Những ngày cận Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, tại làng nghề truyền thống trồng quất Tứ Liên (Hà Nội), người dân tấp nập đến xem và mua quất. Bên cạnh quất bình, quất chum, quất mini, quất gỗ lũa... thì năm nay loại quất mộc căn được nhiều người quan tâm bởi dáng vẻ độc đáo của những bộ rễ nhô hẳn lên khỏi mặt đất.
 |
Quất mộc căn là cây quất có bộ rễ nhô lên khỏi mặt đất, phô ra vẻ đẹp vừa khỏe mạnh vừa mềm mại. |
Theo nghĩa Hán - Việt, mộc là cây, căn là rễ. Quất mộc căn tức là cây quất có bộ rễ nhô lên khỏi mặt đất, phô ra vẻ đẹp vừa khỏe mạnh vừa mềm mại.
Theo anh Quân, chủ một vườn quất tại Tứ Liên (Hà Nội), năm nay nhà anh bày bán tới hàng nghìn cây quất mộc căn. Để có được số lượng lớn như thế, đó là sự kỳ công chăm sóc và tạo hình suốt mấy năm qua.
 |
Tùy vào bộ rễ mà các nghệ nhân sẽ tạo hình khác nhau. |
"Để tạo ra được một cây quất mộc căn, phải mất từ 2-3 năm. Nhà tôi chọn các cây quất có bộ rễ khỏe, đưa chúng lên khỏi mặt đất, sau đó tính toán tạo hình cho bộ rễ. Khi rễ đã nhô lên sẽ khiến cây khó hút chất dinh dưỡng, đất cũng dễ bị khô hơn. Do đó, quất mộc căn cũng cần chăm chút tỉ mỉ hơn nhiều. Một số cây quất nhà tôi cũng bị hỏng, phải bỏ đi", anh cho biết.
Khảo sát tại nhiều vườn ở Tứ Liên, không phải nhà nào cũng có quất mộc căn. Bởi để có cây quất mộc căn đẹp sẽ mất nhiều thời gian, công sức và phụ thuộc vào đôi bàn tay khéo léo cũng như đôi mắt tinh tường của các nghệ nhân trồng quất.
Tùy vào bộ rễ mà các nghệ nhân sẽ tạo hình khác nhau. Có cây thì bộ rễ như bàn tay Phật hoặc vũ công, cây thì mềm mại, uốn lượn, cây khác rễ lại đan vào nhau tạo cảm giác vững chãi,... quất mộc căn cũng phải có tổng thể hài hòa, bố cục mạch lạc, cung đoạn mềm mại, nhịp nhàng phô trương vẻ đẹp gốc và thân… Quan trọng nhất cây vẫn phải đáp ứng đủ bốn yếu tố "xanh - chín - hoa - lộc" như các loại quất cảnh khác.
 |
Quất mộc căn cũng có nhiều dáng, thế như: Huynh đệ, mẫu tử, thác đổ, ngũ phúc, tam đa, tứ quý, lộc bình… |
Sắm một chậu quất mộc căn để chơi Tết năm nay, anh Hiếu (Hà Nội) cho biết: "Tôi nhận thấy điều đặc biệt ở cây quất mộc căn đó là bộ rễ nhô lên khỏi mặt đất, nên có thể chiêm ngưỡng cây một cách tổng thể, đủ cả rễ, thân, cành, lá. Trông giống như một tiểu cảnh hoàn chỉnh, nhìn rất có sức sống, đặt vào đâu trong nhà cũng thấy đẹp".
Quất mộc căn cũng có nhiều dáng, thế như: Huynh đệ, mẫu tử, thác đổ, ngũ phúc, tam đa, tứ quý, lộc bình… Hiện giá bán quất mộc căn tại vườn dao động từ 2-5 triệu đồng. Những cây to, có bộ rễ đẹp lên tới vài chục triệu đồng.
