Ngay sau khi được công bố, quyết định của ông Trump đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ chính phủ Cuba, cộng đồng quốc tế và ngay cả trong công chúng Mỹ.
Chính sách mới của Mỹ đối với Cuba
Ngày 16/6, phát biểu khi tới thăm thành phố Miami ở tiểu bang Florida, Tổng thống Trump tuyên bố bãi bỏ “chính sách một chiều” với Cuba từ thời cựu Tổng thống Barack Obama và quyết định này sẽ có hiệu lực ngay lập tức.
Ông Trump nói rằng chính người dân Cuba, chứ không phải quân đội Cuba và các công ty trực thuộc, mới là đối tượng xứng đáng được hưởng những lợi ích từ việc Washington tăng cường quan hệ với La Habana.
Trên tinh thần đó, Mỹ quyết định thay đổi những chính sách với Cuba từ thời chính quyền tiền nhiệm, theo đó siết chặt các qui định về đi lại, nghiêm cấm công dân Mỹ làm ăn với bất kỳ doanh nghiệp quốc doanh nào có quan hệ với quân đội và lực lượng an ninh Cuba, chấm dứt mọi hoạt động giao lưu nhân dân và chỉ cho phép tiến hành các chuyên đi thăm thân.
Chính sách mới của Tổng thống Trump tiếp tục duy trì quan hệ ngoại giao giữa hai nước, duy trì hoạt động của 2 đại sứ quán, cũng như cho phép các hãng hàng không và vận tải biển của Mỹ khai thác dịch vụ tới đảo quốc Caribe này.
Tiếp đó cùng ngày, Nhà Trắng đã công bố văn bản Chỉ đạo Chính sách của Tổng thống Trump gồm 5 điểm, trong đó nhấn mạnh Chính phủ Mỹ quyết định điều chỉnh chính sách với Cuba “vì lợi ích then chốt của an ninh quốc gia và bày tỏ sự đoàn kết với người dân Cuba”.
Tổng thống Trump hối thúc Chính phủ Cuba thực thi “các bước cải cách cụ thể” trước khi cải thiện hơn nữa quan hệ song phương, đồng thời khẳng định mọi thay đổi trong quan hệ giữa Washington và La Habana sẽ phụ thuộc vào những tiến triển thật sự trong quá trình đáp ứng các tiêu chí này.
Phản ứng của Cuba chỉ chỉ trích chính sách mới của Mỹ
Chính sách mới của Tống thống Mỹ Trump đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ chính phủ và giới truyền thông Cuba
Ngay sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố những thay đổi chính sách đối với Cuba, Chính phủ Cuba đã ra thông cáo chính thức lên án quyết định này và khẳng định quyết tâm giữ vững độc lập chủ quyền.
Thông cáo của Chính phủ Cuba nêu rõ mọi chiến lược hướng tới việc thay đổi hệ thống chính trị, kinh tế và xã hội tại Cuba, dù cho là qua con đường sức ép, áp đặt hay những phương pháp tế nhị hơn, đều sẽ dẫn tới thất bại, đồng thời tái khẳng định những thay đổi cần thiết tại Cuba, bao gồm cả quá trình Cập nhật mô hình kinh tế - xã hội hiện tại, sẽ do nhân dân Cuba quyết định một cách tự chủ.
Bên cạnh đó, Chính phủ Cuba tái khẳng định giữ nguyên quyết định tái thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ và phát triển mối quan hệ tôn trọng và hợp tác giữa 2 nước, trên cơ sở những nguyên tắc và mục tiêu đã nêu trong Hiến chương Liên hợp quốc; cũng như thiện chí tiếp tục đối thoại về những đề tài cùng quan tâm và đàm phán về các vấn đề tồn đọng giữa 2 nước, nhưng sẽ không bao giờ nhượng bộ về chủ quyền, độc lập hay chấp nhận những điều kiện ràng buộc theo hướng này.
Đặc biệt, truyền thông Cuba chỉ trích chính sách mới của ông Trump đối với nước này là "đáng tiếc" và "lỗi thời".
