại đây, ông Minh hối thúc chúng tôi làm hợp đồng để mua sản phẩm. Chúng tôi đành bỏ ra 130.000 đồng làm hợp đồng và 193.500 đồng mua một chai loại nhỏ.
Bà Tâm khẳng định, chính mình là người đã đưa Ferto từ Thái Lan về Việt Nam. “Trong một chuyến đi nước ngoài, em nghe người ta giới thiệu loại phân này rất tốt cho nông dân nên xách tay về để dùng thử. Sau đó, em xin Cục Trồng trọt cho phép nhập về để khảo nghiệm. Còn khảo nghiệm ở đâu là do mình, ai hỏi thì mình cứ nói là khảo nghiệm, họ có kiểm tra đâu…”, bà Tâm nói. Sau đó bà chia sẻ chiêu mở rộng thị trường ở một số tỉnh phía Bắc rồi đến phía Nam. “Sau khi bà con dùng thuốc này tốt rồi thì làm hợp đồng để được cấp thẻ hội viên. Thế là đương nhiên họ trở thành khách hàng đa cấp của mình. Bây giờ, người dân họ dị ứng với hai từ đa cấp, nếu không né hai từ đa cấp thì không thành công được…”, bà Tâm nói.
Ngồi cạnh chúng tôi người phụ nữ tên Lan được giới thiệu là nhà phân phối số hai sau bà Tâm. “Nhập về gọi là để khảo nghiệm, mình cứ cho bà con dùng thử trước, đợi giấy tờ được cấp phép thì tới bao giờ. Công ty bên Thái Lan họ nói chỉ cần sản xuất phân bón, để phân phối ở thị trường Việt Nam là họ đủ sống rồi…”, bà Lan khẳng định.
Trong vai nông dân, chúng tôi liên lạc với một nhà phân phối Ferto tên Lê Thu Hà. Người này dụ chúng tôi vào hệ thống bán phân đa cấp. “Nếu em mua đủ 3 triệu đồng thì em đủ điều kiện kinh doanh, sau đó em giới thiệu cho hai người nữa họ cũng mua phân đủ 3 triệu đồng thì em được phía công ty trả hoa hồng 9 USD. Cứ như vậy mà nhân lên, chị tin chắc em có tiềm năng sẽ lan tỏa nhanh lắm vì sản phẩm phân này tốt, đã được công chúa Thái Lan chứng nhận sản phẩm tốt nhất Thái Lan, công nghệ tốt nhất Thái Lan, hệ thống phân phối của chị ở 6 tỉnh miền Tây và TPHCM, cả ngàn nông dân là khách hàng của chị rồi. Em yên tâm…”, bà Hà nói.
Kinh doanh trái phép
Gặp nông dân, người của công ty bán hàng đa cấp khẳng định, phân bón Ferto đã được Cục Trồng trọt cho phép nhập về Việt Nam. Nhưng theo công văn của Cục Trồng trọt gửi cho Cty TNHH Global (có trụ sở ở phường Ngọc Khánh, quận Ba Đình, Hà Nội), Cục đồng ý cho công ty này nhập phân bón lá có tên Ferto về Việt Nam để khảo nghiệm từ ngày 11/3/2015 đến hết ngày 31/12/2015, không được sử dụng với bất kỳ mục đích nào khác.
Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ Phòng Pháp chế của Cục Trồng trọt khẳng định, Cục mới chỉ cho Cty TNHH Global nhập về chỉ để khảo nghiệm. Nếu bán cho nông dân là hoàn toàn sai phạm. Vị cán bộ này giải thích thêm, trong quá trình khảo nghiệm, Cty TNHH Global không được đưa cho người dân sử dụng, phải đưa phân đến trung tâm khảo nghiệm phân tích các thành phần trong phân, xem có phù hợp sử dụng ở Việt Nam hay không, nếu đạt yêu cầu sẽ được cấp phép. “Xin nhập về để khảo nghiệm, nhưng mang bán cho nông dân sử dụng là đã đủ căn cứ các cơ quan chức năng xử lý về hành vi kinh doanh trái phép rồi”, cán bộ này khẳng định.
Dù chưa được cấp phép, cũng chưa biết khi phun lên rau và các loại cây trồng khác có độc hại với con người hay không, nhưng Cty Moringo Việt Nam đã bán cho nông dân sử dụng trực tiếp, thậm chí quảng cáo trên trời, trả hoa hồng cao khi bán được phân nhằm đưa họ vào hệ thống bán hàng đa cấp. Trên trang web bán hàng của mình, đơn vị này không chỉ thông báo bán phân bón Ferto mà bán cả vòng đeo tay hỗ trợ sức khỏe, các loại mỹ phẩm, thậm chí cả sản phẩm trị yếu sinh lý nam...
Chị Lê Hải Bình ở khu phố 3, phường Hiệp Thành, quận 12, nói rằng, sau khi làm hợp đồng vào hội viên theo hệ thống bán phân bón đa cấp của tập đoàn Ramita, chị mua một chai nhỏ về thử nghiệm 2 luống rau của nhà. Một luống bón phân bình thường và một luống không bón phân mà phun Ferto xuống đất trước khi cấy rau theo hướng dẫn của người tên Minh. Kết quả sau 7 ngày, luống rau phun Ferto kém hẳn, phát triển chỉ được 7 phần so với luống bón phân.
Mượn danh
Khi chúng tôi hỏi Ferto có độc hại cho con người không, bà Thu Hà khẳng định: “Loại phân này đã được Viện Pasteur chứng nhận không độc hại, được Cục Trồng trọt cho phép nhập khẩu rồi”. Chúng tôi đề nghị xem giấy chứng nhận thì bà Hà thoái thác: “Giờ chị chưa có cái gì, nhưng hành lang pháp lý đầy đủ rồi, em cứ yên tâm chị đã làm mấy mẫu ở quận 9 rồi”. Trao đổi với Tiền Phong chiều 8/12, PGS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Pasteur TPHCM, khẳng định, nơi đây không có chức năng chứng nhận sản phẩm này và chưa thực hiện mẫu rau quả nào sau khi dùng sản phẩm Ferto. “Họ cứ mượn danh để tạo niềm tin cho người dân thôi”, ông Lân nói.
