Lý giải việc lãi suất cho vay bị kêu còn cao, ngày 17/5, Ngân hàng Nhà nước cho biết, hiện chênh lệch tiền gửi và cho vay bằng Việt Nam đồng lên đến 167.000 tỷ đồng, hệ số sử dụng vốn lên đến 101,45%. Ngân hàng thời gian qua chủ yếu huy động vốn ngắn hạn nhưng vẫn phải đáp ứng các nhu cầu cho vay trung dài hạn đã tạo sức ép lên lãi suất huy động.
 |
Hiện lãi suất cho vay mới ở mức khoảng 9,3%/năm (giảm 0,65%/năm so với cuối năm 2022). |
Theo Ngân hàng Nhà nước, kinh tế Việt Nam phụ thuộc chủ yếu vào nguồn vốn tín dụng. Tỷ lệ tín dụng/GDP cuối năm 2022 ở mức 125,34% trong khi nhu cầu vốn để phát triển kinh tế luôn ở mức cao, tạo áp lực lên lãi suất cho vay.
Hiện có khoảng 88% tiền gửi tại ngân hàng là gửi ngắn hạn (kỳ hạn 12 tháng trở xuống) trong khi trên 52% dư nợ tín dụng Việt Nam đồng của hệ thống là vay trung, dài hạn. Điều này đã tạo nên sức ép lên lãi suất huy động.
Theo Ngân hàng Nhà nước, từ năm 2022, các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới đã duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt để chống lạm phát. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã 10 lần tăng lãi suất. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng liên tục tăng lãi suất.
Áp lực lạm phát hiện hữu, tiềm ẩn và người dân kỳ vọng lãi suất thực dương nên các ngân hàng khó giảm lãi suất để thu hút tiền gửi, khiến chi phí đầu vào tăng cao. Huy động vốn đến ngày 27/4 chỉ tăng 1,78%, chỉ bằng hơn một nửa so với tốc độ tăng trưởng tín dụng 3,04%.
Thêm vào đó, Thông tư số 02 mới ban hành cho phép ngân hàng cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng gặp khó khăn.
"Ngân hàng chưa thu nợ khi đến hạn trong khi vẫn phải đảm bảo chi trả tiền gửi, làm giảm doanh số cho vay và chậm lại vòng quay vốn trong nền kinh tế. Từ đó gây áp lực trở lại lên khả năng cân đối vốn và dư địa giảm lãi suất", Ngân hàng Nhà nước lý giải.
Cũng theo Ngân hàng Nhà nước, việc một số ngân hàng quy mô nhỏ duy trì lãi suất tiền gửi ở mức cao để giữ khách hàng cũng làm cho việc giảm mặt bằng lãi suất cho vay trở nên khó khăn hơn.
"Theo quy định hiện hành, việc xem xét quyết định về lãi suất cho vay là do ngân hàng và khách hàng thỏa thuận theo cung cầu vốn thị trường và mức độ tín nhiệm của khách hàng.
Trường hợp lãi suất thị trường có biến động hoặc Ngân hàng Nhà nước tăng/giảm các mức lãi suất điều hành, dẫn đến mặt bằng lãi suất trên thị trường thay đổi thì lãi suất các khoản vay mà ngân hàng và khách hàng đã thỏa thuận tiếp tục duy trì cho tới kỳ điều chỉnh lãi suất tiếp theo", Ngân hàng Nhà nước khẳng định.
Cũng theo Ngân hàng Nhà nước, qua theo dõi báo cáo của các ngân hàng, đến nay nhiều ngân hàng đã giảm lãi suất cho vay. Hiện lãi suất cho vay mới ở mức khoảng 9,3%/năm, giảm 0,65%/năm so với cuối năm 2022.
"Thời gian tới, trên cơ sở diễn biến kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ trong và ngoài nước, Ngân hàng Nhà nước sẽ nghiên cứu điều hành lãi suất phù hợp với cân đối vĩ mô, lạm phát và mục tiêu chính sách. Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục khuyến khích các ngân hàng triển khai các giải pháp tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh", Ngân hàng Nhà nước cho hay.
