Ông Duterte, thị trưởng lâu năm của thành phố Davao, miền nam Philippines, giành được ủng hộ từ hàng triệu người với những lời tuyên bố sẽ tìm ra giải pháp nhanh chóng để dẹp nạn tội phạm và giảm nghèo. Đối thủ theo sát là ông Mar Roxas, một thành viên trong chính phủ của Tổng thống sắp mãn nhiệm Benigno Aquino, đang hy vọng có thể giành được những lá phiếu ủng hộ cuối cùng.
Những người chỉ trích ông Duterte cảnh báo chính trị gia này có thể đẩy đất nước vào một thời kỳ tăm tối mới của chủ nghĩa độc tài và hỗn loạn, 3 thập kỷ sau khi cuộc cách mạng “Dân quyền” chấm dứt chế độ cai trị Ferdinand Marcos.
Ông Duterte, 71 tuổi, làm rung chuyển chính trường Philippines với những lời thề sẽ giết hàng chục ngàn tội phạm, đe dọa thiết lập nền cai trị một người nếu các nhà làm luật không nghe theo ông, và hứa sẽ tuyên chiến với các phiến quân.
Chính trị gia này cũng nhiều lần khoe khoang về những mối quan hệ ân ái nhờ Viagra của mình, và hứa với cử tri rằng các tình nhân của ông sẽ không tiêu tốn tiền vì ông giữ họ trong những nhà trọ rẻ tiền và chỉ đưa họ vào khách sạn trong ngắn ngày để gần gũi. Ông Duterte cũng khiến giới ngoại giao quốc tế phẫn nộ khi nói đùa rằng ông muốn cưỡng hiếp một nhà truyền giáo người Úc “xinh đẹp”, người bị giết hại trong cuộc bạo loạn nhà tù Philippines năm 1989…
Khắp các chiến dịch vận động, ông Duterte tuyên bố trước hàng ngàn người ủng hộ đang hò reo về kế hoạch chấm dứt tội phạm trong vòng 6 tháng sau khi ông nhậm chức. “Hãy quên những luật về nhân quyền”, ông Duterte nói. Chính trị gia này bị cáo buộc đã triển khai các đội thẳng tay giết chết tội phạm. “Những kẻ buôn ma túy, cướp giật hay lười biếng, các người tốt nhất nên biến đi”, ông Duterte tuyên bố.
Bỏ xa đối thủ
Theo khảo sát mới nhất, ông Duterte đang dẫn trước 11 điểm so với các đối thủ. Ông Mar Roxas, với lời hứa sẽ tiếp tục quá trình cải cách dưới thời Tổng thống Aquino, đang ở vị trí thứ hai.
Có mẹ là người đi đầu trong phong trào dân chủ lật đổ nhà cai trị độc tài Marcos và sau đó lãnh đạo đất nước trong 6 năm, Tổng thống sắp mãn nhiệm Benigno Aquino nhiều lần cảnh báo đất nước đứng trước nguy cơ rơi vào tay một nhà độc tài khác. Ông Aquino kêu gọi cử tri trong vòng tranh cử cuối cùng vào cuồi tuần qua để ủng hộ người kế nhiệm mà ông tin tưởng là ông Roxas. Ông Aquino đưa ra lời kêu gọi phút chót về một liên minh chống lại Thị trưởng Davao. Phải có một hoặc hai ứng cử viên rút lui để giành cơ hội cho một đối thủ đánh bại ông Duterte.
Bị hiến pháp giới hạn chỉ được lãnh đạo trong 1 nhiệm kỳ 6 năm, ông Aquino được thừa nhận là có công đưa nền kinh tế đạt mức tăng trưởng 6% hằng năm và được cộng đồng quốc tế thừa nhận nỗ lực chống tham nhũng. Tuy nhiên, những người chỉ trích cho rằng ông Aquino không làm được gì nhiều để thay đổi mô hình kinh tế đang thuận lợi cho một nhóm gia đình nhỏ đang kiểm soát gần như tất cả các ngành công nghiệp, khiến Philippines trở thành một trong những xã hội phân chia giàu nghèo lớn nhất ở châu Á.
Ông Roxas xuất thân từ một gia đình như vậy, với ông nội là tổng thống đầu tiên của Philippines sau khi nước này giành độc lập từ Mỹ sau Thế chiến 2. Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Grace Poe, con gái nuôi của một minh tinh quá cố, cũng đang ở vị trí thứ hai. Tỷ lệ ủng hộ của bà Poe giảm sau khi những người chỉ trích tố cáo bà từng là công dân Mỹ nhưng sau đó từ bỏ. Phó Tổng thống Jejomar Binay ban đầu được nhiều người ủng hộ nhưng nay đã rớt xuống vị trí thứ tư sau sức ép từ những cáo buộc tham nhũng.
Con trai của nhà cai trị độc tài Marcos có cơ hội được bầu làm phó tổng thống, mở ra cơ hội trở lại chính trường của gia đình này.
