Khó khăn về thủ tục pháp lý
Từ tháng 10/2016, Thanh tra TP Đà Nẵng đã có Kết luận 792 chỉ rõ những sai phạm về các hoạt động quản lý, bảo vệ, phát triển rừng và sử dụng rừng trên bán đảo Sơn Trà. Theo kết luận, có 68 trường hợp xây dựng trái phép buộc phải tháo dỡ, khôi phục hiện trạng ban đầu.
Cơ quan chức năng TP Đà Nẵng đã giao UBND quận Sơn Trà chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức vận động các hộ tự tháo dỡ công trình xây dựng trái phép. Trường hợp các hộ không tự giác chấp hành đúng thời gian quy định thì lập thủ tục xử lý hành chính và có biện pháp để tháo dỡ theo quy định. Tuy nhiên đến nay việc thực hiện vẫn chưa đúng theo kế hoạch đề ra.
 |
Một khu vực có công trình xây dựng trái phép trên bán đảo Sơn Trà đã được tháo dỡ trong năm 2022. Ảnh: Nguyễn Thành |
Theo báo cáo của UBND quận Sơn Trà, đến nay đã vận động và tháo dỡ được 10/68 trường hợp xây dựng trái phép theo kết luận thanh tra. Để thực hiện dứt điểm nhiệm vụ được giao, tháng 10/2022, quận đã lập tổ công tác xử lý các trường hợp sử dụng đất không đúng mục đích, tự ý xây dựng công trình, kinh doanh trái phép trên bán đảo Sơn Trà. Đồng thời ban hành kế hoạch thực hiện nhiệm vụ xử lý tháo dỡ 58 trường hợp còn lại. Tuy nhiên, việc tháo dỡ gặp khó khăn về thủ tục pháp lý.
Theo UBND quận Sơn Trà, các trường hợp xây dựng trái phép trên bán đảo Sơn Trà có 3 nhóm: Công trình tồn tại trên diện tích có hợp đồng giao khoán nhưng không xác định được chủ hợp đồng giao khoán trồng rừng (11 trường hợp); Công trình tồn tại trên diện tích có hợp đồng giao khoán và xác định được chủ hợp đồng giao khoán trồng trường (26 trường hợp) và Công trình tồn tại trên diện tích không có hồ sơ giao khoán trồng rừng (21 trường hợp).
Để có cơ sở xử lý và cưỡng chế tháo dỡ các trường hợp vi phạm nêu trên, các cơ quan chuyên môn thuộc quận Sơn Trà đã nghiên cứu về căn cứ pháp lý để làm cơ sở xử lý vi phạm hành chính theo quy định và nhiều lần tham vấn ý kiến của các sở, ban ngành TP Đà Nẵng. Mặc dù, các đơn vị đã thống nhất cơ sở pháp lý để xử lý tháo dỡ những trường hợp vi phạm này tại Điều 10 Nghị định số 91 ngày 19/11/2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai và Điều 10 Luật Đất đai năm 2013 quy định về phân loại đất.
Tuy nhiên, UBND quận Sơn Trà nhận thấy trên cơ sở quy định hiện tại không xác định được thời điểm vi phạm là thời điểm cá nhân chuyển mục đích sử dụng đất, cũng như giá đất tại khu vực bán đảo Sơn Trà. Trong khi các hộ xây dựng công trình trái phép ở bán đảo Sơn Trà diễn ra trong khoảng thời gian dài, trên diện tích đất trồng rừng rộng lớn nên số lợi bất hợp pháp nếu tính được sẽ rất lớn, việc thu số lợi bất hợp pháp sẽ không khả thi. Do đó, không có cơ sở đảm bảo về mặt pháp lý để xác định số lợi bất hợp pháp, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định pháp luật.
Ngoài ra, đa số các trường hợp nhận giao khoán đất trồng rừng đã chuyển nhượng, cho thuê, hiến tặng trái quy định pháp luật, qua nhiều người. Trong khi người, chuyển nhượng đã đi khỏi địa phương nên khó xác định được người có hành vi vi phạm xây dựng công trình trái phép để lập biên bản xử lý hành chính và buộc khắc phục hậu quả, khôi phục lại tình trạng ban đầu.
Bên cạnh đó, hồ sơ bàn giao không đảm bảo quy định, thiếu tính chính xác dẫn đến không thể xác định chính xác thời điểm, vị trí vi phạm, diện tích sai phạm để xử lý vi phạm hành chính và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định cũng là một khó khăn trong xử lý hiện nay.
Sai phải xử lý, bất kể là ai!
