 |
Hình ảnh trực quan cho thấy các bong bóng plasma hình chữ C và chữ C ngược xuất hiện gần nhau trong tầng điện ly được quan sát bởi sứ mệnh GOLD của NASA (Ảnh: Studio trực quan khoa học của NASA) |
Tầng điện ly là một vùng tích điện của khí quyển Trái đất tồn tại do bức xạ từ mặt trời chiếu vào khí quyển. Mật độ của nó tăng lên vào ban ngày khi các phân tử của nó tích điện. Đó là vì ánh sáng mặt trời khiến các electron tách khỏi các nguyên tử và phân tử, tạo ra plasma cho phép các tín hiệu vô tuyến truyền đi trên những khoảng cách xa. Mật độ của tầng điện ly sau đó giảm vào ban đêm.
Nhiệm vụ Quan sát toàn cầu về Limb and Disk (GOLD) của NASA là một vệ tinh địa tĩnh đo mật độ và nhiệt độ trong tầng điện ly của Trái đất kể từ khi phóng vào tháng 10 năm 2018.
Từ quỹ đạo địa tĩnh phía trên bán cầu tây, GOLD gần đây đã nghiên cứu hai đỉnh hạt dày đặc trong tầng điện ly, nằm ở phía bắc và phía nam đường xích đạo. Trong những quan sát mới, GOLD đã tìm thấy một số hình dạng chữ X quen thuộc trong tầng điện ly - mặc dù không có bất kỳ loại nhiễu loạn nào từ mặt trời hay núi lửa tạo ra chúng.
Fazlul Laskar, nhà khoa học nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Vật lý Khí quyển và Không gian (LASP) của Đại học Colorado, Mỹ cho biết: "Các báo cáo trước đó về sự hợp nhất chỉ xảy ra trong điều kiện nhiễu loạn địa từ. Đây là một đặc điểm bất ngờ trong điều kiện địa từ tĩnh lặng".
Điều này cho thấy những gì xảy ra ở tầng khí quyển thực sự ảnh hưởng đến tầng điện ly nhiều hơn các sự kiện cực đoan của mặt trời hoặc núi lửa.
Ngoài các chữ X kỳ lạ, GOLD cũng thấy các bong bóng hình chữ C cong xuất hiện trong plasma một cách gần nhau đáng ngạc nhiên. Các nhà khoa học cho rằng, chúng có hình dạng và định hướng theo hướng gió, nhưng GOLD đã chụp được các bong bóng hình chữ C và hình chữ C ngược cách nhau khoảng 643 km. Theo các nhà nghiên cứu, việc có các kiểu gió thay đổi mạnh mẽ như vậy trong khoảng cách ngắn là khá bất thường.
Đây không phải là lần đầu tiên NASA tìm cách hiểu thêm về tầng điện ly. Gần đây nhất, một dự án có tên là Atmospheric Perturbations Around The Eclipse Path (APEP) đã nghiên cứu cách ánh sáng mặt trời và nhiệt độ giảm ảnh hưởng đến tầng khí quyển trên của Trái đất.
