Cuộc bỏ phiếu của các đại cử tri thông thường chỉ mang tính thủ tục, nhưng năm nay rất được quan tâm vì ông Trump đã có đợt tấn công chưa từng có tiền lệ vào tiến trình dân chủ mà nước Mỹ vốn rất tự hào. Cho rằng đã xảy ra gian lận trên diện rộng, ông Trump gây sức ép để các quan chức bang đảo ngược kết quả bỏ phiếu và nói mình là người chiến thắng.
Ở Mỹ, một ứng viên trở thành tổng thống không phải nhờ chiến thắng đa số phiếu phổ thông mà thông qua hệ thống cử tri đoàn, với số phiếu đại cử tri được phân bổ cho mỗi bang dựa trên dân số.
Kết quả bầu cử phổ thông quy ra cho thấy ông Biden giành được 306 trong tổng số 538 phiếu đại cử tri, vượt qua ngưỡng 270 phiếu cần thiết, trong khi ông Trump được 232 phiếu. Dù thỉnh thoảng có đại cử tri phản bội bằng cách bỏ phiếu ngược với kết quả bầu cử phổ thông, nhưng phần lớn đại cử tri bỏ phiếu dựa trên lựa chọn của bang mình. Giới chức Mỹ năm nay cho rằng tình hình sẽ vẫn như vậy.
Ông Trump kêu gọi các nhà lập pháp của đảng Cộng hòa chỉ định đại cử tri của riêng họ, cơ bản là phớt lờ ý chí của cử tri phổ thông, nhưng phần lớn các nghị sĩ bang đã gạt bỏ ý tưởng này.
Kết quả bỏ phiếu đại cử tri sẽ được gửi lên quốc hội để chính thức được kiểm vào ngày 6/1, bước cuối cùng trong tiến trình bầu cử phức tạp của Mỹ.
Cuối tháng trước, ông Trump nói ông sẽ rời Nhà Trắng nếu các cử tri đoàn bỏ phiếu cho ông Biden, nhưng sau đó vẫn tiếp tục nỗ lực không ngừng nghỉ nhằm lật ngược tình thế, theo đuổi hàng loạt vụ kiện tụng nhằm đảo ngược kết quả kiểm phiếu. Cuối tuần trước, tòa án tối cao bác đơn kiện của bang Texas với kiến nghị vô hiệu hóa kết quả bầu cử ở 4 bang chiến trường mà ông Biden đã thắng.
Một khi cuộc bỏ phiếu của cử tri đoàn kết thúc, ván cược duy nhất còn lại của ông Trump sẽ là thuyết phục quốc hội không phê chuẩn kết quả bầu cử vào ngày 6/1. Luật liên bang cho phép từng nghị sĩ bác bỏ phiếu đại cử tri của các bang, khiến cả hạ viện và thượng viện phải tranh luận về chuyện phản đối trước khi bỏ phiếu có chấp thuận hay không.
Mo Brooks, một nghị sĩ bảo thủ của đảng Cộng hòa, tuyên bố sẽ phản đối khi quốc hội xem xét kết quả vào tháng sau, dù gần như chắc chắn cả hai viện sẽ gạt bỏ nỗ lực của ông. Đảng Dân chủ đang kiểm soát hạ viện, trong khi nhiều thành viên ôn hòa của đảng Cộng hòa ở thượng viện đã công khai công nhận chiến thắng của ông Biden.
“Bãi mìn”
Năm 2016, ông Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử của các cử tri đoàn dù thua đối thủ Hillary Clinton gần 3 triệu phiếu phổ thông. Cuộc bỏ phiếu của các đại cử tri càng được chú ý khi một số nhà hoạt động của đảng Dân chủ kêu gọi các đại cử tri “phản bội” ông Trump. Kết quả là có 7 đại cử tri làm như vậy, một con số cao bất thường nhưng vẫn quá ít để đảo ngược kết quả.
Dù cuộc bỏ phiếu lần này diễn ra suôn sẻ hay không thì những nỗ lực của ông Trump, như khuyến khích các cơ quan lập pháp bang chỉ định đại cử tri “đấu tay đôi”, đã bộc lộ những kẽ hở trong hệ thống bầu của của Mỹ, GS Robert Alexander tại ĐH Bắc Ohio và là tác giả một cuốn sách về cử tri đoàn, nói với Reuters.
“Có rất nhiều bãi mìn trong cử tri đoàn, và cuộc bỏ phiếu lần này bộc lộ nhiều về những bãi mìn đó”, GS Alexander nói.
Các cuộc bỏ phiếu của cử tri đoàn thường được tổ chức rất hoành tráng, nhưng hầu hết sự kiện năm nay đều bị giảm quy mô đáng kể vì tình hình đại dịch COVID-19 vẫn diễn biến nghiêm trọng ở Mỹ.
Bang Michigan chỉ cho phép 16 đại cử tri đi cùng một người nữa. Bang Arizona đổi địa điểm tổ chức bầu cử từ trụ sở cơ quan lập pháp sang một cơ sở khiêm tốn của chính quyền và giảm bớt danh sách khách mời. Bang Nevada dự kiến tổ chức bỏ phiếu đại cử tri hoàn toàn trực tuyến, AP đưa tin.
Thủ tục chọn đại cử tri khác nhau ở từng bang. Ở một số bang, các đảng chọn đại cử tri tại đại hội của địa phương hoặc bang, trong khi ở một số bang khác, lãnh đạo đảng chỉ định đại cử tri. Ở bang Pennsylvania, các ứng viên tổng thống tự chọn đại cử tri, nhưng ở California, các ứng viên của đảng Dân chủ được quyết định.
