Chúng tôi đến ngã tư làng Kon Bông 1, xã Đắk Rong để hỏi về cây na rừng. Dân địa phương sốt sắng mách : “Rễ và thân cây này được thương lái ở đây thu mua giá 4.000 đồng/kg. Anh muốn mua ư ? Mua thì giá bao nhiêu? ”.
Theo những người dân này, khoảng 3 năm trước, thương lái tìm đến làng, mang theo rễ của cây na rừng nói người dân vào rừng tìm rồi bán cho họ. Đây là một loài dây leo mọc dưới tán rừng và gần suối, quả giống quả na. Dân cứ thế đổ xô vào rừng chặt về xắt lát, phơi khô để bán. Ban đầu thương lái chỉ mua rễ nhỏ. Sau rễ na rừng ngày càng ít, thương lái mua hết cả thân và rễ to.
 |
Khoảng 4 tấn rễ “na rừng” được phơi tại sân bóng xã Đắk Rông
Chúng tôi đến sân bóng cạnh UBND xã Đắk Rong thấy hàng tấn rễ và thân dây na rừng phơi ngổn ngang, thái lát mỏng. Dọc các tuyến đường trong xã còn nhiều điểm phơi nhỏ lẻ khác.
Anh V., một thương lái cho biết: Tôi đã thu mua rễ na rừng được khoảng 2 năm. Mua về, tôi thái lát phơi khô rồi đóng bao bán cho thương lái người Trung Quốc. Họ mua để làm gì thì tôi không biết. Tôi chỉ thu gom bán lại kiếm lời thôi.
Ông Đinh Văn Viên- Phó trưởng thôn Kon Bông 1, xã Đắk Rông xác nhận lúc cao điểm, cả làng cùng vào rừng chặt rễ na bán. Dây na rừng mềm, bên trong có nước nên khi đi rừng người dân hay chặt đoạn thân giữa rồi lấy nước uống. Trước khi thương lái vào thu mua người dân không bao giờ chặt phá loại dây này. Chẳng ai biết nó có công dụng gì đặc biệt, mà họ mua nhiều như thế. Rễ cây tích tụ lượng lớn nước từ mùa mưa nên có lẽ cũng góp phần hạn chế sự khô hạn cho rừng mùa khô. Nếu khai thác quá đà, loài thân dây này sẽ hết, rừng khó giữ được nước nữa.
 |
Rễ cây na rừng đã được đóng bao
Ông Bùi Trọng Lượng- Phó chủ tịch UBND xã Đăk Rong cung cấp : Trên địa bàn, dân các làng Kon Trang 1, Kon Trang 2, Kon Bông 1 và Kon Bông 2 đi đào rễ na rừng đông nhất vào mùa khô, dễ phơi.
“Tác dụng loại rễ này làm gì tôi không biết. Hiện tại, lãnh đạo huyện đã chỉ đạo cho xã vận động người dân không được vào rừng chặt rễ cây này nữa” – Ông Lượng cho hay.
Điều đáng nói, dù dân vào các cánh rừng chặt rễ na ồ ạt nhưng chủ rừng vẫn không có biện pháp can ngăn, bảo vệ. Ông Trương Văn Bốn, Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đắk Rông xác nhận: Nhiều người dân vào khu vực rừng do đơn vị ông quản lý để đào rễ cây này mà chưa bị ngăn chặn, vì chưa ai rõ lắm việc đào rễ cây này ảnh hưởng cụ thể thế nào đến rừng.
Tuy nhiên, ông Vũ Ngọc An- Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Gia Lai lại cho biết lãnh đạo Sở chưa nắm được thông tin về việc người dân vào rừng chặt rễ na rừng đem bán. Sở sẽ kiểm tra, thông tin lại đến báo chí khi có kết quả. Muốn chặt loại rễ cây gì trong rừng cũng phải có sự đồng ý của Sở !
