Tròn 65 năm trước, ngày 1/8/1960, Mỏ than Hà Lầm, tiền thân của Công ty Cổ phần Than Hà Lầm, Vinacomin chính thức được thành lập theo Quyết định số 707-BCN của Bộ Công nghiệp nặng, trong bối cảnh đất nước xác định phát triển công nghiệp khai thác than để phục vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ “điểm mở” ấy, Hà Lầm lớn lên cùng nhịp phát triển của vùng than Quảng Ninh, đóng góp vào dòng năng lượng cho nền kinh tế quốc dân.
Nhắc đến Hà Lầm là nhắc đến một thời “vừa sản xuất, vừa chiến đấu”. Trong những năm chiến tranh phá hoại, khu mỏ từng là mục tiêu trọng điểm của các đợt không kích, hứng chịu “hàng trăm tấn bom”, gây thiệt hại cho nhiều công trình và khu tập thể công nhân.
Tập thể cán bộ, đảng viên và người lao động đã giữ vững sản xuất, tổ chức lực lượng tự vệ, xây dựng 16 trận địa pháo, đánh trả 216 trận không kích giai đoạn 1964 đến 1972, bảo vệ “huyết mạch cung cấp than cho đất nước”. Song hành với nhiệm vụ ở hậu phương lớn, Hà Lầm còn tích cực chi viện cho tiền tuyến, có 267 công nhân lên đường nhập ngũ, trong đó 127 người tham gia Binh đoàn Than.
Sau ngày đất nước thống nhất, mỏ nhanh chóng ổn định sản xuất, khôi phục và mở rộng khai trường, tiến dần xuống khai thác ở độ sâu với các bước đào lò xuống mức -50 từ năm 1975, hình thành nền móng cho khai thác hầm lò hiện đại. Bước vào giai đoạn nhiều khó khăn, Hà Lầm chủ động sắp xếp lại tổ chức, ổn định việc làm, từng bước nâng thu nhập và cải thiện đời sống thợ mỏ, đồng thời đưa quản trị kỹ thuật, an toàn, thiết bị, lao động, tiền lương vào nền nếp.
Dấu ấn đổi mới công nghệ được nhấn mạnh từ những năm 1990, khi các sáng kiến, cải tiến kỹ thuật góp phần cải thiện điều kiện làm việc, tiết giảm chi phí và giảm sử dụng gỗ chống lò, qua đó hỗ trợ mục tiêu sản xuất hầm lò an toàn, bền vững hơn.
Năm 1996, mỏ đạt sản lượng 423.355 tấn, bằng 112% kế hoạch, là năm thứ ba liên tiếp sản xuất kinh doanh có lãi, và ngày 23/10/1996 được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, là đơn vị hầm lò đầu tiên của ngành than và trong cả nước nhận danh hiệu này thời kỳ đổi mới.
Sau nhiều mốc chuyển đổi tổ chức và đầu tư công nghệ, bước ngoặt lớn là dự án khai thác phần dưới mức -50 khởi công ngày 3/2/2009, “mở vỉa bằng 3 giếng đứng sâu tới mức -300m”, công suất thiết kế 2,4 triệu tấn mỗi năm, tuổi thọ mỏ trên 45 năm.
Từ năm 2016 dự án vận hành ổn định, năm 2017 đạt công suất thiết kế, góp phần nâng năng suất, giảm giá thành và cải thiện điều kiện làm việc nhờ cơ giới hóa, tự động hóa và ứng dụng công nghệ thông tin.
Đáng chú ý, phần “hậu kiểm” cũng được nêu rõ, dự án đã được Kiểm toán Nhà nước kiểm toán toàn bộ năm 2024 và kết quả cho thấy doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật.
Trong năm 2025, dự án tiếp tục được điều chỉnh giấy phép khai thác khoáng sản, theo đó thời hạn khai thác đến 28/11/2038, điều chỉnh mức sâu khai thác đến -550, đồng thời đặt mục tiêu đến năm 2038 trình cơ quan quản lý để tiếp tục khai thác 28 triệu tấn trữ lượng còn lại, dự kiến đến năm 2055.
Đây là các thông số thể hiện tầm nhìn dài hơi về “diện sản xuất” và nguồn lực than, đồng thời đặt ra yêu cầu ngày càng cao về an toàn, công nghệ và quản trị mỏ ở độ sâu lớn.
Ở mốc 65 năm, Than Hà Lầm nhấn mạnh nền tảng văn hóa doanh nghiệp, bản lĩnh thợ mỏ và tinh thần “Kỷ luật và đồng tâm, chúng ta nhất định thắng” như một sợi chỉ đỏ xuyên suốt.
Với truyền thống ấy, cùng hệ thống danh hiệu, phần thưởng cao quý đã được trao tặng qua các thời kỳ, doanh nghiệp xác định tiếp tục bứt phá bằng hiện đại hóa sản xuất và chăm lo đời sống người lao động, để Hà Lầm không chỉ là “mỏ hầm lò trọng điểm” mà còn là điểm tựa an sinh của hàng nghìn gia đình thợ mỏ trên vùng than.
