Cấp thiết chuyển đổi sang xe máy điện

Tại chuyên đề đặc biệt của Báo cáo cập nhật tình hình kinh tế Việt Nam với tiêu đề "Hành trình bứt phá: Chuyển đổi sang xe điện tại Việt Nam", nhóm chuyên gia Ngân hàng Thế giới (WB) nhấn mạnh thúc đẩy chuyển đổi sang phương tiện giao thông chạy điện là một bước quan trọng để giảm phát thải và tạo ra một ngành giao thông xanh. Việc này có thể giúp Việt Nam giảm phát thải ròng 2,2 triệu tấn CO2e vào năm 2050, ngay cả với hệ thống lưới điện hiện tại.

Theo WB, để đẩy nhanh chuyển đổi sang xe điện 2 bánh, cần chính sách cấm sử dụng xe máy động cơ đốt trong từ năm 2027 và mô tô 2 bánh từ năm 2030. Đồng thời, sớm khắc phục những quan ngại về an toàn pin sạc, có chính sách ưu đãi vốn vay, ưu tiên bãi đậu xe, ưu đãi khi đăng ký xe và đẩy nhanh phát triển hạ tầng sạc, đổi pin.

Mẫu xe máy điện Motio được hãng xe Việt VinFast ra mắt từ đầu năm 2025. Ảnh: Nguyễn Hải.

Với ô tô điện, WB khuyến nghị cần ưu đãi thuế để khuyến khích người tiêu dùng, trợ giá, hỗ trợ lãi suất cho vay... cùng những ưu tiên khác tương tự với xe 2 bánh. Bên cạnh đó là cấm bán ô tô chạy xăng mới vào năm 2040, bắt buộc chuyển sang ô tô chạy điện và ban hành các tiêu chuẩn chặt chẽ về tiết kiệm nhiên liệu.

"Để đặt nền móng cho việc sử dụng xe điện ở quy mô lớn dự kiến vào sau năm 2035, Việt Nam cần chuẩn bị hệ thống điện có khả năng đáp ứng nhu cầu điện ngày càng tăng và thiết lập mạng lưới sạc nhanh trong thập kỷ tới" - WB lưu ý.

Theo PGS, TS. Đỗ Văn Dũng - nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM, việc đẩy nhanh phát triển xe máy điện sẽ giúp Việt Nam tiết kiệm 498 tỉ USD chi phí nhập khẩu nhiên liệu cộng dồn đến năm 2050. Ngoài ra, còn có thể tiết kiệm chi phí rất lớn về y tế nếu môi trường tiếp tục ô nhiễm do phương tiện giao thông chạy xăng gia tăng. "Xe máy tiêu hao nhiên liệu và làm ô nhiễm môi trường gấp 6-7 lần so với ô tô. Do đó, cần cấp thiết thay thế xe máy xăng bằng phương tiện chạy điện" - ông Dũng nhấn mạnh.

Theo ông Dũng, để chuyển đổi xanh trong lĩnh vực giao thông, cần có cơ chế, chính sách về đầu tư sản xuất và tái chế pin, trạm sạc và đổi pin rộng khắp. Song song đó là phát triển năng lượng tái tạo từ gió, mặt trời để có giá năng lượng rẻ.

"Thời gian qua, Việt Nam đã có những bước tiến ấn tượng trên thị trường xe điện, trong đó có sự tiên phong của hãng VinFast cùng sự góp mặt một số hãng xe Việt khác" - ông Dũng nhận xét và cho rằng cần có sự hỗ trợ từ nhà nước, thay vì để doanh nghiệp "tự bơi".