Ballon d’Or 2014- Vàng ấy, vàng gì?

Bây giờ ngược lại: Vô địch World Cup như Neuer chỉ đứng thứ 3, á quân như Messi chỉ thứ nhì và bị loại sớm như Cristiano Ronaldo lại đứng nhất trong cuộc bình chọn Quả bóng vàng (Ballon d’Or 2014). Tuy nhiên, nói như vậy hoàn toàn không có nghĩa là Ronaldo không xứng đáng.

1- Một đồng tiền dù được làm bằng vàng ròng thì cũng vẫn có 2 mặt. Quả bóng vàng 2014 dành cho Cristiano Ronaldo cũng vậy. Một mặt, nó tôn vinh những thành tích sân cỏ mà Ronaldo đạt được trong suốt một năm trời. Mặt khác, nó phản ánh những thay đổi hiển nhiên về cách nhìn một ngôi sao, về tập quán bình chọn và về bản chất của chính giải thưởng danh giá này. Trong thời đại của live show, của game show truyền hình, của những cuộc thi sắc đẹp hoặc những cuộc thi thần tượng âm nhạc... đang mọc lên như nấm, dường như tính “showbiz” cũng đã ăn sâu-lấn lướt tính truyền thống của Quả bóng vàng. Theo đó, thành tích thi đấu chưa chắc kiếm được nhiều phiếu bình chọn bằng danh tiếng.

Điều này thậm chí đã được kênh thể thao ESPN đề cập từ trước khi FIFA tổ chức gala trao giải. Tại sao Ronaldo hoặc Messi hoặc cả 2 luôn luôn có tên trong danh sách đề cử cuối cùng trong suốt 7 năm qua? Đương nhiên là do họ giỏi, họ vượt trội số còn lại. Trả lời như vậy thật dễ dàng. Nhưng song song câu trả lời ấy còn có một câu trả lời khác: Ronaldo và Messi bây giờ không đơn thuần là ngôi sao hoặc siêu sao sân cỏ như Zidane, như Ronaldo “người ngoài hành tinh”, như Ronaldinho hay Kaka thuở trước. Theo cách dùng từ của ESPN, cả 2 đã trở thành những “thương hiệu” siêu đắt giá trên thị trường bóng đá, chẳng khác gì những thương hiệu của thị trường điện ảnh hoặc âm nhạc.

2- Đã gọi là “thương hiệu” thì đương nhiên đi sau nó có cả một kỹ nghệ. Đó là kỹ nghệ lăng xê của các CLB chủ quản. Đó là sự phình to-lan nhanh với tốc độ chóng mặt của những phương tiện truyền thông thời thượng như Facebook, Twitter để nhờ đó Ronaldo và Messi ngày càng tìm thêm nhiều fan hâm mộ, kiếm thêm nhiều “vote” hoặc nhiều “like” trên các diễn đàn. Nhiều đến độ việc điền tên Ronaldo hay Messi vào mọi cuộc bình chọn đã trở thành một cái gì đó gần như không có thì không xong. Khi tọa đàm về giải thưởng Quả bóng vàng kỳ tới (tức là sang năm), một bình luận viên của ESPN đã khẳng định rằng Ronaldo và Messi đương nhiên có mặt, dù miễn lúc ấy họ... còn đi bộ được!

Ronaldo và Messi trở thành những “thương hiệu” siêu đắt giá trên thị trường bóng đá, chẳng khác gì những thương hiệu của thị trường điện ảnh hoặc âm nhạc.

Bên cạnh đó, cũng phải kể thêm sự mở rộng quy  mô - và có lẽ cũng dễ dãi hơn, trong cách thức bình chọn của một giải thưởng cũng đang trở thành một dạng kỹ nghệ biểu diễn. Trước đây, Tạp chí France Football trao giải thưởng dựa trên phiếu bầu của các nhà báo bóng đá. Sau khi Quả bóng vàng của France Football trở thành Quả bóng vàng của FIFA từ 2009 đến nay, tham gia bình chọn còn là HLV trưởng và đội trưởng của toàn bộ đội tuyển trên thế giới. Thế nên mới có chuyện Ronaldo và Messi không bao giờ bầu cho nhau, HLV đội tuyển của Ronaldo cũng chẳng hề bầu cho Messi, HLV đội tuyển của Messi chỉ bầu cho cầu thủ Argentina, cũng như HLV đội tuyển Đức chọn “Tốp 3” là 3 cầu thủ Đức... Nghĩa là ít nhiều gì cũng cảm tính, cũng thiên vị, cũng dìm hàng bên này hoặc nâng bi bên kia y như tập quán bình chọn của nhiều khán giả đang theo dõi các cuộc thi tiếng hát “Idol”.

3- Trong khung cảnh đó, sự hiện diện của Manuel Neuer trong danh sách rút gọn cũng chỉ như có mặt cho đủ tụ- dù rằng Neuer đã có chức vô địch thế giới. Neuer mà còn như vậy thì những Robben hay James Rodriguez càng không có cửa tranh chấp với Messi và Ronaldo, bất kể Robben và Rodriguez cũng đã thi đấu xuất sắc-ổn định trong suốt năm 2014. Bóng đá thế giới đang ngày càng chuyển thành công nghiệp giải trí và đang có xu hướng gom về một mối ở châu Âu. Một thủ môn như Neuer càng không thể đắt khách bằng các cầu thủ tấn công; đội tuyển Colombia của Rodriguez càng không thể đọ được thương hiệu Real Madrid; giải bóng đá Đức mà Robben đang thi đấu cũng chẳng bắt kịp được La Liga của Ronaldo và Messi về chuyện chiếm lĩnh thị trường.

Và rồi như chúng ta đã biết, Neuer chỉ xếp thứ ba, Messi đứng thứ nhì và Ronaldo về nhất. Nói như thế không có nghĩa là Ronaldo không xứng đáng nhận Quả bóng vàng 2014. Anh đã vô địch Champions League, giúp Real hoàn thành giấc mơ Decima. Anh lập kỷ lục 17 bàn ở giải đấu này. Anh ghi tổng cộng 61 bàn qua 60 trận đấu cho Real và đội tuyển. Anh phá kỷ lục về số lần lập hattrick ở La Liga. Anh cũng đã chuyền 21 đường bóng thành bàn ở CLB. Xét về thành tích, anh còn xứng đáng hơn cả 2013 - cái năm mà anh nhận Quả bóng vàng mà chẳng có danh hiệu vô địch nào ở Madrid. Có điều, giá như bản thành tích 2014 của Ronaldo có thêm chiếc huy chương vô địch World Cup như Neuer hoặc á quân như Messi thì hay biết mấy.

4- Nhưng nói đi thì cũng phải nói lại: Từ lúc Ronaldo lần đầu tiên đoạt Quả bóng vàng đến nay, thử hỏi có một cầu thủ vô địch Euro hay World Cup nào được nhận giải? Hoàn toàn không! Giải thưởng năm 2008 dành cho Ronaldo, từ 2009 đến 2012 là Messi, từ 2013 đến nay lại về tay Ronaldo. Chẳng một Xavi, Iniesta, Fabregas hay Neuer nào đủ khả năng cạnh tranh với 2 thương hiệu bất khả xâm phạm này.