Nếu mọi việc suôn sẻ, đây sẽ là thương vụ chuyển nhượng lớn nhất trong lĩnh vực hạ tầng cảng biển từ trước đến nay ở Việt Nam.
Với cảng Sài Gòn, Vingroup đề xuất mua 80% cổ phần trước khi nhà nước thoái vốn với mức không thấp hơn giá IPO dự kiến diễn ra nửa đầu năm nay. Doanh nghiệp này cũng kiến nghị tham gia vào quá trình xây dựng phương án cổ phần hóa của cảng Sài Gòn.
Theo quyết định phê duyệt giá trị doanh nghiệp mới được Bộ chủ quản thông qua, tại thời điểm đầu năm 2014, Cảng Sài Gòn có giá trị xấp xỉ 4.000 tỷ đồng. Riêng giá trị thực tế phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp là hơn 2.160 tỷ đồng.
Với cảng Hải Phòng, Vingroup đề nghị mua lại 80% phần vốn nhà nước với giá mua không thấp hơn giá đấu bình quân mà các nhà đầu tư đã bỏ ra để trở thành cổ đông của cảng. Cảng biển lớn nhất miền Bắc có vốn điều lệ 3.270 tỷ đã chuyển sang hoạt động theo mô hình công ty cổ phần sau khi IPO hồi năm ngoái. Hiện phần vốn Nhà nước tại đây vẫn chiếm gần 95%, do Tổng công ty Hàng hải (Vinalines) nắm giữ.
Theo quyết định của Thủ tướng giữa năm ngoái, doanh nghiệp trong lĩnh quản lý, khai thác vực hạ tầng cảng biển, sân bay thì tỷ lệ cổ phần Nhà nước nắm giữ khi cổ phần hóa không dưới 75%.
Khi phê duyệt quyết định cổ phần hóa Vinalines, tỷ lệ này tại cảng Hải Phòng và Sài Gòn cũng được Bộ giao thông ấn định ở 75%. Nhưng sau một mùa IPO ế ẩm, Chính phủ đã đồng ý giảm tỷ lệ này xuống còn 51% theo đề nghị của Bộ chủ quản và Vinalines.
Thế nên, với đề nghị mua vượt khung, lên đến 80% mà Vingroup đưa ra, lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải cho hay đều phải báo cáo Thủ tướng quyết định.
Với Cảng Sài Gòn, dù chưa phải cạnh tranh với đối tác tiềm năng nào, song trở ngại với Vingroup tại đây là tiêu chí để được chọn làm nhà đầu tư chiến lược.
Khi phê duyệt tiêu chí lựa chọn đối tác chiến lược, Vinalines đặt ra cho các ứng viên phải là doanh nghiệp có lĩnh vực kinh doanh chính trong ngành vận tải hàng hóa. Nếu không cũng phải là doanh nghiệp về dịch vụ logistics hay quản lý và khai thác cảng biển. Kinh nghiệm tối thiểu tham gia trong những lĩnh vực này phải là 5 năm.
Vingroup không phải là cái tên quá xa lạ với lĩnh vực cảng biển hay với chính Vinalines. Doanh nghiệp này tiếp quản cảng Nha Trang từ tay Vinalines khi chuyển giao về cho địa phương theo yêu cầu của Chính phủ. Thế nhưng cuộc đổi chủ này chỉ mới diễn ra từ nửa sau năm 2014.
Công ty cổ phần Đầu tư Việt Nam - Oman (VOI), một thành viên thuộc Quỹ Dự trữ quốc gia Vương quốc Oman đã không ít lần bày tỏ nguyện vọng trở thành nhà đối tác chiến lược của cảng Hải Phòng. Quỹ đầu tư ngoại từng gửi văn bản lên nhà chức trách xin được chuyển nhượng gần 30% vốn điều lệ của cảng này theo phương thức thỏa thuận giá. Đề xuất của đối tác nước ngoài đã không ít lần được các Bộ ngành cho ý kiến và cơ bản đồng thuận.
Dù vậy, lãnh đạo Tập đoàn cho rằng, một khi đề xuất mua lại hai cảng lớn nêu trên được chấp thuận, doanh nghiệp sẽ áp dụng các mô hình quản trị tiên tiến trong quản lý và vận hành để cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực này.
