“Chúng tôi nhận thấy, hầu hết những hợp chất được tìm thấy trong tôm là ma túy, bao gồm cocain và ketamine và một loại thuốc trừ sâu bị cấm là fenuron”, chuyên gia về chất độc môi trường Thomas Miller (Đại học King ở London) nói.
Nhiều năm qua, các nhà khoa học đã tìm thấy một lượng nhỏ ma túy, dược phẩm và thuốc trừ sâu trong nước uống trên khắp thế giới. Lĩnh vực nghiên cứu mới nhất là tìm hiểu tác động của những hóa chất này đối với động thực vật trong hệ sinh thái.
“Dược phẩm, sản phẩm chăm sóc cá nhân, thuốc trừ sâu và ma túy được tìm thấy trên nước mặt trên khắp thế giới. Khi chúng ta sử dụng chúng, rác thải không phải lúc nào cũng được xử lý thích đáng nên chúng trôi ra sông suối”, nhà sinh thái học Emma Rosi (Viện Nghiên cứu sinh thái Cary ở Mỹ) nói với NPR ngày 2/5. “Điều rất đáng lo ngại là chúng ta không biết tác động sinh thái của chúng, bà nói.
Các nhà nghiên cứu công tác tại Đại học King và Đại học Suffolk (Anh) đã thu thập mẫu tôm Gammarus pulex ở 15 địa điểm thuộc hạt Suffolk ở đông bắc thủ đô London. Mẫu tôm ở tất cả địa điểm đều chứa cocain và hàm lượng không chênh lệch nhiều, chứng tỏ ô nhiễm cocain đang diễn ra trên diện rộng, theo kết quả nghiên cứu vừa được đăng trên tạp chí khoa học Environment International (Môi trường quốc tế).
Chất phổ biến thứ hai được tìm thấy trong tôm là lidocaine – một loại thuốc tê và thỉnh thoảng được dùng cùng với cocain. Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy một số loại ma túy khác và thuốc an thần như ketamine, alprazolam, diazepam.
“Sự hiện diện thường xuyên của những loại ma túy như vậy trong động vật hoang dã là rất đáng ngạc nhiên. Chúng ta có thể trông chờ nhìn thấy những chất này ở khu vực đô thị như London, chứ không phải là những lưu vực nhỏ bé ở nông thôn”, Leon Barron, nhà khoa học pháp y công tác tại Đại học King, thành viên nhóm nghiên cứu, nói.
Tôm nước ngọt Gammarus pulex. Ảnh: David Jones. Nguy cơ tác động sức khỏe
Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy dư lượng thuốc trừ sâu hiện bị cấm ở Anh. Đó là fenuron. “Sự hiện diện của loại thuốc trừ sâu bị cấm đã lâu ở Anh cũng gây ra một thách thức đặc biệt vì chưa rõ thuốc trừ sâu đến từ đâu”, Barron nói.
Thuốc trừ sâu có thể xâm nhập hệ thống nước thông qua dòng chảy và có những tác động khác nhau đối với sức khỏe con người.
“Những chất gây ô nhiễm này gây nguy cơ gì cho sức khỏe phụ thuộc vào độ độc của thuốc trừ sâu, hàm lượng trong nước và lượng phát thải hằng ngày”, Cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ cho biết.
Ma túy và dược phẩm có thể xâm nhập hệ thống nước thông qua các cơ sở nước thải và một số nguồn khác.
Trong một công trình nghiên cứu được xuất bản hồi năm ngoái, bà Rosi kết luận rằng, hơn 60 hợp chất dược phẩm có thể được tìm thấy trong động vật không xương sống ở dưới nước và nhện sống ở các dòng suối gần thành phố Melbourne của Úc.
Trong nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature Communications, nhóm nghiên cứu của Rosi nhận thấy rằng, các loài động vật ở thứ hạng cao trong chuỗi thức ăn như thú mỏ vịt, cá hồi xám… “về nguyên tắc có thể nhiễm một số loại thuốc thông qua thức ăn ở mức cao so với lượng thuốc kê đơn dành cho người (có thể lên mức tối đa là 50%)”.
Năm ngoái, các nhà nghiên cứu tìm thấy lượng nhỏ thuốc giảm đau gây mê oxycodone trong các con vẹm ở eo biển Puget Sound thuộc bang Washington của Mỹ.
Năm 2015, các nhà nghiên cứu ở tỉnh Ontario của Canada phát hiện nước uống ở tỉnh này bị nhiễm một lượng nhỏ cocain. Có thể cocain đến từ nước thải tại một nhà máy xử lý nước thải gần đó.
Năm 2016, các nhà khoa học tìm thấy nhiều loại ma túy, kể cả amphetamine trong các con suối ở quanh thành phố Baltimore thuộc bang Maryland của Mỹ.
Việc tìm thấy nhiều loại dược phẩm, ma túy trong nguồn nước khiến các nhà khoa học lo ngại giống như bác sĩ lo ngại về tương tác thuốc có hại cho sức khỏe con người khi trộn lẫn thuốc chữa bệnh với nhau, bà Rosi cho biết. Theo bà, những hợp chất này có thể cản trở sự tăng trưởng và có các tác động tiêu cực khác đối với động vật sống trong nước.
