Giới chức Mỹ, trong đó có ông Trump, đang nói về khả năng làm mới cuộc chiến thương mại, gây kinh ngạc cho các thị trường toàn cầu vốn đã hứng chịu những tổn thất kinh tế chưa từng thấy do đại dịch COVID-19 gây ra.
Thị trường chứng khoán trên khắp châu Âu mở cửa với mức thấp hơn trong ngày 4/5, tiếp nối là thị trường New York, vì giới đầu tư sợ rằng nỗ lực của chính quyền Trump nhằm buộc Trung Quốc chịu trách nhiệm cho tình trạng virus lây lan sẽ dẫn đến việc làm sống lại các chính sách trả đũa thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Cuộc chiến thương mại đó đã kìm hãm tăng trưởng toàn cầu trong các năm 2018 và 2019 trước khi trở nên dịu bớt trong đầu năm nay, sau khi hai bên ký thỏa thuận giai đoạn 1.
Tuần trước, các quan chức Mỹ nhắc đến ý tưởng áp dụng lại chính sách tăng thuế với hàng Trung Quốc để buộc nước này “chịu trách nhiệm” vì đã thất bại trong việc ngăn dịch bệnh lây lan ra thế giới. Hôm 3/5, ông Trump nói trong một cuộc trả lời phỏng vấn rằng ông đang cân nhắc khôi phục các chính sách thuế, cái ông gọi là “hình phạt cuối cùng” và doạ sẽ quay lưng với thỏa thuận thương mại giai đoạn 1.
Cũng trong ngày hôm đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tiếp tục chỉ trích Trung Quốc, nói rằng nước này “có lịch sử lây bệnh cho thế giới”, làm dấy lên lo ngại cuộc đối đầu do COVID-19 sẽ dẫn đến hành động của Mỹ khiến cuộc chiến thương mại nóng trở lại.
Derek Scissors, một chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, cho rằng hiện nay ông Trump vẫn muốn giữ thỏa thuận giai đoạn 1 với Trung Quốc, cho dù những lợi ích kinh tế của nó trở nên mờ nhạt trong thời kỳ đại dịch tàn phá. Nhưng khi tăng tốc chiến dịch tái tranh cử, ông Trump “sẽ quay sang Trung Quốc, sẽ phải làm chính trị”, ông Scissors nói.
Các quan chức Nhà Trắng đã tính đến nhiều cách, từ việc cho vỡ nợ khoản tiền Mỹ nợ Trung Quốc để khiến Trung Quốc đối mặt với các vụ kiện, dẫn đến việc các nhà cung cấp chuyển hoạt động khỏi Trung Quốc. Nhưng cho đến nay, khi Nhà Trắng đang tập trung buộc tội Trung Quốc gây ra khủng hoảng y tế toàn cầu, chính quyền Mỹ vẫn chưa tìm ra cách thực tế nào để khiến Bắc Kinh trả giá.
“Tôi có thể hiểu lý do vì sao tổng thống có thể muốn quay lại cuộc chiến thuế để chỉ ngón tay về phía Trung Quốc. Nhưng điều đó không có nghĩa là tôi đồng ý việc tăng thuế là cách đúng hay cách tốt nhất để đạt được mục tiêu đó”, George Magnus, một chuyên gia về kinh tế Trung Quốc tại ĐH Oxford, nói với tạp chí Foreign Policy.
