Theo báo cáo rà soát, quản lý người nghiện của Bộ Công an cho thấy tình hình nghiện ma túy ở nước ta vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp; người nghiện ma túy đã có ở 100% các tỉnh, thành phố, gần 90% quận, huyện và khoảng 70% số xã, phường, thị trấn trong cả nước; số người người tái nghiện vẫn ở tỷ lệ cao... Toàn quốc có 10 địa phương trọng điểm về ma túy, HIV/AIDS, trong đó có 3 địa phương có số người nghiện, người nhiễm HIV/AIDS có hồ sơ quản lý cao nhất cả nước là TP.HCM, Hà Nội và tỉnh Sơn La.
Lãnh đạo Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, TAND Tối cao, Bộ Công an và nhiều Bộ, ngành trong phát biểu tại cuộc họp đều chia sẻ với những khó khăn của TP. Hà Nội, TP.HCM và một số tỉnh, thành phố khác trong công tác cai nghiện ma túy cũng như quản lý người nghiện, trong đó có những khó khăn liên quan đến thực hiện quy trình, thủ tục cai nghiện ma túy bắt buộc do có sự chưa đồng bộ, thậm chí mẫu thuẫn giữa các quy định trong Luật Xử lý vi phạm hành chính và Luật Phòng, chống ma túy.
Phát biểu kết luận cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết công tác phòng, chống ma túy, cai nghiện và quản lý cai nghiện được Đảng, Nhà nước, các cấp chính quyền quan tâm chỉ đạo, bố trí nguồn lực và kiên trì thực hiện trong nhiều qua. Tuy nhiên qua rà soát, đánh giá, tình hình ma túy vẫn còn diễn biến phức tạp, số người nghiện gia tăng, kết quả cai nghiện hiệu quả không cao.
“Chúng ta cần tiến hành sơ kết, tổng kết công tác này, nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá nghiêm túc, nguyên nhân và trách nhiệm, trả lời cho được câu hỏi vì sao công tác này chưa hiệu quả, từ đó bổ sung những chỉ đạo, giải pháp mới, phù hợp với thực tế; đảm bảo công tác phòng chống ma túy, công tác cai nghiện và quản lý cai nghiện có hiệu quả hơn”, Thủ tướng nói.
Theo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, theo Hiến pháp mới, việc hạn chế quyền công dân, quyền con người phải được quy định bởi Luật và phải được quyết định bởi Tòa án. Luật Xử lý vi phạm hành chính mới thông qua đã thể hiện tinh thần này. Tuy nhiên, khi đi vào thực tiễn cuộc sống, có một số điều, quy định giữa Luật này và các Luật liên quan còn chưa đồng bộ, thậm chí mâu thuẫn, từ đó đặt ra yêu cầu phải kiến nghị xem xét, sửa đổi, vừa đảm bảo quyền con người, quyền công dân, đồng thời phù hợp với thực tiễn, đảm bảo lợi ích chung của cộng đồng, xã hội.
Trên cơ sở các đề xuất, kiến nghị của TP.HCM và Hà Nội cũng như đề xuất của các Bộ, ngành, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị các Bộ, ngành hữu quan xây dựng văn bản của Chính phủ báo cáo và kiến nghị Quốc hội theo hai phương án.
Thứ nhất là cho thí điểm lập Trung tâm tiếp nhận xã hội bắt buộc để tiến hành cắt cơn nghiện, giải độc, tư vấn tâm lý cho người nghiện ma túy trong khi chờ cơ quan chức năng hoàn thiện thủ tục, lập hồ sơ và quyết định đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; Hoặc theo hướng thứ hai là kiến nghị cho lùi thời gian thực hiện điều 103 và điều 131, Luật Xử lý vi phạm hành chính để sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật này.
