Ngày 16/2, trong cuộc hội kiến bên lề Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN-Hoa Kỳ tại Sunnylands, bang California, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đều bày tỏ quan ngại trước tình hình biển Đông ngày càng diễn biến phức tạp, thực sự đe dọa hòa bình, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không. Ông Obama thông báo sẽ thăm chính thức Việt Nam vào tháng 5.
Theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, Tổng thống Hoa Kỳ cho biết sẽ thực hiện chuyến thăm với mong muốn tìm hiểu về đất nước, con người và văn hóa Việt Nam, đồng thời trao đổi về những biện pháp hợp tác cụ thể nhằm duy trì đà tích cực của quan hệ đối tác hợp tác toàn diện Hoa Kỳ - Việt Nam.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, lãnh đạo và nhân dân Việt Nam chào đón Tổng thống Obama và sẽ giao Bộ Ngoại giao Việt Nam phối hợp phía Hoa Kỳ chuẩn bị tốt nhất cho chuyến thăm. Thủ tướng bày tỏ vui mừng chuyến thăm sẽ góp phần mở ra một giai đoạn hợp tác mới vì hòa bình và phát triển trong quan hệ đối tác hợp tác toàn diện giữa hai nước, đưa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên tầm cao mới.
Tại cuộc hội kiến kéo dài gần 40 phút, hai nhà lãnh đạo đã trao đổi về các lĩnh vực hợp tác quan trọng giữa hai nước cũng như các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết, Việt Nam rất quan ngại trước tình hình biển Đông ngày càng diễn biến phức tạp, thực sự đe dọa hòa bình, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không do những hành động đơn phương bồi đắp quy mô lớn các đảo chiếm đóng trái phép và xây dựng trên quy mô lớn các đảo nhân tạo từ những cấu trúc nửa nổi nửa chìm, làm thay đổi nguyên trạng, kể cả việc tăng cường quân sự hóa dưới các hình thức khác nhau.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị Hoa Kỳ có tiếng nói mạnh mẽ và những hành động thiết thực hơn, hiệu quả hơn để yêu cầu chấm dứt mọi hoạt động làm thay đổi nguyên trạng ở biển Đông, đặc biệt là việc xây dựng các đảo nhân tạo với quy mô lớn, chấm dứt ngay việc quân sự hóa ở biển Đông; tôn trọng và thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), sớm thỏa thuận thực chất Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở biển Đông. Tổng thống Obama khẳng định, Hoa Kỳ lo ngại về tình hình biển Đông, ủng hộ mạnh mẽ những nỗ lực ngoại giao và tiến trình pháp lý nhằm giải quyết vấn đề tranh chấp chủ quyền ở biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 và DOC.
Đề nghị hỗ trợ nâng cao năng lực trên biển
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị Tổng thống Obama tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ hơn, thiết thực hơn nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh tại Việt Nam, nhất là việc tẩy độc dioxin và rà phá bom mìn còn sót lại sau chiến tranh; đề nghị Hoa Kỳ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương, coi đây là biện pháp quan trọng để củng cố lòng tin chính trị giữa hai nước. Thủ tướng cũng đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong vấn đề nâng cao năng lực thực thi pháp luật trên biển, hỗ trợ kỹ thuật cho lực lượng cảnh sát biển Việt Nam.
Tổng thống Obama bày tỏ nhất trí với các đề nghị của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và khẳng định sẽ chỉ đạo các cơ quan chức năng liên quan của Hoa Kỳ phối hợp phía Việt Nam để đề xuất các giải pháp xử lý phù hợp cho từng vấn đề, nhằm tăng cường lòng tin, hiểu biết lẫn nhau và làm sâu sắc, thực chất hơn quan hệ đối tác hợp tác toàn diện Hoa Kỳ - Việt Nam.
Về quan hệ song phương, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã được ký chính thức, do đó các bên cần khẩn trương hoàn tất quá trình phê chuẩn hiệp định. Thủ tướng đề nghị Hoa Kỳ sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường; kéo dài thời gian từ 18 tháng lên 3-4 năm để phía Việt Nam thực hiện việc chuyển đổi các biện pháp quản lý nhằm đáp ứng những quy định liên quan trong Luật Nông trại 2014 của Hoa Kỳ, đồng thời hỗ trợ kỹ thuật về quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm đối với cá tra, ba sa của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ.
