Ba vấn đề nổi bật mà Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề cập gồm: an ninh biển, chống khủng bố quốc tế và ứng phó biến đổi khí hậu, Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết ngày 17/2.
“Các vấn đề an ninh biển, chống khủng bố và biến đổi khí hậu được đề xuất cho buổi thảo luận hôm nay thực sự là những thách thức gay gắt nổi lên hiện nay đối với việc bảo vệ hòa bình, thịnh vượng và an ninh ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Trong đó, vấn đề an ninh biển có ý nghĩa đặc biệt vì không chỉ liên quan trực tiếp đến các nước khu vực mà còn liên quan mật thiết đến hòa bình và an ninh trên thế giới”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhận định. Theo Thủ tướng, an ninh biển là vấn đề có tầm quan trọng toàn cầu.
Những diễn biến phức tạp gần đây trên một số vùng biển ở châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có biển Đông, đang gây lo ngại sâu sắc cho cộng đồng quốc tế, bị đánh giá thuộc mức rủi ro cao nhất liên quan đến xung đột và có thể ảnh hưởng tiêu cực cho hòa bình và phát triển ở khu vực và toàn cầu.
Chấm dứt mọi hoạt động làm thay đổi nguyên trạng ở biển Đông
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu: “Tình hình phức tạp ở biển Đông nảy sinh từ những đòi hỏi chủ quyền không dựa trên luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển năm 1982 của Liên Hợp Quốc (UNCLOS), trái với Tuyên bố về ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC).” Gần đây nhất là những hành động đơn phương bồi đắp và xây dựng trên quy mô lớn các đảo nhân tạo từ những cấu trúc nửa nổi nửa chìm, làm thay đổi nguyên trạng, kể cả việc tăng cường quân sự hóa dưới các hình thức khác nhau.
Đầu tháng 1/2016, diễn ra việc đưa máy bay ra các đảo nhân tạo mà không hề thông báo cho Cơ quan quản lý bay khu vực FIR-Hồ Chí Minh, vi phạm nghiêm trọng quy định về an toàn bay của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO), đe dọa an ninh và an toàn hàng không trong khu vực.
“Tôi đề nghị nghiên cứu khả năng thành lập Trung tâm ASEAN-Hoa Kỳ về phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu, trong đó có vấn đề nước biển dâng, đặt tại một thành phố ở đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu.
Tuyên bố Chủ tịch các Hội nghị cấp cao của ASEAN và Hội nghị cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ (tháng 11/2015) đã thể hiện quan ngại sâu sắc về những diễn biến gần đây làm xói mòn sự tin cậy và lòng tin giữa các bên và có thể làm nguy hại đến hòa bình, an ninh và ổn định ở biển Đông và cả khu vực. Chúng ta đã nhất trí cam kết nỗ lực phấn đấu cho hòa bình, ổn định và hợp tác ở biển Đông; giải quyết các tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, nghiêm túc thực hiện DOC, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, không làm phức tạp tình hình và không quân sự hóa.
Việt Nam đánh giá cao cộng đồng quốc tế có tiếng nói kịp thời ủng hộ và chia sẻ lập trường vì hòa bình của ASEAN; hoan nghênh các đề xuất, sáng kiến của tất cả các quốc gia, trong đó có Hoa Kỳ nhằm đóng góp vào duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở biển Đông.
“Chúng tôi đề nghị các quốc gia ASEAN và Hoa Kỳ tiếp tục có tiếng nói mạnh mẽ hơn để tiếp tục thúc đẩy các bên giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS; không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, chấm dứt mọi hoạt động làm thay đổi nguyên trạng ở biển Đông, đặc biệt là việc xây dựng các đảo nhân tạo với quy mô lớn, chấm dứt ngay việc quân sự hóa ở biển Đông; tôn trọng và thực hiện nghiêm túc, đầy đủ DOC, sớm thỏa thuận thực chất Bộ quy tắc ứng xử của các bên trên biển Đông (COC)”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói.
Việt Nam cũng đề nghị Hoa Kỳ ủng hộ và phối hợp chặt chẽ với ASEAN phát huy các cơ chế hợp tác chính trị - an ninh khu vực của ASEAN (AMM, EAS, ARF, ADMM+…), đẩy mạnh tuân thủ luật pháp quốc tế, các chuẩn mực ứng xử chung, xây dựng lòng tin chiến lược bền vững và thực hiện các biện pháp ngoại giao phòng ngừa trên biển, diễn tập tìm kiếm cứu nạn, cứu trợ, phòng chống cướp biển, lập đường dây nóng, hỗ trợ năng lực thực thi pháp luật trên biển.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tuyên bố, Việt Nam lên án mạnh mẽ và kiên quyết chống khủng bố quốc tế dưới mọi hình thức; chia sẻ lo ngại sâu sắc về thực trạng ngày càng nghiêm trọng của thách thức xuyên quốc gia này.
