Hội thảo do Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật T.Ư tổ chức ngày 12/12 tại Hà Nội.
Phát biểu tại hội thảo PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật T.Ư - cho biết hội thảo hướng tới phân tích, đánh giá, làm rõ đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước trong tiến trình xây dựng, phát triển lý luận, phê bình văn nghệ nước ta 50 năm sau ngày đất nước thống nhất, quá trình giao lưu, tiếp biến lý luận văn nghệ nước ngoài, thành tựu và hạn chế của lý luận, phê bình văn nghệ Việt Nam 50 năm sau ngày đất nước thống nhất.
 |
| Hội thảo thu hút gần 200 nhà lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật VHNT, các lãnh đạo, quản lý và các văn nghệ sĩ. |
"Lý luận, phê bình văn hóa, văn nghệ là lĩnh vực đóng vai trò rất quan trọng trong đời sống văn học, nghệ thuật nói riêng, sự phát triển của văn hóa, xã hội nói chung. Với vai trò là cầu nối giữa sáng tạo và tiếp nhận, lý luận, phê bình là người bạn đồng hành, đồng cảm, hỗ trợ, điều chỉnh, định hướng hoạt động sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ và quá trình tiếp nhận thẩm mỹ của công chúng", PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ nêu.
 |
PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật T.Ư phát biểu tại hội thảo. |
Tuy nhiên trong thời gian qua, đời sống văn nghệ chưa tương xứng với vị thế, tầm vóc và những đổi thay nhanh chóng của đất nước. Số lượng tác phẩm lớn, có giá trị cao còn khiêm tốn. Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật chưa bắt kịp với yêu cầu định hướng sáng tác, sáng tạo phục vụ nâng cao chất lượng của đời sống tinh thần và thực hiện các nhiệm vụ chính trị trọng tâm.
Nhà văn Huỳnh Mẫn Nhi cho rằng sự ra đời của khoa học công nghệ, sự vắng bóng của các nhà lý luận, phê bình đã tạo nên một môi trường phê bình, bình luận từ các YouTuber, TikToker rất hỗn tạp và khó kiểm soát.
“Dễ dàng nhận ra các đối tượng câu like, cày view, bất chấp tạo dựng người theo dõi trên các nền tảng mạng xã hội. Điển hình trong lĩnh vực văn học nghệ thuật, ai cũng làm nhà lý luận, phê bình trên không gian mạng. Những tác phẩm bình luận theo kiểu kể lể nội dung, phỏng đoán nhanh chóng trở thành trào lưu. Công chúng thưởng thức tác phẩm nghệ thuật lại dựa vào lượng view đánh giá trên các kênh của những nhà lý luận, phê bình ảo”, nhà văn Huỳnh Mẫn Nhi nêu.
 |
| Những video review phim trên mạng xã hội không được coi là các tác phẩm lý luận, phê bình. |
Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật có vị trí, vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển văn học nghệ thuật. Đây là lĩnh vực giữ vai trò đồng hành với các sáng tác để thấu hiểu và đồng cảm, vừa là nhân tố đánh giá, góp phần điều chỉnh, định hướng cho sáng tác. Vì vậy, các nhà phê bình, lý luận phải thể hiện vai trò, trách nhiệm của mình, góp phần phân tích, đánh giá, định hướng nền văn học, nghệ thuật.
“Việc phê bình, đánh giá phim mới khi ra rạp là chuyện bình thường, tuy nhiên phải phê bình dựa trên cơ sở chuyên môn. Một lực lượng tự nhận mình thuộc giới lý luận, phê bình trên mạng nhưng chưa từng học về chuyên ngành lý luận, phê bình. Họ tự khoác chiếc áo phê bình rồi nâng lên đặt xuống những tác phẩm theo cảm hứng cá nhân”, nhà văn Huỳnh Mẫn Nhi cho biết.
Với những biến tướng của các nhà phê bình trên mạng, các chuyên gia khẳng định các cơ quan quản lý cần mạnh tay hơn nữa với các trường hợp này. Bởi những hành động này không chỉ làm tổn hại đến việc thưởng thức tác phẩm mà còn cho thấy một số giá trị văn hóa Việt đang dần lệch lạc.
Hội thảo nhận được 100 bài tham luận của các nhà lý luận, phê bình VHNT công tác ở các cơ quan trung ương, các trường đại học, viện nghiên cứu, các nhà lãnh đạo, quản lý văn hóa văn nghệ, văn nghệ sĩ...