Nhật báo Juventud Rebelde lớn thứ 2 ở Cuba đăng tải bài viết có đoạn cho rằng Tổng thống Trump "ít quan tâm" đến việc đa số người dân Mỹ, hay người dân trên thế giới, nghĩ gì khi có nhiều cuộc khảo sát cho thấy đa số người dân Mỹ, cũng như cộng đồng quốc tế, ủng hộ Washington cải thiện quan hệ với La Habana.
Trong khi đó, Hãng thông tấn Cuba nhận định Tổng thống Trump đã "đi lùi một bước" trong tiến trình bình thường hóa quan hệ với Cuba khi đưa ra một lập trường "đơn phương và mang tính can thiệp". Theo hãng trên, các biện pháp mà chính phủ của Tổng thống Trump vừa công bố là quan điểm chống Cuba "lỗi thời".
Phản ứng của cộng đồng quốc tế
Dư luận tại khu vực Mỹ Latinh, châu Mỹ và ngay trong nước Mỹ cũng có những phản đối mạnh mẽ trước tuyên bố của ông Trump.
Bộ Ngoại giao Mexico khẳng định chính phủ nước này sẽ tiếp tục ủng hộ Cuba, đồng thời kêu gọi Mỹ cùng đảo quốc Caribe này giải quyết các bất đồng thông qua đối thoại trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và thừa nhận chủ quyền của hai bên.
Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro đã phản đối quyết định của Tổng thống Trump, tố cáo đây là hành vi “gây hấn” và “dọa nạt” của người đứng đầu Nhà Trắng. Ông Maduro kêu gọi người dân toàn thế giới lên tiếng bày tỏ tình đoàn kết với Cuba và khẳng định quốc đảo Caribe không bao giờ bị cô lập.
Tổng thống Bolivia Evo Morales cũng bày tỏ tình đoàn kết với chính phủ và người dân Cuba, đồng thời cáo buộc chính quyền Mỹ lạm dụng quyền lực đế quốc, phớt lờ yêu cầu dỡ bỏ cấm vận chống La Habana của cả thế giới.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau bày tỏ sự không đồng tình với chính sách chống Cuba của chính quyền Washington. Ông Trudeau cam kết Canada sẽ tiếp tục hỗ trợ Cuba trong các lĩnh vực du lịch và đầu tư, và trong các nỗ lực tạo ra cơ hội cho doanh nghiệp hai nước.
Ngay trong nước Mỹ, nhiều tổ chức và chính trị gia cũng đã lên tiếng phản đối quyết định của Tổng thống Trump. Phó Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ phụ trách các vấn đề quốc tế Myron Brilliant tái khẳng định cam kết của tổ chức này đấu tranh xóa bỏ các “chính sách lỗi thời” đã và đang “cản trở quá trình phát triển của nhân dân Mỹ và nhân dân Cuba”.
Trong khi đó, thượng nghị sĩ bang Virginia và cũng là Phó Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ Mark R.Warner nhận định rằng quyết định đảo ngược tiến trình cải thiện quan hệ Mỹ - Cuba gửi đi một thông điệp sai lầm với thế giới về vai trò lãnh đạo của Mỹ.
Tương tự, thượng nghị sĩ bang Arizona Jeff Flake khẳng định bất cứ chính sách nào giảm thiểu cơ hội của công dân Mỹ được tự do đi lại tới Cuba không thể là điều tốt hơn cho cả người dân Mỹ lẫn Cuba, đồng thời hối thúc Thượng viện Mỹ bỏ phiếu thông qua dự luật do ông đệ trình nhằm dỡ bỏ mọi hạn chế đi lại tới “hòn đảo tự do”.
Theo các chuyên gia phân tích, động thái mới của chính quyền Trump rõ ràng là một bước thụt lùi “đáng tiếc” trong xu thế phát triển của quan hệ song phương Mỹ-Cuba thời gian qua.
Việc điều chỉnh chính sách với chính quyền La Habana giúp Tổng thống Trump hiện thực hóa một trong những cam kết mà ông từng đưa ra trong chiến dịch tranh cử. Tuy nhiên, chính sách mới của Nhà Trắng sẽ dựng lên nhiều rào cản không hề nhỏ đối với quan hệ song phương Mỹ-Cuba nói riêng và quan hệ giữa Mỹ với khu vực châu Mỹ và Mỹ-latinh nói chung trong thời gian tới.
