Nguyên nhân thua lỗ của PA đã được các nhà phân tích nhìn nhận ngay từ khi doanh nghiệp này mới thành lập bằng việc phân bổ … cơ chế “cổ phần”! Tuy nhiên với 7 cổ đông tham gia thì có đến 5 doanh nghiệp thuộc Tổng Cty hàng không (tổng số vốn chiếm 86,49%) và trong đó duy nhất mỗi Vietnam Airlines - VNA (chiếm 61,77% vốn) là nhà kinh doanh dịch vụ hàng không chuyên nghiệp. Cơ chế này đã không thể tồn tại được lâu khi thị trường hàng không trong nước và khu vực đang cạnh tranh khốc liệt. Gặp thực trạng này, PA nhanh chóng lụi tàn bởi thiếu vốn (vốn pháp định chỉ có 40 tỷ) và cả bộ máy điều hành “thiếu hiểu biết”, thậm chí các thành viên cổ đông cũng chẳng màng theo dõi PA phát triển như thế nào! Mặt khác, đối với thị trường trong nước, PA đã đứng bên cạnh “bà mẹ vĩ đại” VNA nên đã bất đắc dĩ phải “nhường cơm xẻ áo” bằng việc “được” chọn: giờ bay vắng khách; các đường bay không có doanh thu cao và không được thiếu chịu các khoản chi phí khác… Từ đây, PA rơi vào cảnh nợ nần ngập đầu mặc dù đã cố gắng nỗ lực đi con đường riêng bằng việc mở đường bay quốc tế từ TPHCM đi Cao Hùng (Đài Loan); Đà Nẵng – Hồng Kông...
Trưa 21/12, có thể được xem là ngày lịch sử phát triển của PA, các cổ đông đã chọn con đường để PA tồn tại! Theo đó, PA không sáp nhập vào VNA và càng không thể để VNA “khống chế” ở mức cổ phần quá lớn. Tất cả nguồn vốn sẽ được tái cấu trúc trở lại và để cho thị trường đầu tư quyết định, thông qua đề án “tái lập” PA sẽ được hoàn tất và đệ trình Chính phủ phê duyệt trong quí I, năm 2005!
Khoản nợ hơn 200 tỷ giải quyết ra sao?
Trong khi chờ kế hoạch “cất cánh” PA (hoàn tất trong năm 2005) trở lại, Ban lãnh đạo PA đã phải thực hiện kế hoạch “thắt lưng buộc bụng”. Kế hoạch này, theo ông Lương Hoài Nam (người hơn 10 năm làm Trưởng Ban kế hoạch thị trường của VNA, vừa được cử sang tiếp quản vị trí Giám đốc điều hành PA), đó là chương trình tiết kiệm “Cty ngân sách”. Nghĩa là mọi chi tiêu được PA cắt giảm tối đa trong việc đàm phán lại việc thuê máy theo giá “thuê khô” hay “ướt” . Như vậy, PA sẽ giảm được 40 tỷ đồng tiền thuê máy bay hàng năm. Đồng thời buộc chặt chế độ quản lý như việc thực hiện nhiều nghị quyết quan trọng về cắt giảm, tiết kiệm chi phí… Cứ đà này, trong năm 2004, PA sẽ chỉ lỗ thêm 70 tỷ đồng; năm 2005 cân bằng thu chi; và 2006 lợi nhuận trong tầm tay! Và “mức lỗ 200 tỷ vẫn hoàn toàn xử lý được” - ông Nam nhận định! Đây có thể nói đó là những giải pháp “tự cứu mình” của PA trước khi đề án “tái lập” được Chính phủ thông qua.