Trao đổi với phóng viên Tiền Phong, ông Hoàng Sơn Trà, Chủ tịch UBND quận Sơn Trà, cho biết: Từ năm 2020, chính quyền quận đặt quyết tâm xử lý dứt điểm các công trình vi phạm theo kết luận thanh tra. Tuy nhiên, dịch bệnh COVID-19 bùng phát khiến mọi việc phải ngừng lại. Trong năm 2022, chính quyền và lực lượng chức năng đã vận động, gỡ vướng mắc, xử lý được 10 trường hợp là một nỗ lực lớn. Quận đã phân loại và có phương án xử lý cụ thể từng nhóm, trường hợp xây dựng trái phép, sử dụng đất rừng sai mục đích đối với 58 trường hợp còn lại.
 |
Một trong số những công trình trái phép trên bán đảo Sơn Trà vẫn còn tồn tại. Ảnh: Nguyễn Thành |
“Trong năm 2023 này, quận sẽ tiếp tục mạnh với những trường hợp còn lại. Tuy nhiên việc này không thể nói là làm được ngay. Quận đã đề ra lộ trình cụ thể để xử lý đối với các trường hợp, để đến năm 2025 sẽ dứt điểm xử lý xong công trình trái phép ở bán đảo Sơn Trà”, ông Trà cho biết.
Ông Hoàng Công Thanh, Phó chủ tịch UBND quận Sơn Trà, cho biết thêm: Trong số 58 trường hợp còn lại ở bán đảo Sơn Trà, có nhiều trường hợp là đảng viên đang làm việc tại các cơ quan, đơn vị trên địa bàn. Quận đã chỉ đạo Đảng ủy phường Thọ Quang tiến hành rà soát và làm việc với Chi bộ nơi cư trú, cơ quan đơn vị các đối tượng làm việc để cùng vận động tự tháo dỡ, chấp hành nghiêm kết luận 792 của Thanh tra.
“Vi phạm đã được chỉ rõ, tiến độ thực hiện đang rất cố gắng vận động, tháo gỡ vướng mắc. Trường hợp nào hồ sơ pháp lý không vướng, quận sẽ làm trước, làm cuốn chiếu trên tinh thần vận động tự chấp hành là chính. Nếu vận động không được, khi hồ sơ pháp lý ổn định quận sẽ kiên quyết cưỡng chế, xử lý vi phạm. Không để tình trạng này kéo dài, tốn thời gian, công việc của cán bộ công chức địa phương”, ông Thanh cho biết.
 |
Quận Sơn Trà nỗ lực xử lý 58 trường hợp xây dựng trái phép còn lại trên bán đảo Sơn Trà. Ảnh: Nguyễn Thành |
Liên quan đến công tác bàn giao rừng và đất rừng, ông Huỳnh Văn Hùng, Phó chủ tịch UBND quận Sơn Trà, cho biết: 58 trường hợp hiện nay liên quan đến dự án 327 và các các quyết định 470, 471, 472 của UBND tỉnh Quảng Nam–Đà Nẵng (cũ) giao cho các nhóm hộ gia đình trồng rừng, phát triển sản xuất.
Ông Hùng cho biết: Đối với dự án 327, UBND quận đã có kế hoạch tiếp tục tổ chức thanh lý đối với các hợp đồng đã hết thời hạn. Những hợp đồng hiện nay sử dụng không đúng mục đích, giao trồng rừng nhưng chuyển qua kinh doanh buôn bán là sai thì đương nhiên phải xử lý. Những trường hợp có hợp đồng nhưng thực tế không sản xuất, không trồng rừng cũng phải xử lý.
Đối với những trường hợp liên quan đến các quyết định 470, 471, 471 của UBND tỉnh Quảng Nam–Đà Nẵng (cũ), UBND quận Sơn Trà đã có báo cáo cho UBND TP Đà Nẵng đề nghị ra quyết định thu hồi các quyết định cũ theo kết luận của Thanh tra. UBND TP Đà Nẵng đã giao sở TN&MT chủ trì cùng với các ngành liên quan thảo luận và đã thống nhất trình lãnh đạo thành phố.
"Trong khi chờ, quận đã tiến hành xác minh, khảo sát đối với những trường hợp và lên kế hoạch cụ thể để khi UBND TP Đà Nẵng có quyết định thì tiến hành xử lý ngay, không để kéo dài vì chính quyền đã vận động nhiều lần", ông Hùng cho biết.
Cũng theo ông Hùng, có những trường hợp không hợp tác, quận vẫn chỉ đạo các ngành chức năng đơn phương chấm dứt hợp đồng vì sai phạm rõ ràng khi vi phạm hợp đồng giao khoán, không trồng rừng mà đi kinh doanh, sử dụng không đúng mục đích.
“Khi chỉ đạo xử lý, để mọi việc văn minh, tôi chấp nhận ra tòa nếu họ khởi kiện. Nếu năm này chưa xong thì phải nỗ lực để năm đến phải làm cho xong. Quan điểm là phải dứt khoát rõ rõ, sai là phải xử lý, bất kể đó là ai”, ông Huỳnh Văn Hùng, Phó chủ tịch UBND quận Sơn Trà.
