Ngày 5/5/1945, một ngày xuân ấm áp, và cuộc Thế chiến 2 diễn ra ở một nơi nào đó rất xa cô bé 13 tuổi người Mỹ Annie Fagen khi cô chuẩn bị đi dã ngoại cùng bạn bè trong khu rừng Oregon.
Trên đường đi, Annie dừng lại ở thị trấn nhỏ Klamath Falls vì mẹ cô muốn mua một chiếc kính mới. Hai mẹ con cô không ngờ rằng quyết định này đã cứu mạng họ. Một lúc sau, họ nghe tin có một vụ nổ lớn ở trong rừng, và đoàn dã ngoại 6 người của cô, gồm 5 trẻ em và một phụ nữ mang thai, đã chết trong một vụ nổ, theo Guardian.
 |
Một quả bom khí cầu của Nhật bị quân đội Mỹ thu được. Ảnh: US Navy.
Nhiều năm sau đó, họ mới biết được rằng thủ phạm giết chết 6 người hôm đó là một thiết bị nổ do phát xít Nhật chế tạo, được chở bằng khinh khí cầu bay hơn 8.000 km xuyên Thái Bình Dương, đáp xuống núi Gearheart, và nằm im ở đó cho đến khi các nạn nhân vô tình kích nổ chúng.
Đây chỉ là một trong số hàng trăm khinh khí cầu chở chất nổ như vậy bay xuyên đại đương và rơi xuống nhiều địa điểm dọc bờ biển phía tây nước Mỹ, từ bang Alaska đến vùng biên giới giáp Mexico, hay vào sâu trong nội địa như bang Texas, Wyoming và Michigan. Chúng mang theo các thiết bị dễ cháy và thuốc nổ có sức công phá lớn nhằm gây ra các vụ cháy rừng và gieo mầm hoảng loạn trong lòng nước Mỹ.
"Các khinh khí cầu này là hệ thống phóng vũ khí liên lục địa đầu tiên", Robert Mikesh, sử gia không quân Mỹ, cho biết.
Nhà chức trách Mỹ ra lệnh cho báo chí không đưa tin về những vụ nổ để ngăn không cho người Nhật biết rằng các vũ khí thử nghiệm của họ trên thực tế đã bay đến được nước Mỹ và gieo rắc nỗi kinh hoàng. Chiến dịch khinh khí cầu cách đây hơn 70 năm của Nhật vì thế không được thông tin rộng rãi, và ngày nay gần như bị lãng quên.
Chiến dịch này được phát xít Nhật lên kế hoạch từ năm 1944, nhằm lợi dụng những dòng khí di chuyển sang phía đông ở độ cao hơn 9 km để trả đũa các vụ không kích của Mỹ.
 |
Các quả bom khí cầu từ Nhật vượt Thái Bình Dương và rơi xuống nhiều địa điểm ở Mỹ, Canada. Đồ họa: Guardian.
Nhật Bản có rất ít lựa chọn để tấn công vào đất liền của nước Mỹ, bởi họ đã mất nhiều tàu sân bay trong các cuộc hải chiến với quân đội Mỹ ở Thái Bình Dương. Năm 1942, tàu ngầm của nước này đã âm thầm tiến sát bờ biển nước Mỹ và oanh tạc các mục tiêu ở bang Oregon và California nhưng không gây ra thiệt hại đáng kể, và đến năm 1944, các cuộc tấn công kiểu này không còn khả thi.
Vì thế, Phòng nghiên cứu Kỹ thuật Quân đội Số 9 của phát xít Nhật đã tạo ra các khinh khí cầu dùng khí hydro có tên là Fu-Go, nghĩa là vũ khí mượn sức gió, để tấn công trả đũa nước Mỹ. Nhờ sử dụng các bao cát để giữ thăng bằng và một đồng hồ kiểm soát độ cao với những quả bom có được treo vòng quanh, chúng mất 30-60 giờ để bay tới bờ biển nước Mỹ.
"Những khinh khí cầu được thiết kế rất khéo léo, giúp chúng bay cao vào ban ngày và hạ thấp vào ban đêm nhờ một đồng hồ đo khí áp giúp kiểm soát trần bay", Dave Tewksbury, một thành viên khoa địa chất Đại học Hamilton, New York, người từng sử dụng phần mềm bản đồ để theo dõi những khinh khí cầu này trong một dự án của Hội địa chất Mỹ năm 2008 nói. "Cơ chế hoạt động của chúng là một chu kỳ lên xuống liên tục gắn liền với thời điểm ngày và đêm trong hành trình xuyên Thái Bình Dương".
Hồ sơ lưu trữ của Nhật Bản cho thấy có khoảng 9000 khinh khí cầu được thả đi, trong đó vài trăm chiếc được cho là đã đến Mỹ. Rất may đa phần những khối thuốc nổ trên khinh khí cầu này chỉ gây ra thiệt hại nhỏ, một phần do khí hậu mùa đông ẩm ướt đã dập tắt các ngọn lửa.
Tháng 3/1945, một khinh khí cầu loại này đã làm hỏng đường dây điện dẫn đến Hanford, Washington, một cơ sở hạt nhân khi đó đang sản xuất plutonium cho quả bom nguyên tử phá hủy thành phố Nagasaki sau này. Công việc bị gián đoạn trong một thời gian ngắn.
 |
Những quả bom được treo xung quanh thân khí cầu, với những bao cát để giữ thăng bằng bên dưới. Ảnh: US Navy.
Tuy nhiên, sự bưng bít của truyền thông Mỹ khi đó đã khiến người Nhật không hề hay biết hiệu quả của những nỗ lực trả đũa bằng khinh khí cầu này. Có vẻ như quân đội Nhật đã thất vọng với kết quả của chiến dịch và từ bỏ hoạt động này vài tháng trước khi đầu hàng quân Đồng minh vào tháng 9/1945.
Ngày nay, bảo tàng hạt Klamath và một bảo tàng khinh khí cầu ở Albuquerque vẫn trưng bày những quả bom khinh khí cầu chưa phát nổ của Nhật Bản, nhưng không nhiều người biết về chúng. "Đó là một trong những bí mật lớn nhất của chiến tranh", Marilee Mason, người phụ trách bảo tàng Albuquerque, cho hay.
